Dit document bevat uitgebreide hoorcollege aantekeningen voor het vak Jeugd en gezondheid. Elk hoorcollege is live gevolgd. Plaatjes zijn toegevoegd waar nodig. Dit document is nu volledig met alle hoorcolleges voor het tentamen. Let op dat hoorcollege 10 geen tentamenstof meer is maar nog wel in d...
,Inhoud
Hoorcollege 1 – Historie van de gezondheid van kinderen en het ontstaan van de
jeugdgezondheidszorg ............................................................................................................................ 4
1. Voor de industriële revolutie (18/19e eeuw) ................................................................................. 4
2. De industriële revolutie .................................................................................................................. 6
3. Naar het instituut jeugdgezondheidszorg ...................................................................................... 8
Hoorcollege 2- Doel en organisatie van de Jeugdgezondheidszorg .................................................... 11
Hoorcollege 3 – Motorisch ontwikkelen en leren van kinderen ......................................................... 24
Het vrijheidsgradenprobleem .......................................................................................................... 24
Motorische ontwikkeling en leren ................................................................................................... 26
Motorisch leren en kwaliteit van oefenen ....................................................................................... 28
Hoorcollege 4 – Evidence based jeugdgezondheidszorg ..................................................................... 32
1. Evidence based medicine ............................................................................................................. 33
2. De Jeugdgezondheidszorg............................................................................................................. 34
3. Evidence based JGZ: onderbouwing van wat we doen ............................................................... 37
4. Implementatie van richtlijnen: wat is dat? .................................................................................. 39
Hoorcollege 5 – Neurobiologie van de adolescentie ........................................................................... 42
1. Hersenontwikkeling ...................................................................................................................... 42
2. Adolescente hersenontwikkeling ................................................................................................. 43
3. Drinkende moeders ...................................................................................................................... 45
4. Adolescente drinkers .................................................................................................................... 49
5. Effect op hersenontwikkeling ....................................................................................................... 52
Hoorcollege 6 – Surveillance & Rijksvaccinatieprogramma (RVP) ...................................................... 56
Surveillance ....................................................................................................................................... 56
Vaccinatie .......................................................................................................................................... 59
Surveillance van het Rijksvaccinatieprogramma ............................................................................. 62
Serosurveillance in de praktijk – Health Study Caribisch Nederland .............................................. 65
Serosurveillance in de praktijk – PIENTER Corona studie in NL ...................................................... 68
Hoorcollege 7 – Soa en soa surveillance in Nederland ........................................................................ 72
Het RIVM ........................................................................................................................................... 72
Soa’s .................................................................................................................................................. 73
Soa zorg in Nederland ....................................................................................................................... 78
Soa surveillance ................................................................................................................................ 79
Onderzoek ......................................................................................................................................... 83
Hoorcollege 8a – Jeugd, overgewicht en obesitas ............................................................................... 85
Prevalentie, urgentie, oplossing ....................................................................................................... 85
2
, Kwaliteit van leven............................................................................................................................ 85
Historie aanpak in Nederland........................................................................................................... 86
Richtlijn, standaard, model .............................................................................................................. 87
Nationaal Preventieakkoord, IZA, GALA .......................................................................................... 88
Landelijk model voor ketenaanpak .................................................................................................. 89
Landelijk programma Kind naar Gezonder Gewicht ........................................................................ 91
Conclusies.......................................................................................................................................... 92
Hoorcollege 8b – LEFF een introductie ................................................................................................. 93
Over LEFF ........................................................................................................................................... 93
Inzicht deelnemers LEFF ................................................................................................................... 95
Resultaten LEFF ................................................................................................................................. 96
Hoorcollege 9 – Praten over kindervaccinatie ..................................................................................... 98
Conversation ambassadors in action! .............................................................................................. 98
Doel en vraagstelling .................................................................................................................... 99
Methodes .................................................................................................................................... 100
The Architecture of Provider Parent Vaccine Discussions at Health Supervision Visits ............... 101
Inzoomen: Conversatie analytisch onderzoek ............................................................................... 103
Hoorcollege 10 – Caring Universities Project ..................................................................................... 106
Hoorcollege 11 – Aandacht voor preventie: Eerlijke kansen op gezondheid .................................... 110
Hoorcollege 12 – Jeugdgezondheidsmonitor ..................................................................................... 115
Achtergrond – Wettelijke kader ..................................................................................................... 115
Opzet jeugdgezondheidsmonitor – Data verzamelen: algemene opzet werkwijze ...................... 115
Opzet jeugdgezondheidsmonitor – Data analyseren/ duiden....................................................... 118
Hoorcollege 13a - Hoe is Seksuele Gezondheidszorg bij de GGD-CSGA georganiseerd met
daarbinnen sense- en online consulten voor jongeren uitgelicht..................................................... 121
Waar kunnen jongeren terecht?..................................................................................................... 121
2021 in vogelvlucht ......................................................................................................................... 122
Wat doet het CSGA?........................................................................................................................ 122
Diensten voor jongeren .................................................................................................................. 123
Online consulten CSGA ................................................................................................................... 124
Hoorcollege 13b – College Consent 2023 ........................................................................................... 126
3
,Hoorcollege 1 – Historie van de gezondheid van kinderen en het
ontstaan van de jeugdgezondheidszorg
Inhoud college
- 18e en 19e eeuw: voor Industriële Revolutie
o Historische context
o Bedreigingen jeugdgezondheid
- 19e eeuw: in en na de Industriële Revolutie
o Historische context
o Bedreigingen jeugdgezondheid
- Het ontstaan van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
o Bedreigingen jeugdgezondheid
o Ontstaan van het instituut JGZ
NB: Precieze jaartallen worden niet bevraagd, volgordelijk van historische gebeurtenissen en
onderscheid in perioden/de eeuwen zijn wel belangrijk.
1. Voor de industriële revolutie (18/19e eeuw)
Historische context 18e eeuw
- Tijd van De Verlichting
o Artsen en economen → “Veel gezonde kinderen zijn een voorwaarde voor het
verwerven van rijkdom”.
- Ook in Middelnederlandse teksten is er bijzondere aandacht voor het welvaren van het
kind.
- Belangrijk boek dat is geschreven in deze tijd → Émile, ou De l’éducation (1762) Jean-
Jacques Rousseau.
o Onderwerpen:
▪ Goed onderwijs.
▪ Goede opvoeding.
▪ Aandacht voor gezondheid van het kind.
o Dit boek was het begin van het ontstaan van de disciplines pedagogiek, verloskunde
en kindergeneeskunde.
- Er werden ook boeken voor kinderen geschreven.
o Voorbeeld → Kleine gedigten voor kinderen (1778) door Hieronymus van Alphen
(1746 -1803).
▪ “Die perzik gaf mijn vader mij, Om dat ik vlijtig leer.” → Stimuleert het kind
om vlijtig te leren.
▪ Dit boek gebruikte een moderne visie op het kind.
▪ Toch, kind in gedicht streefde gewenst gedrag na (vlijtig leren) en
verafschuwde ongewenst gedrag (“Zou ik, om een hand vol pruimen,
ongehoorzaam wezen? Neen.” – uit ‘De Pruimeboom’).
Bedreigingen jeugdgezondheid 18e en 19e eeuw
- Ondervoeding.
- Infectieziekten → Pokken, Cholera, Tyfus.
4
,Pokken
- Virale infectieziekte (Variola virus).
- Zeer besmettelijk → Besmetting via de luchtwegen.
- Griepachtige symptomen en blaasjes op de huid
- Overlijden door toxische verschijnselen.
- Impact op zuigeling- en kindersterfte → Enorm.
o Heel veel zuigelingen en kinderen stierven ten
opzichte van oudere kinderen en volwassenen.
- Preventie:
o Variolatie → Gezond persoon infecteren met de inhoud van een pokpuist van
iemand die de ziekte in lichte mate had.
▪ Hier kon de gezonde persoon nog steeds heel erg ziek van worden.
o Eerste vaccinatie is uiteindelijk uitgevonden door Edward Jenner (Engelse arts
Gloucestershire).
▪ Hij zag dat melkmeisjes af en toe koepokken kregen maar hier niet ziek van
werden en de mensenpokken niet kregen.
▪ Experiment met James Phipps in 1796 → Gebruikte de koepok voor
variolatie.
• De huid van de jongen werd eerst ingekrast met de koepok en
daarna geïnfecteerd met de echte pokken en werd hier niet ziek
van.
▪ Daarom vaccinatie → Vacca is het Latijnse woord voor koe.
o Pokkenvaccinatie werd verder ontwikkeld.
▪ 1808 → Napoleon voert vaccinatieplicht voor minder vermogenden in.
▪ 1823 → Vaccinatie verplicht bij schoolbezoek (pokkenbriefje).
▪ 1857 → Pokkenbriefje weer ingetrokken.
• Er was weerstand van de maatschappij omdat o.a. levenslange
bescherming van de vaccinatie die beloofd werd niet klopte.
▪ 1871-73 → Pokkenepidemie.
• Aanleiding om het pokkenbriefje opnieuw in te voeren.
• 1872 → Wet op de Besmettelijke Ziekten (pokkenbriefje).
• Geringe resultaat omdat er maar weinig kinderen naar school
gingen waardoor er ook maar weinig kinderen gevaccineerd waren.
o Er was nog veel kinderarbeid.
Historische context 19/20ste eeuw
- Verzet tegen kinderarbeid.
- 1874 → Kinderwetje van Van Houten.
o Verbod op betaalde arbeid voor kinderen <12 jaar.
o Deze wet ging alleen over fabrieksarbeid waardoor nog steeds niet veel kinderen
naar school gingen.
- 1901 → Leerplicht.
Bedreigingen jeugdgezondheid 18e en 19e eeuw
- Pokken → Preventie: Vaccinatie.
o 1901 → Leerplichtwet tot 12 jaar.
▪ Indirecte vaccinatiedwang → 90% vaccinatiegraad.
o 1928 → Indirecte vaccinatiedwang opgeheven vanwege bijwerkingen.
5
, o 1939 → Inentingswet (verantwoorden weigering).
▪ Bij deze wet mocht je de vaccinatie weigeren als je dat wilde.
o 1976 → Inentingswet ingetrokken.
▪ Inentingswet ingetrokken omdat pokken niet meer voorkwam.
o 1980 → Wereld pokkenvrij verklaard door WHO.
▪ Enige infectieziekte ooit die uitgebannen werd!
Cholera (de blauwe dood)
- Bacteriële darminfectieziekte (Vibrio cholerae).
- Besmetting via eten van voedsel afkomstig uit of gewassen met besmet water, drinken van
besmet water.
- Symptomen:
o Vreemde blauwe gelaatskleur.
o Uitpuilende ogen.
o Diarree en braken met uitdroging tot gevolg.
Tyfus
- Bacteriële darminfectieziekte (Salomonella typhi).
- Besmetting via eten van voedsel afkomstig uit of gewassen met besmet water, drinken
van besmet water.
- Symptomen → Diarree en braken met uitdroging tot gevolg.
Cholera en tyfus belangrijkste doodsoorzaak bij zuigelingen (kinderen onder 1 jaar).
- Immuunsysteem nog niet voldoende is ontwikkeld.
- Veelvuldig gebruik van (besmet) water voor het schoonmaken van flessen/spenen, voor het
maken van pap en voor het verdunnen van melk.
Cholera en tyfus
- Route van besmetting → Drinken van besmet water.
- 1854 → De Britse medicus John Snow ontdekt dat de oorzaak van cholera gezocht
moest worden in water.
o Hij bracht alle ziektegevallen in kaart en vervolgens keek hij naar de
waterpompen en zag dat de ziektegevallen geclusterd waren om een
bepaalde waterpomp waaruit hij concludeerde dat die waterpomp besmet was.
o Hij wist nog niet dat het cholera was.
- 1882 → De Duitse medicus Koch ontdekt de oorzaak van cholera → Verontreiniging van het
(drink)water met bacteriën.
2. De industriële revolutie
Historische context 19de eeuw industriële revolutie
- De industriële revolutie was in de tweede helft van de 19e eeuw.
- Welke veranderingen in de leefomstandigheden bracht de industriële
revolutie teweeg? → Mensen trokken naar de stad en leefden in
kleine huizen krap op elkaar.
o Luchtverontreiniging.
o Dicht op elkaar wonen.
o Gebrek aan sanitaire voorziening.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kworring. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
