(1) INLEIDING: VEILIGHEIDSZORG IN EEN WERELD IN BEWEGING
Veiligheidszorg is niet enkel zaak van de overheid.
(2) WAAROM AANDACHT VOOR PRIVATE VEILIGHEIDSZORG?
Tekst reader: Shearing, C.D. & Stenning, P.C. (1983). Private security: implications for social control. Social Problems, 30(5), 493-506.
• Klassiek artikel uit de criminologische literatuur over private veiligheidszorg
• Beschrijving en analyse van ontwikkelingen in Noord-Amerika sinds 1960
• Snelle aangroei van private veiligheidszorg in Noord-Amerika sinds 1960
• Wat betekent dit voor sociale controle?
• Waarom de opmars van de private veiligheidssector?
• Welke kenmerken vertoont de private veiligheidssector?
• Private veiligheidszorg is in zekere zin van alle tijden, maar toch:
• ‘What is new about modern private security is its pervasiveness and the extent to which its activities have
expanded into public, rather than purely private, places’ (Shearing & Stenning 1983: 493) → gaat over de
indringendheid van de sector, meer en meer in de publieke ruimte (mass private properties).
Omvang en groei van de private veiligheidszorg in Noord-Amerika → tabel
Het gaat hier over politie (links) en security (rechts → de privé veiligheid), In house (een bedrijf, firma die haar eigen veiligheid
organiseert) → buitenwipper, en Contract (anderen, derden die de veiligheidsdienstverlening doen tegen betaling) → Securail. In
1975 kom je te weten dat de inhouse veiligheid groter is dan de politiesector. “Het resultaat is een onopvallende maar belangrijke
herstructurering van onze instellingen voor ordehandhaving en een substantiële uitholling door de privésector van het
veronderstelde monopolie van de staat op politie en, bij implicatie, gerechtigheid” → Ze stellen dat de private sector groter is dan
de politiezorg. Dit komt door de groei van de private veiligheidsmarkt.
Waarom de opmars?
De these van ‘mass private property’ (groei van shoppingcentra, residentiële wijken, grote kantoorcomplexen, recreatiedomeinen,
pretparken, industriële complexen, universiteitscampussen, ... )
• ‘With the growth of mass private property, private security has been steadily encroaching upon the traditional beat of the
public police. In so doing, it has brought areas of public life that were formerly under state control under the control of
private corporations’ (Shearing & Stenning 1983: 497) → “Met de groei van het massale privébezit heeft de particuliere
beveiliging gestaag inbreuk gemaakt op het traditionele werk van de openbare politie. Op die manier heeft het gebieden
van het openbare leven die voorheen onder controle van de staat stonden, onder controle van particuliere bedrijven
gebracht"
KENMERKEN VAN PRIVATE VEILIGHEIDSZORG VOLGENS SHEARING EN STENNING
• (1) Non-specialized character
– Veiligheidsfuncties liggen ingebed in andere functies (bv. een bedrijf), worden geïntegreerd in ruimere processen
• ‘…officials believed that good sales strategies made good security strategies: if sales persons were
properly attentive to customers, they would not only advance sales but simultaneously limit opportunities
for theft. The security function was thus seen as embedded in the sales function’ (p. 499) → indien je
verkoper bent die aandacht geeft voor zijn klant, is dit niet alleen van een verkopersperspectief, maar ook
een veiligheidsperspectief.
→ de verkoper die in eerste instantie producten verkoopt wordt aangevuld met een veiligheidsfunctie.
• (2) Client-defined mandate
– Particuliere belangen staan voorop → klant is koning en staat centraal, het zijn de belangen van de klant, niet het
streven naar ‘the public interest’ of publieke belangen.
1
, – ‘Policing for profit’
• ….policing which is tailored to the profit-making objectives and its corporate clients’ (p. 500) → het is ook
afgestemd op de winstdoelen en cliënten.
– Instrumenteel
• ‘…behavior is judged not according to whether it offends some externally defined moral standards, but
whether it threatens the interests (whatever they may be) of the client’ (p. 500) → Gedrag wordt niet
beoordeeld op basis van de vraag of het een extern gedefinieerde morele standaard schendt, maar of het
de belangen (wat die ook mogen zijn) van de cliënt bedreigt.
– ‘victim-controlled policing’ → de klant is het mogelijke slachtoffer dat centraal staat en de risico’s van victimisering
worden voorop gesteld
• ‘There is little room for retribution within this instrumental approach. Social control exists solely to reduce
threats to the interests of the client and the focus of attention shifts from discovering and blaming
wrongdoers to eliminating sources of such threats in the future’ (p. 501)
• (3) The character of sanctions
– De meeste inzet van PV is preventie. Bij sancties gaat het naar de overheid, deze zijn economisch van aard (bv
toegang tot private eigendom ontzeggen; diensten weigeren).
WAT MET VERHOUDING PRIVAAT/PUBLIEK?
• Naar buitenwereld toe: indruk wordt gewekt van een ‘junior partner’ verhouding → publieke vs private sector:
→ betekent dat de private ondernemingen een ondergeschikte rol vervullen; ze vervullen een ondersteunende rol (vandaar
‘junior’) ten overstaan van de publieke actoren
• Shearing & Stenning hebben echter hun twijfels bij de ‘junior partner’ theorie, want in werkelijkheid (3 bemerkingen):
– Private sector houdt zich niet enkel bezig met relatief kleine inbreuken → werknemerscriminaliteit, deze zal vaak
nooit bij publieke veiligheidsdiensten zoals politie terechtkomen
– De activiteiten van de private sector worden niet gestuurd door publieke diensten (eerder andersom) → de
private sector zal zelfstandig zaken afhandelen en wanneer ze het uit handen geven zal men de publieke sector
inschakelen → bv. Securail moet de politie bellen
– Private sector is allesbehalve ‘junior’ wanneer het gaat over beschikbare middelen → de private sector is vaak
beter uitgebouwd en meer kwaliteitsvol van de publieke sector
• Dus eerder een samenwerkingsverband gebaseerd op de uitwisseling van informatie en diensten, gefaciliteerd door:
– Overstap publieke naar private sector
– ‘Old boys network’
(3) ENKELE RECENTE CIJFERGEGEVENS OVER PRIVATE VEILIGHEIDSZORG
Tekst reader: Ponsaers, P. (2015). De opkomst van de private veiligheidssector in België? Panopticon, 36(5), 480-488.
Zie grafieken!!
De grafiek toont de verhouding (het percentage) tussen personeel ingezet door publieke politie (zwart) en private
veiligheidsdiensten (wit). België maakt relatief minder gebruik van de private veiligheidssector dan bijvoorbeeld het VK.
Hier gaat het wel over cijfers, geen percentages. Het gaat hier over het aantal inwoners van een land, die bediend worden door
private als publieke veiligheid. Hoe lager het cijfer is, hoe meer publieke veiligheidsagenten er beschikbaar zijn. België heeft het
cijfer 266 Publiek en 703 privaat, dit betekent dus: één agent bedient 266 inwoners, 1 privaat-agent bedient 703 inwoners. Er zijn
meer private veiligheidsagenten bezig dan publiek als het gaat om inwonersaantal.
Hier gaat het om een optelsom. Voor België is er 1 personeelslid per 193 inwoners. De vaststelling is: wanneer je naar de
ontwikkelingen kijkt, zie je dat er bij heel wat landen de private sector groter is dan de publieke sector.
2
,Het totaal aantal werknemers binnen de private sector binnen de 15 EU lidstaten neemt toe met 86 procent. De publieke sector
groeit met 8%. De private sector groeit dus sneller dan de publieke sector.
PRIVATE VEILIGHEIDSZORG IN CONTEXT
(1) INLEIDING
• 3. Van Steden, R. (2008). Chapter 4: Theorizing private security: The explanatory framework. In: R. van Steden, Private
Policing. Describing and explaining the growth of private security. Den Haag: Boom Juridische uitgevers, 35-48.
• 4. Piret, J. M. (2005). Privatisering van veiligheid: ideologische en rechtsstatelijke aspecten. In: L. C. Winkel e.a. (eds.),
Privatisering van veiligheid. Den Haag: Boom Juridische uitgevers, 39-54.
• 5. Loader, I. & White, A. (2017). How can we better align private security with the public interest? Towards a civilizing
model of regulation. Regulation & Governance, 11, 166-184.
Twee centrale vragen in dit college:
1. Verklarend: Waarom de opmars van de private veiligheidszorg? (zie punt 2)
2. Normatief: Welke vragen roept de privatisering van de veiligheidszorg op? (zie punt 3)
(2) VERKLARINGEN VOOR DE OPMARS VAN PRIVATE VEILIGHEIDSZORG → WAAROM?
▪ (2.1) Toename criminaliteit en veiligheidsproblemen
▪ (2.2) groei van ‘mass private property’
▪ (2.3) Economische drijfveren
▪ (2.4) Overheidsbeleid t.a.v. private veiligheidszorg
▪ (2.5) Een overbevraagd politie-apparaat
▪ (2.6) Professionalisering van de private veiligheidszorg
(2.1) TOENAME CRIMINALITEIT EN VEILIGHEIDSPROBLEMEN
• Versterkte rol van private veiligheidszorg in relatie tot criminaliteitsproblemen en gevoelens van onveiligheid en onbehagen
– Zygmunt Bauman (2007): Unsicherheit
– Frank Furedi (2002): cultuur van de angst
– David Garland (2001): het criminaliteitscomplex
– Hans Boutellier (2002): veiligheidsutopie
• Criminaliteit en onveiligheidsgevoelens in de risicosamenleving (Beck 1992)
• Legitimiteitscrisis van de overheid: risico’s ontsnappen aan haar greep
– Ecologische risico’s zijn niet aan plaats en tijd gebonden
– Maar ook victimiseringsrisico’s: de mythe van de soevereine staat (Garland 2001)
• Criminaliteit en onveiligheid
• Wanorde en overlast
Controlecultuur en criminologische theorievorming
• Cf. The Culture of Control (Garland 2001): laatmoderne samenleving = een ‘high crime society’
• Aanpassingsstrategieën en de ‘nieuwe criminologieën van het alledaagse leven’
– Professionalisering en rationalisering van het strafrechtssysteem
– Commercialisering van justitie
– ‘Defining deviance down’ (= druk op het systeem verminderen)
– Herdefiniëring van succesindicatoren
– Meer aandacht voor gevolgen dan voor oorzaken van criminaliteit
– Verplaatsing en herdefiniëring van verantwoordelijkheden
3
, • ‘nieuwe criminologieën van het alledaagse leven’ =
– Routine-activiteitentheorie, leefstijlanalyse, situationele criminaliteitspreventie, rationele keuzetheorie
– Crimineel is zoals éénieder van ons, normaal, niet langer ‘abnormaal’
• Een Foucaultiaanse kijk op opmars private veiligheidszorg: cf. kennis / macht in de laatmoderniteit:
• ‘In much the same way that nineteenth-century penitentiary practice formed a surface of emergence for the science of
criminology and was subsequently informed and influenced by the ‘scientific’ knowledge to which it had given rise, the
present-day world of private-sector crime prevention exists in a reflexive relationship to the theories and prescriptions of
situational crime prevention’ (Garland 2001: 161) → staat de huidige wereld van criminaliteitspreventie in de particuliere
sector in een wederkerende relatie tot de theorieën en voorschriften van situationele criminaliteitspreventie.
• Cf focus verleggen van ‘criminal dispositions’, naar keuzes en beslissingen van dader
– Criminologie die de situationele determinanten van criminaliteit teveel buiten beschouwing laat – Clarke spreekt
van een ‘dispositional bias’: ‘…the main object ….has been to show how some people are born with, or come to
acquire a ‘disposition’ to behave in a consistently criminal matter’ (p. 136) → denk aan l’uomo delinquente.
• Criminaliteit als uitkomst van een keuze
– ‘….conceiving of crime not in dispositional terms, but as being the outcome of immediate choices and decisions
made by the offender’ (p. 138)
– Wat zijn de preventieve implicaties van dergelijke kijk op criminaliteit?
• Situationele aanpak betekent: nemen van maatregelen gericht op:
– terugdringen van de opportuniteiten om criminaliteit te plegen: de kansen van criminaliteit verkleinen
– verhogen van de kansen dat dader wordt gestrikt: de kansen van controle verhogen
Situationele criminaliteitspreventie en private veiligheidszorg
• Jaren ‘70: ontevredenheid mbt effectiviteit van bestaande criminologische theorieën en interventiemodellen (‘nothing
works’)
• Ontwikkeling van ‘opportunity theories’ / ‘crime theories’
• UK Home Office / Ronald Clarke: ‘situational crime prevention’
– SCP = “…comprising measures directed at highly specific forms of crime that involve the management, design, or
manipulation of the immediate environment in as systematic and permanent a way as possible so as to reduce the
opportunities for crime and increase its risks as perceived by a wide range of offenders" (Clarke 1983, p. 225).
• Producten en diensten aangeboden door de private veiligheidssector = vaak situationele preventiemaatregelen
• Clarke (1995), heeft het over drie componenten van de ‘criminal opportunity structure’:
– Targets
– Victims
– Crime facilitators
• ‘The opportunity structure is not simply a physical entity, defined at any one time by the
nature of the physical environment and the routine activities of the population. Rather, a
complex interplay between potential offenders and the supply of victims, targets, and
facilitators determines the scale and nature of opportunities for crime’ (Clarke 1995: 103)
→ De gelegenheidsstructuur is niet gewoon een fysieke entiteit, die op een bepaald
moment wordt bepaald door de aard van de fysieke omgeving en de routineactiviteiten
van de bevolking. Veeleer bepaalt een complexe wisselwerking tussen potentiële daders
en het aanbod van slachtoffers, doelwitten en facilitatoren de omvang en de aard van de
mogelijkheden voor criminaliteit.
• Technieken van SCP zijn ‘opportunity-reducing techniques’ (zie verder tabel)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper criminolgystudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.