Samenvatting
Samenvatting Biologie VWO Nectar 4e editie H10 - Voeding en vertering
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van Biologie VWO Nectar 4e editie H10 - Voeding en vertering
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
Voorbeeld 2 van de 6 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Bi - H10 - Voeding en vertering10.1 JE LICHAAM EN JE VOEDSEL
Darmbacteriën
- Darmflora: alle bacteriën die leven in je darmkanaal. Belangrijk voor goede vertering, stimulatie
ontlasting en speelt rol bij afweer.
Bacteriën stimuleren en weren
- Nuttige bacteriën die je via je voedsel binnenkrijgt zijn probiotica: bacteriën in voedsel die
gezondheid bevorderen. (ook in capsules in te nemen).
- Groei van probiotica wordt bevorderd door producten met prebiotica: onverteerbare
plantenresten waar nuttige bacteriën in je darmen van leven.
- Grootste deel van schadelijke bacteriën (en schimmels) die je via je voedsel binnenkrijgt worden
gedood in maagzuur.
Groepen voedingsstoffen (Binas 67FGH, 82A)
- Je eet omdat het lekker is en omdat je behoefte hebt aan voedingsstoffen: bruikbare bestanddelen
van voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen bestaan uit de volgende voedingsstoffen:
- Koolhydraten:
- Brandstof; leveren (na verbranding in mitochondriën) ATP.
- Bouwstof; receptoreiwitten.
- Reservestof (glycogeen; grootste suikermolecuul opgeslagen in lever en spieren).
- Vetten:
- Brandstof
- Bouwstof voor membranen en hormonen
- Warmte-isolatie
- Reservestof
- Eiwitten:
- Bouwstof voor o.a. enzymen, spieren, antistoffen en receptoren op membranen.
- Brandstof
- Je kan eiwitten niet opslaan.
- Water:
- Brandstof
- Bouwstof
- Transport-/oplosmiddel
- Warmtebuffer; houdt lichaamswarmte vast.
- Mineralen:
- Bouwstof; opbouw van bijv. kalk in botten.
- Beschermende stof
+ +
- Zorgen voor signaaloverdracht. (Na en K spelen rol bij werking van zenuwcellen)
- Spoorelementen: mineralen waar je waarvan weinig nodig hebt.
- Vitaminen:
- Essentiële voedingsstoffen die het lichaam in kleine hoeveelheden nodig heeft.
- Bouwstof
- Beschermende stof; bij tekort ontstaan gebreksziekten.
- Kunnen co-enzymen zijn.
Goede darmwerking
, - Voedingsvezels: onverteerbare plantaardige koolhydraatmoleculen (bijv. cellulose, pectine).
- Zorgen ervoor dat darmwand geprikkeld wordt; dit zorgt voor een goede darmperistaltiek en
daarmee een goede doorstroming.
- Nemen veel water op zodat volume van darminhoud toeneemt en ontlasting structuur krijgt en
soepel blijft.
- Bij tekort aan voedingsvezels krijg je last van obstipatie.
- ADH: aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van een voedingsstof.
- Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken.
- ADI: aanvaardbare dagelijkse inname; de maximale hoeveelheid additief die je per dag per kg
lichaamsgewicht zonder problemen kunt eten.
- Voedselallergie: heftige reactie op normale voedingsstof.
10.2 VERTERINGSSTELSEL
Ontstaan van de ontlasting
- Vertering: afbraak van moleculen uit het voedsel door enzymen.
Mondholte (Binas 82C)
- Mechanische verkleining: Verkleinen van voedseldeeltjes door te kauwen. Hierdoor neemt
oppervlak van de voedseldeeltjes toe.
- Er zijn zes grote speekselklieren. Speeksel bevat o.a.:
- Enzym amylase: enzym dat zetmeel afbreekt.
- Slijm waardoor je voedselbrokken makkelijker kunt doorslikken.
- Eiwitten met een mondbacterie- en schimmeldodende werking.
Slokdarm
- Tijdens slikreflex duwt je tong het voedsel naar achteren, de slokdarm in. Daarbij sluit het
strotklepje de luchtpijp en sluit de huig de neusholte af.
- Spieren in wand van slokdarm duwen voedselbrokken naar beneden met peristaltische
bewegingen: samentrekken van lengte- en kringspieren waardoor de voedselbrij door het
darmkanaal gaat. Eerst trekken lengtespieren voor voedselbrok samen, daarna trekken kringspieren
achter het voedsel samen en daarna ontspannen ze beiden.
Maag (Binas 82EFG)
- Maag: deel van verteringskanaal tussen slokdarm en twaalfvingerige darm. Kneedt het voedsel,
verteert eiwitten, doodt bacteriën door maagzuur.
- Met sterke spieren kneedt de maag de voedselbrokken en vermengt ze met maagsap, afkomstig uit
talloze maagsapklieren in de maagwand.
- Maagsap bestaat uit drie klierproducten:
- Zoutzuur (HCL): zuur uit maagsapklieren dat bacteriën doodt en bijdraagt aan de eiwitvertering
door pepsinogeen te activeren tot het actieve peptase en eiwitten te laten opzwellen zodat
enzymen er beter bij kunnen. Heet ook wel maagzuur.
- Pepsiongeen: inactief pro-enzym van de maagsapklieren waaruit in de maag onder invloed van
het zoutzuur het actieve peptase ontstaat dat eiwitten afbreekt tot polypeptiden.
- Slijm, gemaakt door cellen dichtbij uitgang van maagsapklieren. Maagslijmvlies bedekt binnenkant
van maag en beschermt de cellen van de maagwand tegen het zoutzuur en peptase.
- Aan bovenkant wordt maag afgesloten door een kringspier aan de onderkant door maagportier:
kringspier aan einde van maag die voedsel in maag vasthoudt en beetje bij beetje doorgeeft aan de
twaalfvingerige darm.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yansnoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71498 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen