Duidelijke samenvatting van het vak Strafprocesrecht. Gemaakt met behulp van notities uit de les, de PowerPoint alsook voorbeelden uit de les. Ook inclusief bijhorende wetsartikels.
LES 1
ACTUA
Wraking: je bent niet onpartijdig (schijn van partijdigheid)
→ dat is een schending van art. 6 EVRM (recht op een eerlijk proces)
bv. Marc Dutroux → onderzoeksrechter werd gewraakt door Dutroux en dankzij Hof van
Cassatie werd die dan uit het onderzoek gehaald. Dat kreeg vele kritiek (betoging van 300
000 mensen). Die onderzoeksrechter ging dan eten bij de nabestaanden van het slachtoffer
en dat was dan een teken dat hij ‘onpartijdig’ was.
LES
Strafvordering
Het wetboek van strafvordering is gemaakt in 1808: zeer oud dus veel wijzigingen maar
daardoor moeilijk leesbaar (vooral art. 1-100)
→ 1 van de grote wijzigingen was de wijziging Franchimont in 1998: bijkomende rechten
aan persoon bij strafprocedures
• Inquisitoire procedure = maatschappij/OM wordt partij in het geding.
De maatschappij gaat vervolgen en berechten en de vervolgde wordt in een
ondergeschikte positie geplaatst. De rechter speelt hier een actieve rol in de
procesvoering.
In de eerste onderzoeksfase, als slachtoffer of benadeelde heb je geen inzage in het
dossier en kan je dus ook geen debat voeren
UITZONDERING bv. in het geval van voorlopige hechtenis (= iemand in gevangenis
zonder beschuldiging) kan die wel inzage krijgen in het dossier
- schriftelijk, geheim en niet tegensprekelijk
• Accusatoire procedure = maatschappij is GEEN partij in het geding.
Het slachtoffer voert een procedure tegen iemand. De rechter is scheidsrechter die
niet actief tussenkomt.
- openbaar, op tegenspraak, mondeling
Voorbeeld OJ Simpson: werd verdacht van de moord op zijn vrouw en de minnaar van de
vrouw. Er werden dan handschoenen gevonden op de plaats delict en er werd geroepen ‘if
the glove doesn’t fit, you must acquit (vrijspreken)’
Vorderingen die ontstaan uit een misdrijf
Als er nog geen strafvordering is ingesteld, kan u uw burgerlijke vordering zelf voor de
strafrechter brengen en zo het initiatief nemen om de strafvordering in gang te zetten
• Strafvordering → op initiatief van OM
= vordering tot toepassen van de straffen/maatregelen die door de wet zijn gesteld
• Burgerlijke vordering → ingesteld door benadeelde
= benadeelde kan zich ofwel burgerlijke partij stellen voor een strafrechtbank of kan
dagvaarden voor een burgerlijke rechtbank, om herstel van de schade te vragen
• Zijn nauw met elkaar verbonden
1
,Wie oefent de strafvordering uit?
• Openbaar ministerie (= parket = staande magistratuur, … overkoepelende term dus)
o Procureur des Konings (PdK)
→ 1 per arrondissement
- Er zijn ook substituten (50)
- Er zijn ook nog 3 afdelingsprocureurs
- Er zijn ook eerste substituten (15)
Dit allemaal binnen 1 arrondissement
o Arbeidsauditeur
= aparte bevoegdheid, en gaat vooral over 2 grote delen
- bij arbeidsrechtbanken: adviesverlenende functie, waar er sociale geschillen zijn (bv.
als je geen leeflonen hebt)
- bij correctionele rechtbank: vervolgende functie (bv. als er een sociaalrechtelijk
geschil is)
o Procureur-generaal bij Hof van Beroep
→ dat zijn er 5 (want je hebt 5 Hoven van Beroep)
worden bijgestaan door eerste substituten-generaals, …
o Procureur-generaal bij Cassatie
→ dat is er 1 in het land (André Henkes)
= apart statuut: bij Cassatie wordt er niet vervolgd, ze verkondigen enkel het
standpunt van de overheid over hoe je een bepaalde regel moet interpreteren
o Federaal procureur
→ bijgestaan door federale magistraten (afkomstig van gewone parketten)
o College van PG’s art. 143 Ger.W.
→ dat zijn er 5: ze vormen samen met minister van justitie het college
= belangrijke functie in strafrechtelijk beleid
o Raad van Procureurs art. 150 Ger.W.
o Minister van Justitie art. 364 Sv.
→ beschikt over een positief injunctierecht: kan opdracht geven aan het OM om een
bepaald onderzoek te starten
• Federaal parket
o Aparte bevoegdheden art. 144bis §2 Ger.W.
- voeren van strafvorderingen voor welbepaalde misdrijven in art. 144ter Ger.W.
(enerzijds welomschreven misdrijven en anderzijds veiligheids- en geografisch
criterium)
- coördinatie van verschillende onderzoeken
- internationale samenwerking
- toezicht op werking federale politie
2
,Wat doet het OM?
• Beslissingen inzake vervolging
o Vrijheid van vervolging
o Sepot (= het niet uitvoeren van de strafvordering) → gebeurt vaak
▪ Technisch sepot (= dader is onbekend)
bv. je weet niet wie er heeft ingebroken
▪ Beleidssepot (= OM heeft wel aanwijzingen, maar omwille van bepaalde redenen
doen ze er toch niets mee)
bv. jongen die 2 blikjes goedkoop bier steelt in de Aldi en ook tegen de politie zegt
‘ik heb die hier gestolen want in de Aldi hebben ze het goedkoopste bier’ (dus hij
denkt zelfs al prijsbewust na) → daar gaat het OM dan niet echt iets mee doen
omdat dat onnuttig zou zijn en het maatschappelijk belang niet echt schaadt
Maar een ander verhaal is de Gillette-scheermesjes; deze staan erom bekend dat
ze vaak gestolen worden om dan goedkoper verhandeld te worden (daarom
liggen ze vaak aan de kassa)
→ dan zou het OM wel vervolgen want dat is wel nuttig!
o Gelijkheidsbeginsel (= iedereen heeft dezelfde rechten) versus opportuniteit
o Verplichting te vervolgen art. 364 Sv.
▪ Door hiërarchisch hogere
▪ Positief injunctierecht minister van justitie
Bijkomende voorwaarden soms vereist:
- machtiging (parlementsleden)
- aangifte (art. 6 ev. VT Sv.)
- klacht bv. laster art. 443 Sw. (vroeger belaging art. 442bis Sw.)
Quid intrekking klacht: onderscheid voor instelling SV en na instelling SV
• Strafrechtelijk beleid: seponeren, richting geven in maatschappij
bv. je mag 0 gram cannabis hebben
• Waken over de toepassing van de wet
bv. uitstellen van strafvordering
• Uitvoeren van de strafrechtelijke uitspraken
→ OM staat hiervoor in, dit staat in de grondwet
3
, Kenmerken OM
• Hiërarchisch
→ ‘si la plume est serve, la parole est libre’ (= houdt in dat een hiërarchisch overste
van de procureur des Konings of de procureur-generaal het bevel kan geven om
iemand te vervolgen
• OM is één en ondeelbaar
• OM is onafhankelijk (het zijn magistraten dus niet afhankelijk van politici)
Het OM kan niet gewraakt worden! (want vertegenwoordigt maatschappij)
Hoe wordt magistraat benoemd?
→ 3 methodes
- master rechten nodig
Wie oefent de strafvordering nog uit?
Naast de eerdere vermelde groep zijn er nog een aantal anderen die de straf vorderen maar
geen lid zijn van het openbaar ministerie
• Douane en accijnzen: iemand komt naar de rechtbank en die komt de strafvordering
uitoefenen en de procureur zit er gewoon bij. Op het einde vragen ze of OM er nog
iets aan toe te voegen heeft. Enkel het OM kan gevangenisstraf vorderen
• Burgerlijke partij: kan een aanzet geven door aangifte of klacht zodat er een
strafvordering komt. De politie zal dan een proces-verbaal maken. De partij kan ook
naar de onderzoeksrechter gaan en vragen om een onderzoek te starten (in die zin
start die burgerlijke partij dus ook de strafvorderingen)
→ niet ten opzichte van minderjarigen
→ niet ten opzichte van voorrecht van rechtsmacht
Tegen wie geldt de strafvordering?
• Verdachte
• Inverdenkinggestelde
• Beklaagde (beschuldigde)
→ nooit voor correctionele rechtbank, maar voor assisen
Quid civielrechtelijk aansprakelijke partij?
Burgerlijke vordering
De burgerlijke vordering wordt uitgeoefend tegen slachtoffer/benadeelde persoon
Optierecht: voor burgerlijke of strafrechter
• Voor de strafrechter
Als SV nog niet is ingesteld
o Via BP (consignatie): je moet bedrag betalen om de kosten te dekken van het
onderzoek. Als de persoon dan uiteindelijk wordt vrijgesproken, vervalt de
consignatie (en als de persoon niet wordt vrijgesproken krijg je die consignatie
terug)
o Via rechtstreekse dagvaarding
Als SV reeds ingesteld is: kan gewoon aansluiten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellavansprengel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.
