Hoorcollege 5-9-2016
Januari tentamen Cleveland + hoorcolleges
Het Midden-Oosten
Kaart: Westerse kaart (‘Israel un seine Arabische nachbarn’)
Waarom ‘Midden’? > westers centristische kijk (kunstmatige benaming)
Uitgevonden in London (British empire, India office van het Britse parlement), naam Midden-Oosten
bedacht door het leger ten opzichte van Pakistan en India
Vanaf 1902 politieke term, opgelegd en vertaald
Gebied heeft het bijna nooit zelf voor het zeggen > bijna altijd oorlog en conflict, koloniale invloed en
inmenging
Behoefte aan ontdekking eigen identiteit en historie
Factoren: Historisch, godsdienstig, economisch, politiek, cultureel > niet los te koppelen
Geografisch: water betekent leven, vestiging langs rivieren, zee, waterbron
Egyptische beschaving, Mesopotamië (Assyria, Babylonia)
(boog aaneengesloten bos, vruchtbare sikkel, reizen via palestina/libanon)
Woestijn: kleine stammenverbanden (islam cultuur/traditie)
Uitvindingen: schrift (tekens om duidelijk te maken wat je bedoelt) Egypte beeldschrift, spijkerschrift
(assyrisch, babylonisch) > grote hoeveelheid tekens
Libanon (fenicie) > beperkt aantal tekens (alfabet)
Religies uit het midden-oosten gaan om schrift (heilige teksten) monotheistisch
Steden, stedelijke cultuur (langs de Nijl, Eufraat & Tigris) > altijd gedoe over gezag
Sjeik = stamleider/vader
Stad: diverse groepen, leider wordt koning (duidelijke karakteristieken: respect afdwingen met
paleis)
identiteit stad verbonden met omgeving > godenwereld, de koning verklaart zich tot een
god/godenzoon, leider rituelen > tempel
stad = centrum van politiek, economie en godsdienstige systemen
Schrift: Bijbel en Koran > tekst is geopenbaard, traditie
Belangstelling van anderen: Britten willen Palestina verwerven in de moderne tijd
(identiteit/oorsprong)
Middellandse zee: reizen, klassieke landen gericht op het oosten (oorsprong cultuur/mensheid)
Zuiden bebost, rijkdommen
Oost/noord, Perzië
Wiel uitgevonden in Oost-Turkije/Noord-Irak
Egypte zou op het hoogtepunt Turkije kunnen bereiken
Mesopotamie kon ook ver komen
Balance of power (grootmachten in het oosten)
Koninkrijken van Judea altijd bedreigd door Egypte, Assyrie/Babylonie
Verandering vanaf 4e eeuw voor Christus: Grieken/Romeinen
Alexander de Grote: eerste kosmokrator (wereldheerser), generaal Macedonische leger, Griekse
(westerse) verovering van het Midden-Oosten, perzische rijk
Navolgelingen veranderen het gebied: hellenisering, polis (Griekse stad), bestuur, wetenschap, kunst,
godsdienst (klassieke verwestersing)
Ingreep hellenisering niet weggegaan (medisch/meetkunde/stadsplanning)
1e eeuw voor chr – 1e eeuw na chr: christendom ontstaat (joods, grieks/latijns element, universele
pretentie, geen specifiek volk, communicatie in het grieks, snelle verbreiding) > christianisering
Romeins Rijk, Oost-Romeinse Rijk, Byzantijnse Rijk: hoofdstad Constantinopel, Grieks-Christelijk
keizerrijk 3e tot 7e eeuw (Jeruzalem toonbeeld, Heilige Grafkerk)
Perzische vijand (Sassaniden)
Begin 7e eeuw: Jeruzalem onder Grieks, Perzisch en Arabisch gezag
