Samenvatting Jeugdzorg in Beweging
2022-2023
Ilse van Meurs
Hoorcollege 1: Historie en transitie naar nu
Historie - weeshuizen
Ontstaan & verloop Wanneer kinderen niet opgevangen konden worden in eigen sociale netwerk, werden ze
weeshuizen opgevangen in weeshuizen
● ook wel ‘kraamkamers van de jeugdzorg’: eerste instellingen die zich
bezighielden of bemoeiden met opvoeden kinderen
1455: eerste weeshuis in Florence; kids konden in vondelingen wiel neergelegd worden
1491: eerste weeshuis Nederland
● vooral burgerweeshuizen
weeshuizen waren vaak initiatieven van maatschappelijk betrokken individuen
Nu: geen weeshuizen meer in NL
Burgerweeshuizen weeshuizen waar alleen kinderen van erkende burgers opgevangen werden
Kritiek op weeshuizen 1. gebrek aan persoonlijke aandacht voor de kinderen
2. te harde discipline
kritiek nam toe in de 19e eeuw → werden alternatieven voorgesteld
Alternatieven voor 1. Wezendorp Neerbosch Nijmegen (1873)
weeshuizen ● alternatief opgericht door betrokken individuen
● zelfvoorzienend met nadruk op een dorpsleven voor en door wezen
2. Maatschappij tot Opvoeding van Wezen in het Huisgezin
● weeskinderen ondergebracht bij geselecteerde gezinnen waar toezicht
werd gehouden
Kinderbeschermings sinds 1880: steeds minder weeskinderen door daling sterftekansen mensen
tehuizen → weeshuizen omgevormd tot kinderbeschermingstehuizen
Algemene Weduwen opgesteld in 1959: werd in vastgesteld dat mensen een vergoeding krijgen als zij opvang
en Wezenwet bieden aan weeskinderen uit hun sociale netwerk
Historie - Pleegzorg
Ontstaan & verloop voor 1850: kinderen voornamelijk in weeshuizen opgevangen → van 1850-1950 werd
pleegzorg belang van het kind belangrijk → pleegzorg werd professioneler
1874: organisatie van pleegzorg begon in Nederland
● Scheltema: één van de personen die voor de organisatie van pleegzorg zorgde:
stelde opvangplek voor weeskinderen voor waar pleegouders konden
aanmelden die vervolgens gekoppeld werden aan weeskinderen
● tot jaren ‘70: geen screening voor pleegouders (onduidelijk of ze geschikt waren)
Verloop bescherming 1905: kinderwetten opgesteld
rechten kind 1922: eerste kinderrechter aangewezen
1922: de ondertoezichtstelling (OTS) werd ingezet; ouders kregen verplicht hulp bij
helpen opvoeden van hun kind en een gezinsvoogd hielp de ouders met beslissingen
● staat bemoeide zich voor ‘t eerst met kinderen die in onveilige situatie opgroeide
eerste helft 20e eeuw: pleegzorg kreeg een justitieel / permanent karakter
, Professionalisering vanaf 2e helft 20e eeuw → pleegzorg werd als hulpverleningsvorm gezien
pleegzorg ● 1953: pleegkinderenwet opgesteld: melding, verzorging & toezicht jeugdigen
onder de 18 werd in tehuizen en pleeggezinnen geregeld
● 1809: kinderen <12 kregen geen straf, 12-15 kregen max 2 maanden gevangenis
● 1811: Code Pénal: rechter bepaalt of er is gehandeld met ‘oordeel des
onderscheids’ = kind kan verantwoordelijk gesteld worden voor de misdaad
● 1833: eerste jeugdgevangenis in NL voor jongens tot 16
● 1836: eerste jeugdgevangenis in NL voor meisjes
● 1857: Huis van Verbetering en Opvoeding: werden jongens <16 geplaatst die
zonder oordeel des onderscheids misdaad hadden gepleegd
○ zowel jongens die hadden misdragen als kinderen met beperking werden
hier geplaatst
Focus: van straffen naar heropvoeding
Historie - Misstanden
2 grote misstanden in 1. De Commissie Samson (2012): onderzoek naar seksueel misbruik in
jeugdhulpinstellingen jeugdhulpinstellingen n.a.v. signalen van structureel misbruik
● kinderen in jeugdhulpinstellingen liepen 2,5 keer zoveel kans om misbruikt
te worden dan groepsleiders en leeftijdsgenoten
● de staat wordt verantwoordelijk gesteld voor dit misbruik omdat er niet
genoeg gereageerd is op de signalen
2. De Commissie de Winter (2019): onderzoek naar geweld in residentiële
instellingen, pleeggezinnen, justitiële jeugdinrichtingen en jeugd-ggz
● veel sprake van geweld in jeugdhulpinstellingen
● overheid schiet tekort: te weinig protocollen ingezet om geweld te
voorkomen
Transitie naar nu - Jeugdwet
Ontwikkeling 1989: Wet op Jeugdhulpverlening: verantwoordelijkheid jeugdzorg bij provincie
jeugdzorg na oorlog ● gehandeld vanuit zo-zo-zo-beleid; geprobeerd om hulp zo dicht mogelijk bij
huis, zo licht mogelijk en zo kort mogelijk
2005: Wet op de Jeugdzorg opgesteld: hulp geboden aan jeugdigen en ouders bij
oplossen van opgroei- en opvoedproblemen
● Bureau Jeugdzorg staat centraal in de wet; gesubsidieerd door provincie
2015: Jeugdwet: moest het jeugdstelsel verbeteren
Oude Jeugdstelsel
→ stelsel werkt niet meer door lange wachttijden en hoge kosten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ilsevanmeurs01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
