GRIEKENLAND
1. Beschrijf kort de Griekse godenwereld. Ben in staat de functies te duiden van de goden die in de
onderstaande tekst genoemd worden.
De Grieken zagen de goden als wezens die sterk met gewone mensen te vergelijken waren, maar dan machtiger,
onsterfelijk en eeuwig mooi en jong. Wel waren ze allesbehalve moreel perfect: net als mensen konden ze
wraakzuchtig, jaloers, trouweloos of onrechtvaardig zijn. De Grieken hadden een uitgebreide en kleurrijke
mythologie: verhalen over de liefdesrelaties, ruzies, heldendaden van hun goden en halfgoden…
Omdat men zich voorstelde dat de goden op de hoogste berg, de Olympos, woonden, spreken we ook wel van
de ‘Olympische goden’. De godenwereld werd voorgesteld als een familie, met de oppergod Zeus als vader aan
het hoofd. Elke god of godin had een zekere functie: hij of zij stond voor een natuurfenomeen en/of voor bepaalde
menselijke activiteiten of emoties. Zo was Zeus, de oppergod, de god van de bliksem maar ook de
god van de gastvrijheid, Apollo de god van het licht, de muziek en kunsten, de geneeskunde en de profetie,
Aphrodite de godin van de liefde en de schoonheid, Hermes de god van de boodschappers, dieven en handelaars
(en zelf ook de boodschapper van de goden) en Athena de godin van de wijsheid, de verstandige oorlogsvoering
en de weefkunst. Zij was ook de beschermgodin van helden, en de patrones van de stad Athene.
2. Hoe stelden de oude Grieken zich het leven na de dood voor?
Het leven na de dood zal voor de Grieken plaats vinden in een soort onderwereld waar hij of zij slechts nog een
schaduw van zichzelf is. De Grieken hadden dus geen geloof in een mooi hiernamaals zoals de Egyptenaren. Aan
de voorbereiding voor de reis naar de onderwereld werd vrij veel zorg besteed. De doden uit de betere klasse
werden gewassen, gezalfd en in witte kleren gehuld met een krans op het hoofd. In hun mond werd, als reisgeld
voor de onderwereld, een muntstuk gelegd. Het lijk werd ofwel verbrand ofwel begraven. De burgers die het zich
veroorloven konden lieten herdenkingstekens aanbrengen op de graven van de overledenen maar deze namen
nooit de monumentale vormen aan die voor Egypte gekend zijn.
3. Bespreek de amphora met Aias en Achilles.
Achilles en Ajax, twee helden uit de Trojaanse oorlog, zitten hier te dammen. Dit is een mooi voorbeeld van hoe
ook in de vaasschilderkunst in de 6e E de aandacht sterk komt te liggen op de menselijke figuur en het menselijk
leven (voorheen in de Dark Ages: geometrische patronen en dieren). Let op de zeer verfijnde patronen, en op de
ontzettend geslaagde ritmering van de ruimte: de voorovergebogen lichamen krijgen een tegengewicht in de
speren, die de andere richting opgaan. Er is veel harmonie en symmetrie, maar die wordt ook op veel manieren
speels doorbroken. De speren hebben natuurlijk ook een inhoudelijke boodschap: ze herinneren aan de oorlog,
die deze twee strijders even met een spel proberen te vergeten maar die dus nooit veraf is. Op allerhande subtiele
manieren wordt hun verhaal verteld: Achilles is de meest roemrijke van de twee, en wordt dan ook getoond als
een figuur die met zijn helm over zijn spelpartner heen torent. De inscripties vertellen ook dat hij aan de
winnende hand is. Dit sluit aan bij de mythes over beide krijgers: Achilles zal een roemrijke dood sterven, Aias
zal tragisch ten onder gaan.
Zwartfigurige amfora, Achilles en Ajax aan het dammen, beschilderd door Exekias, 540-530 v. C., Archaïsche
periode
1
, 4. De Griekse (bouw)kunst heeft een bijzondere band met marmer. Leg uit.
Voor het oprichten van hun belangrijke gebouwen konden de Grieken beschikken over marmer van zeer goede
kwaliteit dat in verschillende streken van Griekenland aanwezig was. Het gebruik van marmer is van belang voor
het begrijpen van de Griekse bouwkunst. Marmer is immers een gesteente dat enerzijds een zeer gedetailleerde
afwerking toestaat maar anderzijds een vrij hoge specialisatiegraad van de steenkapper veronderstelt.
Aangezien de bewerking ervan ook nog zeer arbeidsintensief is zullen de Griekse bouwwerken nooit de enorme
afmetingen aannemen die bijvoorbeeld in Egypte wel voorkwamen. In Egypte was het merendeel van de grote
bouwprojecten immers opgetrokken in veel gemakkelijker te bewerken steensoorten zoals zand- en kalksteen.
Voor het op hun plaats brengen van de blokken werd gebruik gemaakt van kranen en katrolsystemen. De stenen
werden aan elkaar vast gemaakt met behulp van ijzeren en bronzen krammen die met gesmolten lood werden
gefixeerd. Hoewel de tempels van de Grieken in felle kleuren beschilderd waren, is de witte marmeren tempel
een icoon van de Griekse cultuur geworden.
5. Wat was de functie van een Griekse tempel?
Net zoals in het oude Egypte werd de tempel in Griekenland niet aanzien als een vergaderplaats voor de gelovigen
maar wel als de verblijfplaats van de godheid die door een beeld werd vertegenwoordigd. De gelovigen hadden
meestal zelfs geen toegang tot de tempel, dit was enkel toegestaan aan de priesters die de cultus van de godheid
moesten onderhouden. De erediensten en offers vonden plaats op de heilige ruimte voor de tempel. Op het
buitenaltaar werden dieren geofferd en kleinere brandoffers gebracht.
6. Je moet deze verschillende delen van een peripteros kunnen identificeren op de plannetjes uit de ppt 6-
11: pronaos, naos (ook wel ‘cella’ genoemd), ophistodomos, stylobaat, architraaf, fries, triglief, metope.
Je moet deze delen kunnen definiëren: fronton, timpaan
Pronaos: het voorportaal van de naos
Naos of cella: Binnenruimte waar het godenbeeld stond, het eigenlijke heiligdom waar zich het godenbeeld
bevindt
Ophistodomos: de ruimte achter de naos, in de klassieke periode als schatkamer voor de wijsgeschenken
gebruikt
Het pteron: de zuilengalerij rondom een klassieke tempel
Stylobaat: het niveau waarop de zuilen staan
Fronton: de driehoekige ruimte onder het zadeldak
Timpaan of tympanon: het driehoekig binnenste van het fronton van een klassieke tempel, vaak met
beeldhouwwerk versierd.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anne-lisekrekels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.