Latour
- Onderzoekt door niet te luisteren naar wat filosofen zeggen over waarheid, niet te luisteren
naar wat sociologen zeggen over maatschappij of wetenschappers over natuur, maar in
plaats daarvan de wetenschappers aan het werk te observeren. Uit te zoeken wat ze doen
en niet wat ze zeggen.
- Duidelijke scheiding tussen wetenschap & maatschappij: co-productie, co-evolutie
- Kennis produceren = netwerken = mensenwerk = politiek geladen = arena = ‘gevecht’
- Eindproduct = black box = maak proces vergeten
- Objectieve feiten = resultaat van vertalingen en onderhandelingen van vele actoren en
bondgenoten
- Kennis productie is onvoorspelbaar: afloop onbekend, wie krijgt de Nobelprijs?
- Waarheid = waar maken
- Kritisch onderzoek – black boxen openen!
- Verlichtingsfilosofie – scheiding:
o Object/subject
o Kennis/geloof
o Rede/macht
o Ratio/emoties
o Natuur/sociale
Latour: We zijn nooit modern geweest!
Tekst Berg
Het geloof in het autonome karakter van de technologische ontwikkeling en in het
eenrichtingsverkeer tussen wetenschap/technologie en samenleving wordt ook wel
technologisch determinisme genoemd. Deze opvattingen hebben de volgende punten gemeen:
1. Genereren van wet. Kennis en het vervolgens ontwikkelen van wet. Gefundeerde
technologie is een stapsgewijs proces, waarbij na het volgen van de wet. Methode de
wet. Vinding in een technologische toepassing kan worden geïmplementeerd
2. Grote wet. En technologische doorbraken komen tot stand door werk van
onafhankelijke, geniale individuen
3. Wetenschap en technologie vormen domein dat duidelijk is afgegrensd van de
samenleving: ontwikkeling van wet. feiten en techn. Innovaties zijn autonome
processen. Wetenschap en technologie zijn gebaat bij zo ver mogelijk doorvoeren van
deze scheiding.
4. Op de ontdekking van een feit of de ontwikkeling van een technologie volgt de
toepassing ervan in de samenleving. Belemmeringen in de toepassing komen voort uit
onwetendheid en vooroordelen.
5. De ontwikkeling van wetenschap en technologie beïnvloedt de samenleving, niet
andersom.
Het is niet de afscheiding van wetenschap/technologie van de samenleving en politiek
die hun succes veroorzaakt, maar juist de wederzijdse beïnvloeding. Wetenschappelijke
kennis is ook niet zozeer een resultaat van het genie van vooruitstrevende individuen,
wetenschap is collectief, alledaags werk: er is geen principiële scheidslijn te trekken
tussen niet-wetenschappelijk en wetenschappelijk kennen.
, Leesvragen:
1. Latour beschrijft de constructie van feiten/technieken als een strijd om het
veroveren van bondgenoten; als een ‘collectief proces’ (Latour 1988:135).
Laat aan de hand van het voorbeeld van Diesel zien wat hij hiermee bedoelt.
“Op elk punt kan de baan van de bal door het andere team - dat hier de rol van de dissidenten
speelt - onderbroken, veranderd of afgebogen en door de spelers van het eigen team worden
onderbroken, worden veranderd of afgebogen. De totale beweging van de bal, van een
mededeling, van een artefact Het construeren van feiten is dus net als een spel van een collectief
proces.”
“Diesel staat bekend als de vader van de dieselmotor. De motor ontstond niet op een ochtend uit
Diesels geest. Er ontstond een idee voor een volmaakte motor die volgens de thermodynamische
principes van Carnot zou werken. In deze motor de ontsteking zonder dat de temperatuur steeg,
een paradox die Diesel oploste door nieuwe manieren te bedenken voor de brandstofinjectie en
de verbranding. Op dit punt in het verhaal kunnen we over een boek dat hij publiceerde en een
octrooi dat hij aanvroeg; kortom, we beschikken over een papieren wereld die vergelijkbaar is
met de werelden die we eerder bestudeerden. Enkele critici, onder wie Lord Kelvin, waren
overtuigd, maar een der achtten het idee onuitvoerbaar. Diesel staat nu voor een probleem. Hij
heeft anderen nodig om het tweedimensionale project en het octrooi om te zetten in een
driedimensionaal, werkend prototype.” Diesel heeft dus anderen nodig om zijn ‘feit’ (de motor)
te construeren, waaruit je kan afleiden dat het gaat om een collectief proces.
2. Wat bedoelt Latour met de term ‘zwarte doos’ [black box]? Wanneer is een
feit/techniek een ‘zwarte doos’ geworden? Licht je antwoord toe aan de
hand van het voorbeeld van Diesel.
Hij bestempelt wetenschappelijke theorieën niet als kant en klare feiten (als zwarte dozen),
maar als samenhangend netwerk van actoren die worden gebruikt als basis voor andere
theorieën. Een zwarte doos is een vaststaand feit dat al bekend is. Een feit of techniek wordt
een ‘zwarte doos’ wanneer als het wetenschappelijke en technische werk onzichtbaar wordt
door het succes van de techniek. Het ‘interne gedeelte’ is niet langer beschikbaar voor
discussie, omdat dit geaccepteerd is door de wetenschappelijke gemeenschap.
Zo beschouwen we het idee van DNA als dubbele helix nu als feit waar nu alle biologie-
experimenten rekening mee moeten houden.
Latour duikt terug in geschiedenis om periode te onderzoeken waarin niemand de DNA-
structuur wist om ons te herinneren dat dit niet altijd een ‘feit’ was.
Alles kan in twijfel worden getrokken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper analigthart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.