H1, Denken over communicatie: definities, modellen, en ethiek
Definiëren van communicatie
- Sarah Trenholm: als een stuk bagage is communicatie volgepropt met van alles en nog wat vreemde
ideeën en betekenissen. Het feit dat sommige hiervan wel passen, resulteert in een conceptuele
koffer die veel te zwaar is om te dragen, wordt vaak over het hoofd gezien
- Veel manieren om communicatie te interpreteren en te definiëren ivm de complexiteit en rijkdom
van de communicatiediscipline (veel verschillende omschrijvingen kunnen hetzelfde fenomeen
omschrijven)
- Communicatie boek: een sociaal proces in welke personen symbolen vaststellen en betekenissen
interpreteren in hun omgeving
- Sleutelbegrippen communicatie: Sociaal, proces, symbolen, betekenis en omgeving
* Sociaal, het is een sociaal proces waarbij (2) mensen interacteren (zender-ontvanger(s))
waarbij er verschillende intenties, motivaties en capaciteiten zijn
* Proces, het is doorlopend en oneindig, hierdoor kan er veel gebeuren in een gesprek
* Symbolen, worden door mensen bedacht en verschillende groepen begrijpen hun eigen
symbolen (concreet = een object, abstract = gedachte of idee)
* Betekenis, hetgeen wat mensen uit een bericht halen (één bericht, meerdere
betekenissen), dit heeft culturele consequenties aangezien niet alle interpretaties hetzelfde
zijn en er dus andere dingen bedoeld worden
* Omgeving, de situatie of context waarin de communicatie plaatsvindt (tijd (FtF/online),
plaats, historische periode, relatie, culturele achtergronden zender-ontvanger)
- Communicatie is dynamisch (proces): complex en voortdurend aan het veranderen, waardoor
communicatie geen definieerbaar begin en einde heeft
Als we een patroon herkennen in een groot aantal gevallen, stelt het ons in staat te
‘’generaliseren’’ naar andere niet-geobserveerde gevallen
- Helix als verbeelding van het communicatieproces (proces, Frank Dance): communicatie-ervaringen
zijn cumulatief en worden beïnvloed door het verleden. Huidige ervaringen hebben onvermijdelijk
invloed op iemands toekomst (communicatie = niet lineair)
Modellen van begrip: communicatie als actie, interactie en transactie
- Modellen ter visualisatie van het complexe proces van communicatie
Communicatie als actie: het lineaire model (Claude Shannon, 1949)
- Sleutelelementen: bron/zender van een bericht, ontvanger van het bericht -> via een kanaal, de
weg naar communicatie (kan ruis bevatten)
- Kanalen: visuele, tactiele, olfactorische en auditieve zintuigen
- Soorten ruis:
Semantische ruis, jargon/gespecialiseerde taal die door individuen/groepen wordt gebruikt
Fysieke/externe ruis, geluid buiten de ontvanger/de omgeving
Psychologische ruis, vooroordelen
Fysiologische ruis, biologische invloeden op het proces (ziek/vermoeid/hongerig)
- Beperkingen: dit model veronderstelt dat er maar één boodschap is in het communicatieproces,
communicatie heeft geen definieerbaar begin en einde, de suggestie dat communicatie één persoon
is die met één ander spreekt is te simpel voor het complexe communicatieproces
- Conclusie: eenrichtingsverkeer van communicatie dat een bericht verzonden is door een bron naar
een ontvanger via een kanaal
,Communicatie als interactie: het interactiemodel (Wilburg Schramm, 1954)
- Communicatie werkt niet één richting op, zoals het lineaire model zegt, maar twee richtingen
Zender -> ontvanger, ontvanger -> zender (circulair proces)
- Een persoon kan de rol van één van beide vervullen tijdens een interactie, maar niet beide rollen
tegelijk (wisselen van rol kan ook niet)
- Essentieel onderdeel: feedback (verbaal, non-verbaal, opzettelijk of onbedoeld), helpt de zender om
te weten of en hoe hun boodschap ontvangen wordt
- Ervingsveld: hoe de cultuur en ervaringen van een persoon zijn of haar vermogen om te
communiceren met anderen beïnvloeden
- Beperkingen: mensen kunnen zowel zender als ontvanger zijn binnen één interactie, er wordt
vanuit gegaan dat twee mensen niet tegelijk een ‘’bericht’’ verzenden tijdens een interactie terwijl
iemand kan zenden en de ander bijvoorbeeld tegelijkertijd non-verbaal kan reageren of kan
weglopen van het gesprek
- Conclusie: communicatie wordt gezien als het delen van betekenis met feedback die de bron en
ontvanger linkt
Communicatie als transactie: het transactiemodel (Barnlund (1970), Frymier (2005), Wilmot (1987))
- Het gelijktijdig verzenden en ontvangen van berichten in één communicatie-episode
- Geven aan dat communicatie transactioneel is, het proces is dus coöperatief (zender en ontvanger
beide verantwoordelijk voor effect en effectiviteit van de communicatie)
- Mensen bouwen samen een gedeelde betekenis op, dit wordt sterk beïnvloed door hun ervaringen
uit het verleden (ervaringen worden samengevoegd)
,- Het ene bericht bouwt voort op het vorige bericht, daarom is er een onderlinge afhankelijkheid
tussen de componenten van de communicatie
- Men verzend en ontvangt tegelijkertijd berichten, en besteden hierbij aandacht aan de verbale en
non-verbale elementen van een bericht
- Het model gaat uit van wederkerigheid/gedeelde betekenis
- Conclusie: het model kijkt op communicatie als het gelijktijdig verzenden en ontvangen van
berichten
Communicatiemodellen van de toekomst
- Zijn de modellen voldoende als we menselijke communicatie onderzoeken?
1. De profileratie van nieuwe sociale netwerksites (SNS) en hun invloed op de communicatie vereisen
dat communicatiemodellen technologische discussies integreren
2. Deze integratie moet noodzakelijkerwijs doordacht zijn, gezien de overvloed aan SNS
- SNS: zowel zender als ontvanger en transactioneel van aard
Ethiek en communicatie
- Ethiek: de juistheid of onjuistheid van handelen of gedrag, morele besluitvorming (wordt beïnvloed
door regels en wetten van de samenleving)
- Ethische normen hebben de neiging om te verschuiven volgens de historische periode, de
omgeving, het gesprek, en de mensen die erbij betrokken zijn. Hierdoor kan ethiek moeilijk te
begrijpen zijn.
- Communicatie, zowel als discipline als ‘interdiscipline’ of veld, is klaar om een unieke rol te spelen in
het bevorderen van discussies over ethiek, omdat de veld biedt een scala aan concepten en principes
afgestemd op het onderzoek van ethiek
- Ethische besluitvorming is cultureel bepaald
- Ethiek doordringt rangen en standen en gaat over: gender, ras, klasse, seksuele identiteit en
spirituele/religieuze overtuiging (ethiek is overal)
- Communicatieperspectief: ethische kwesties komen naar boven wanneer berichten worden
verzonden en mogelijk anderen beïnvloeden
, Bedrijfsleven en industrie
- Grote proporties van het schaden en proberen te verbergen van ethische fouten
- Er moet veel meer gedaan worden om het aanhoudende wantrouwen weg te nemen
Religie en geloof
- Taoïsme: niemand bestaat in isolatie en daarom zal empathie en inzicht tot de waarheid leiden
- Boeddhist: gebruik woorden die vrede opwekken en roddels, zelfpromotie, woede, ruzie en liegen
vermijden
- Westers: komt voort uit de vroege Grieken. De Gulden snede, een persoon zijn morele deugd staat
tussen twee ondeugden waarbij de middelste de basis vormt voor een rationele samenleving
(Aristoteles)
- Extreem = liegen, gouden betekenis = waarheidsgetrouwe, extreem = communicatie onthult alles
- Joods-Christelijk: het geven van goede voorbeeld, leven volgens Gods wetten en stel een voorbeeld
voor anderen
- Geen religie: de Christelijke waarden zijn voor hen ook belangrijk, zoals eerlijkheid,
rechtvaardigheid en werken aan betere relaties
- Religies en ethische uitdagingen: prostitutie, pedofielen, drugsmisbruik, etc.
- Nu: duidelijke ethische verklaringen over passend gedrag en verduidelijking van de gevolgen van
ethische schendingen
Entertainment
- Cirkelredenering mbt Hollywood: Weerspiegelt Hollywood de samenleving of vormt Hollywood de
samenleving?
- Drie overheersende standpunten:
* Hollywood heeft de verantwoordelijkheid om de morele kant van een immorele
samenleving te laten zien, films zouden mensen moeten helpen ontsnappen aan een
moeilijke realiteit
* Hollywood moet meer geweldloze en niet-seksuele films maken zodat alle gezinsleden een
film kunnen kijken
* Hollywood zit in de showbusiness en er is dus geld in de maak (daar draait het om bij het
maken van films)
- De entertainmentindustrie zal blijven reflecteren en zal het morele klimaat in de VS blijven
beïnvloeden
Hoger onderwijs
- Contextualiseren van misdaad: ‘’onze campus is in een grote stad, er is overal veel criminaliteit’’ of
‘’onze campus ligt in een landelijke omgeving, we hebben misschien een paar problemen, maar we
zijn nog steeds relatief veilig’’
- Ethische beslissing ontstaat wanneer scholen worden verplicht om de inschrijvingspatronen te
identificeren voor juridische en financiële steun (schoolsysteem gaat op nieuwe manier hoofden
tellen, manipuleren gegevens)
