Hierbij een samenvatting over de historische context 'De Verlichting' voor geschiedenis. Is examenstof voor het VWO maar wordt ook op de Havo behandeld.
● Vanaf 1650 Wetenschappelijke revolutie (vooral natuur/Beta)
● Vanaf 1700 kenmerkend aspect 27 (=verlichting)
● Absolutisme is ook in die tijd (vorsten willen alle macht)
● Amerikaanse Revolutie (1776)
● Na de Franse Revolutie wordt het absolutisme even stop gezet (1789)
○ Bij Franse Revolutie werd Trias Politica gerealiseerd
○ Volk gaat regeren
● 1799 Napoleon
● 1815 Wordt Napoleon verslagen bij de Slag bij Waterloo
● Restauratie nadat Napoleon verslagen is (1815-1830)
● Volk accepteert deze restauratie niet
● In 19e eeuw politieke stromingen
○ Confessionnalisme, nationalisme, libéralisme
● Lodewijk XIV 1643 - 1661- 17..
● Hij laat Paleis van Versaille bouwen
● Adel sliep een half jaar per jaar in het Paleis van Versaille zodat ze weg zijn uit hun
eigen gebied en het daar niet kunnen regeren.
● Absolutisme: een regeringssysteem waarbij de macht van de koning niet wordt
beperkt door een grondwet.
○ Koning beroept zich op het: ‘droit divin’ (het door god gegeven recht om te
regeren)
● De macht van de adel en steden werd beperkt zodat alle macht bij de koning kwam
● Staten Generaal werd niet meer bij elkaar geroepen
● Groot ambtenarenapparaat dat de opdrachten van de koning uitvoert (belasting
innen, rechtspraak, landbouw)
○ Want de ambtenaren waren afhankelijk van de koning en de adel niet
● De koning gaat het leger hervormen, zodat ‘ie daar ook macht over heeft
● Einde van de godsdienstvrijheid
○ Om conflicten te voorkomen
● Centralisatie van kunst en wetenschap: er kwamen Koninklijke academiën
● Rousseau: als je geboren wordt krijg je rechten van de ‘natuur’ (=Natuurrechten)
○ Bv. recht op leven, recht op vrijheid en recht op bezit
● Standenmaatschappij was voor ancien regime
● Onafhankelijksoorlog 1776 -1783
● De Burgeroorlog 1861 - 1865, noordelijkes taten winnen (union states)
● Franse Revolutie 1789 (Frankrijk)
, Tijdlijn Franse Revolutie
● 1700-1800 verlichting
● 1789-1799 Franse revolutie → ancien régime -- absolutisme
● 1800-1815 Napoleon aan de macht → tot slag van Waterloo
● 1814/1815 Congres van Wenen
● Na 1815 Restauratie → terug naar periode voor Franse Revolutie → volk vindt dit
niet fijn
● 1830 -1848 Reductie jaren
● 1848 Grondwet van Thorbecke
○ Want Willem … was bang voor het volk n.a.v. wat er met Lodewijk was
gebeurt
● Kiesrecht voor alleen de rijke: censuskiesrecht
Socialisme
● Betekenis: sociaal
● Uitgangspunt:
○ Opkomen voor de onderdrukten (arbeiders)
○ Gelijkheid
○ Omverwerping van het kapitalisme (economisch systeem gericht op winst
maken)
○ Internationale solidariteit (proletariërs aller landen, verenigt U’)
■ Proletariër: kinder bezitter
● Ontstaan:
○ tijdens de industriële revolutie
■ Veel fabrieksarbeiders met slechte loon, slechte leef- en
arbeidsomstandigheden, gevaarlijk werk, kinderarbeid
● Eigenaren: zijn rijk
○ Hebben de opbrengst van de productiemiddelen (fabrieken, machines,
grondstoffen, kapitaal)
● Een aantal denkers in de 19e eeuw vonden dat:
○ Het anders moest
○ Er een nieuw/eerlijker systeem moest komen
● Karl Marx 1818-1883 (Duitse jood)
● Marx
○ In de geschiedenis is er altijd sprake geweest tussen de heersende klasse en
de onderdrukte klasse
■ Klasse hoort bij deze stroming!
● Oudheid: Patriciërs > proletariërs
● Middeleeuwen: Adel > horigen
● 19e eeuw: Bourgeoisie > proletariërs
●
○ Marx noemt dit de klassenstrijd
○ Als gevolg van de steeds slechter wordende leefomstandigheden van het
proletariaat (arbeiders) zal de onderdrukte klasse op één moment de revolutie
uitvoeren. (Verehlendung)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper baukjejansen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
