Samenvatting
Samenvatting Epidemiologie 1e ba DGK
- Vak
- Instelling
Samenvatting van epidemiologie (inclusief powerpoints) van 1e bach diergeneeskunde. Academiejaar
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
Voorbeeld 4 van de 46 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
linnedevriendt
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting epidemiologieInhoudsopgave
1. BASIS EPIDEMIOLOGISCHE CONCEPTEN ................................................................ 4
1.1 OORZAKEN VAN ZIEKTE IN EEN HISTORISCH PERSPECTIEF ............................................... 4
1.2 HET MULTIFACTORIËLE KARAKTER VAN ZIEKTE ............................................................... 4
1.3 HET VERBAND TUSSEN ZIEKTE EN RISICOFACTOREN ........................................................ 5
2. VOORKOMEN VAN ZIEKTE ........................................................................................... 6
2.1 HET TELLEN VAN GEBEURTENISSEN .................................................................................. 6
2.2 ENDEMISCHE EN EPIDEMISCHE ZIEKTEN ............................................................................ 6
2.2.1 DEFINITIE VAN ZIEKTE.................................................................................................................................... 6
2.2.2 ENDEMISCHE SITUATIE ................................................................................................................................... 7
2.2.3 EPIDEMISCHE SITUATIE ................................................................................................................................... 7
2.3 (HER)OPKOMENDE ZIEKTEN .............................................................................................. 8
2.3.1 DEFINITIE EN SOORTEN .................................................................................................................................. 8
2.3.2 OORZAKEN VOOR (HER)INTRODUCTIE VAN INFECTIES ............................................................................. 8
2.4 METEN VAN ZIEKTEFREQUENTIE ....................................................................................... 9
2.4.1 PREVALENTIE (PREVALENCE)........................................................................................................................ 10
2.4.2 INCIDENTIE (INCIDENCE)............................................................................................................................. 10
2.4.3 ONDERLINGE RELATIE TUSSEN INCIDENTIE EN PREVALENTIE ................................................................... 11
2.4.4 MORTALITEIT ................................................................................................................................................ 11
2.4.5 SURVIVAL OF TIJD TOT ‘EVENT’ ................................................................................................................... 12
3. ZIEKTETRANSMISSIE .................................................................................................... 12
3.1 INLEIDING ........................................................................................................................ 12
3.2 BRONNEN VAN INFECTIE ................................................................................................. 13
3.3 ROUTES VAN ZIEKTETRANSMISSIE ................................................................................... 13
3.3.1 HORIZONTALE TRANSMISSIE ........................................................................................................................ 13
3.3.2 VERTICALE TRANSMISSIE............................................................................................................................... 14
3.4 KWANTIFICEREN VAN ZIEKTETRANSMISSIE..................................................................... 14
4. MONITORING EN SURVEILLANCE ............................................................................ 16
4.1 GEVALSTUDIE EN GEVALREEKS........................................................................................... 16
4.2 SURVEY ............................................................................................................................... 16
4.3 MONITORING ...................................................................................................................... 17
4.4 SURVEILLANCE.................................................................................................................... 17
5. DIAGNOSTIEK ................................................................................................................ 18
5.1 TESTKARAKTERISTIEKEN .................................................................................................... 18
5.1.1 SENSITIVITEIT ............................................................................................................................................ 19
5.1.2 SPECIFICITEIT ............................................................................................................................................ 19
1
,5.2 RELATIE TUSSEN SENSITIVITEIT EN SPECIFICITEIT .......................................................... 20
5.3 OVEREENKOMST TUSSEN TESTEN ................................................................................... 21
5.4 RELATIE TUSSEN SENSITIVITEIT, SPECIFICITEIT EN PREVALENTIE ................................... 21
5.5 VOORSPELLENDE WAARDE ................................................................................................. 22
5.6 GEBRUIK VAN TESTEN ........................................................................................................ 23
5.7 MEERVOUDIG TESTEN......................................................................................................... 23
7. OBSERVATIONEEL ANALYTISCH ONDERZOEK ................................................... 23
7.1 DWARSDOORSNEDE- OF CROSS-SECTIONEEL ONDERZOEK ............................................ 24
7.2 GEVALLENCONTROLE OF CASE-CONTROLONDERZOEK .................................................... 25
7.3 COHORTONDERZOEK OF FOLLOW-UPONDERZOEK ........................................................ 26
7.3.1 PROSPECTIEF COHORTONDEROEK ......................................................................................................... 26
7.3.2 RETROSPECTIEF (OF HISTORISCH) ONDERZOEK ........................................................................................ 26
8. EXPERIMENTEEL ANALYTISCH ONDERZOEK ....................................................... 27
8.1 LABO-EXPERIMENTEN EN KLINISCHE VELDSTUDIES ........................................................ 27
8.2 PROTOCOL VAN EEN KLINISCHE VELDSTUDIE ................................................................. 28
8.2.1 CRITERIA VOOR SELECTIE VAN DIEREN ....................................................................................................... 28
8.2.2 BESCHRIJVING VAN DE STUDIEOPZET ......................................................................................................... 28
8.2.3 PARAMETERS TER VERGELIJKING .................................................................................................................. 29
8.2.4 OPVOLGING (FOLLOW-UP) ......................................................................................................................... 30
8.2.5 (STATISTISCHE) DATA-ANALYSE.................................................................................................................. 30
8.2.6 BELANG VAN KLINISCHE VELDSTUDIES ....................................................................................................... 30
8.3 EVIDENCE BASED VETERINARY MEDICIN .......................................................................... 30
8.3 KWALITEIT VAN INFORMATIE ............................................................................................. 31
8.4 PUBLICATIE BIAS .............................................................................................................. 32
9. RISICOMATEN ................................................................................................................ 32
9.1 MAATSTAVEN VOOR ASSOCIATIE ....................................................................................... 32
9.1.1 RELATIEF RISICO (RR) .................................................................................................................................. 32
9.1.2 PREVALENTIERATIO (PR) ............................................................................................................................. 32
9.1.2 ODDS RATIO (OR) ...................................................................................................................................... 33
9.2 MAATSTAVEN VOOR EFFECT .............................................................................................. 33
9.2.1 TOEWIJSBARE PROPORTIE VOOR BLOOTGESTELDEN................................................................................. 34
9.2.2 TOEWIJBARE PROPORTIE VOOR DE POPULATIE.......................................................................................... 34
9.3 OBSERVATIONELE STUDIES EN RISICOMATEN .................................................................... 34
9.4 CONFOUNDING .................................................................................................................. 34
9.4 CAUSALITEIT ...................................................................................................................... 35
10. PRECISIE EN ACCURAATHEID ................................................................................. 35
10.1 PRECISIE ............................................................................................................................ 36
10.1.1 BETROUWBAARHEIDSINTERVAL VOOR EEN PROPORTIE ......................................................................... 36
10.1.2 BETROUWBAARHEIDSINTERVAL VOOR EEN RATIO ................................................................................. 36
10.2 ACCURAATHEID, JUISTHEID OF VALIDATIET .................................................................... 36
10.2.1 SELECTIEBIAS ............................................................................................................................................... 36
10.2.2 INFORMATIEBIAS OF MISCLASSIFICATIEBIAS .............................................................................................. 37
10.2.3 VERSTORING OF CONFOUNDING BIAS..................................................................................................... 37
2
,13. RISICOANALYSE EN DIERZIEKTEBESTRIJDING ..................................................... 38
13.1 RISICOANALYSE ................................................................................................................ 38
13.1.1 WAT SI RISICO? .......................................................................................................................................... 38
13.1.2 WAT SI RISICOANALYSE? ........................................................................................................................... 38
13.1.3 WANNEER WORDT RISICOANALYSE GEBRUIKT? ..................................................................................... 39
13.1.4 HOE WORDT RISICOANALYSE UITGEVOERD? .......................................................................................... 39
13.2 UITBRAAKONDERZOEK ..................................................................................................... 40
13.3 DIERZIEKTEBESTRIJDING ................................................................................................... 41
13.3.1 MONITORING EN SURVEILLANCE .............................................................................................................. 41
13.3.2 QUARANTAINEMAATREGELEN .................................................................................................................. 41
13.3.3 NOODVACCINATIE .................................................................................................................................... 41
13.3.4 ERADICATIE ................................................................................................................................................ 41
13.4 DIERZIEKTEPREVENTIE EN GEZONHEIDSMONITORING .................................................... 42
14. ONE HEALTH .................................................................................................................. 42
14.1 ONE HEALTH OP VERSCHILLENDE NIVEAUS ..................................................................... 42
14.1.1 NATIONAAL NIVEAU.................................................................................................................................. 42
14.1.2 EUROPEES NIVEAU ...................................................................................................................................... 42
14.1.3 MONDIAAL NIVEAU.................................................................................................................................... 42
14.2 ENKELE ZIEKTEN MET EEN BELANGRIJKE ONE HEALTH-COMPONENT ............................. 42
14.2.1 RABIËS ......................................................................................................................................................... 42
14.2.3 BOVINE TUBERCULOSE .............................................................................................................................. 43
15. DE EPIDEMIOLOGIE VAN ANTIMICROBIËLE RESISTENTIE ................................. 43
15.1 WAT IS ANTIBIOTICARESISTENTIE ................................................................................... 43
15.2 HOE GROOT IS HET PROBLEEM VAN ANTIBIOTICARESISTENTIE ...................................... 43
15.3 DE EPIDEMIOLOGIE VAN ANTIBIOTICARESISTENTIE IN VIER STAPPEN ............................. 44
15.3.1 HET ONTSTAAN VAN ANTIBIOTICARESISTENTIE...................................................................................... 44
15.3.2 DE SELECTIE EN VERSPREIDING VAN ANTIBIOTICARESISTENTIE .............................................................. 44
15.3.3 PERSISTENTIE VAN ANTIBIOTICARESISTENTIE ........................................................................................... 44
15.3.4 REDUCTIE VAN ANTIBIOTUCUM GEBRUIK ................................................................................................ 45
15.4 ANTIBIOTICARESISTENTIE ALS ONE HEALTH-PROBLEMATIEK ......................................... 45
15.4.1 OVERDRACHT VAN RESISTENTIE TUSSEN DIER EN MENS (EN OMGEKEERD) .......................................... 45
15.5 UIT POWERPOINTS ........................................................................................................... 45
16. DIERZIEKTEBESTRIJDING ............................................................................................ 45
16.1 CONTROLE VAN AFRIKAANSE VARKENSPEST IN DE VARKENSPRODUCTIE ...................... 45
16.2 RINDERPEST ...................................................................................................................... 46
16.3 AVIAIRE INFLUENZA ......................................................................................................... 46
16.4 KLASSIEKE VARKENSPEST ................................................................................................. 46
16.5 MOND EN KLAUWZEER ..................................................................................................... 46
3
, 1. Basis epidemiologische concepten
1.1 Oorzaken van ziekte in een historisch perspectief
Paarden van groot belang: transport en ingezet bij oorlogsvoering
Diergeneeskundige kennis en geschriften vooral over paarden
Oorzaak van ziekten gezocht in:
- Bovennatuurlijke fenomenen
- Gevaarlijke/toxische stoffen in omgeving
Behandelingen:
- Behandelen van symptomen
- Slachten van zieke dieren
18e eeuw → runderpest (helft van runderen uitgeroeid)
1e veeartsenschool
Meer aandacht aan leefomstandigheden en hygiëne van dieren
19e eeuw → opkomst microbiologie
Oorzaak van hele reeks dierenziekten achterhalen
Oorzakelijk verband tussen agens en ziekte a.d.h.v. Postulaten van Koch
Postulaten van Koch:
- Agens aanwezig bij alle dieren die ziekte hebben
- Agens niet bij dieren met andere ziekte/niet-zieke dieren
- Agens kan in reincultuur geïsoleerd worden uit zieke dieren
- Wanneer agens geïsoleerd uit ziek dier en ander dier experimenteel geïnfecteerd →
beiden zelfde symptomen
Therapie- en preventiestrategieën verbeteren
20e eeuw → belang van metabole ziekten (postulaten v. Koch niet bruikbaar)
Belangrijk door intensifiëring v. landbouw productiviteit v. dieren belangrijk (ook in sport)
Besef dat oorzaak v. veel ziekten multifactorieel
1.2 Het multifactoriële karakter van ziekte
Postulaten van Evans:
- Proportie dieren met ziekte moet significant hoger zijn in groep blootgestelde dieren
aan risicofactor dan groep niet blootgesteld aan risicofactor
- Groep dieren met ziekte moet significant meer blootgesteld zijn aan risicofactor
- Aantal nieuwe gevallen moet significant hoger zijn in groep blootgesteld aan
risicofactor
- In tijd moet ziekte volgen op blootstelling aan risicofactor (incubatietijd)
- Spectrum aan gastheerreacties moet volgen op blootstelling
- Meetbare gastheereactie moet regelmatig voorkomen bij blootgestelde dieren en niet
bij niet-blootgestelde dieren
- Onder experimentele omstandigheden moet ziekte meer voorkomen bij
blootgestelde dieren dan bij niet-blootgestelde dieren
- Wegnemen van risicofactor moet aantal nieuwe gevallen doen dalen
- Versterken/verbeteren van reactie van gastheer op blootstelling moet aantal nieuwe
gevallen doen dalen
- Alle verbanden tussen ziekte en risicofactor moeten biologisch verklaarbaar zijn
Relatie ziekte-risicofactor niet zwart-wit
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linnedevriendt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53022 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen