Waarneming gebeurt in onze hersenen
De basis van onze waarneming ligt bij onze zintuigen
Via onze zintuigen nemen we de empirische (=gebaseerd op de waarneming) werkelijkheid
waar.
Percep�e (waarneming): het proces waarbij de waarnemer prikkels (s�muli) vanuit de
omgeving selecteert, organiseert en interpreteert, zodat er een zinvol en betekenisvol beeld
van de werkelijkheid ontstaat.
We denken dat we de wereld zien met onze ogen, dit is gedeeltelijk waar: Onze ogen nemen
het beeld waar en sturen dat beeld door naar onze hersenen, de hersenen geven vervolgens
betekenis aan wat onze ogen hebben waargenomen.
Hersenen gebruiken hiervoor aangeleerde structuren en patronen
Als je geboren wordt zijn je hersenen leeg, alles wat we weten is aangeleerd.
Zonder dingen te leren kan je ook geen nieuwe dingen leren.
Tabula Rasa
Nature versus nurture
Nature-theorie: alle eigenschappen zijn aangeboren
Nurture-theorie: alle eigenschappen zijn aangeleerd
Middenweg: sommige dingen aangeboren, sommige aangeleerd
VB:
Aangeleerde eigenschap: apporteren van een hond
Aangeboren eigenschap: het opstaan van een pasgeboren veulen aangeboren is essen�eel
voor overleving
De vliegrichting van vogels bepaald hoe ze worden waargenomen.
Objectpermanen�e: baby’s denken dat als een object niet zichtbaar is, het er niet meer is.
Kiekeboe effect steeds een verassing om een gezicht achter de handen te zien verschijnen.
Contrast
Gezichten zijn de eerste dingen die mensen leren herkennen en waarnemen.
Pasgeborenen zien vage contouren, verzameling vlekken (smileys ) dit zet zit ook later in
waardoor wij overal gezichten in zien.
Pareidolie/pareidolia (zien van gezichten): nu�g voor herkennen van soortgenoten en weten
waar ze zich bevinden.
Audi�eve pareidolia: dingen horen die je denkt dat je hoort.
1
, In de eerste instan�e leren wij dus waarnemen
op basis van contrast.
Selec�e
Hersenen kunnen het niet aan om alle binnenkomende informa�e te verwerken, daarom
selecteren onze hersenen prikkels.
De selec�e van prikkels hangt af van de volgende factoren:
• Kenmerken van prikkels
• Kenmerken van de waarnemer
Kenmerken van de prikkel
Hebben te maken met eigenschappen van wat wij waarnemen:
o Hoe groot is de prikkel? Reusachtig kunstwerk op het plein
o Hoe intens is de prikkel? Hele erge stank
o Hoe groot is het contrast in de prikkel? 1 paarse koe in weiland vol koeien
Reclameborden trekken de aandacht door het contrast groot te maken zodat we het
waarnemen.
Kenmerken van de waarnemer
De observeerder hee� kenmerken die bepalen hoe dingen worden opgenomen.
Factoren die van invloed zijn op de waarnemer:
o Persoonlijkheid en ervaringen: verschillende persoonlijkheden kunnen andere dingen
waarnemen. Bijvoorbeeld het denken: “wat wil die van mij?” of “wat leuk dat die
denkt aan mij.”
o Leerprocessen: a�ankelijk van wat we geleerd hebben kijken we anders naar de
wereld. Bijvoorbeeld: een chirurg kijkt anders naar een röntgenfoto dan iemand die
daar niet voor hee� geleerd of stadsmensen kunnen beter verkeerssitua�es inschaten
dan mensen die in de rimboe wonen.
o Mo�va�e: onze mo�va�e stuurt ons om sommige prikkels meer op te merken dan
anderen. Bijvoorbeeld: als je trek hebt zie je overal snacks of als je naar de wc moet ga
je snel op zoek naar plekken waar een wc zit.
Onze waarneming wordt beïnvloed door verschillende kenmerken en hoe we deze
interpreteren hangt van meerdere factoren af.
Immanuel Kant
Stelde dat er twee werelden zijn:
• Noumenale wereld: de wereld zoals deze in werkelijkheid is. Deze kunnen we niet
waarnemen omdat onze hersenen al�jd een interpreta�e geven van deze wereld;
• Fenomenale wereld: de wereld zoals deze in ons bewustzijn wordt waargenomen.
Strikt genomen kun je stellen dat alles wat we waarnemen hersenprikkels zijn.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saravanwijgerden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,92. Je zit daarna nergens aan vast.
