Samenvatting
Samenvatting Fundamentele pragmatiek 3
- Vak
- Pragmatiek
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Samenvatting van studietekst Fundamentele Pragmatiek 3.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 2 pagina's
Voorbeeld 1 van de 2 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: ae95 • 7 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting studietekst 3 – Fundamentele pragmatiek 3De functionaliteit van taal
Taaluitingen hebben een functie: ze worden niet zomaar gedaan, maar hebben een (communicatieve)
bedoeling. Austin – Illocutionaire strekking: deze functie is onlosmakelijk verbonden met het
handelingskarakter van taalgebruik. Iets zeggen of schrijven staat in de meeste gevallen gelijk aan het
uitvoeren van een communicatieve handeling.
Karl Bühler onderscheid drie componenten van taalgebruikssituaties:
Darstellung: uiting heeft in hoofdzaak de functie om een toestand in de wereld te beschrijven.
Appell: uiting is vooral bedoeld om te gelden als een beroep op de hoorder.
Ausdruck: de spreker gebruikt de taal om iets over zichzelf uit te drukken.
Deze functies sluiten elkaar niet uit, vaak zijn meerdere functies toe te kennen aan een uiting, maar heeft een
functie de overhand.
Roman Jakobsen voegt een aantal andere componenten toe aan het model van Bühler:
Metalinguïstische functie: de gebruikte taal (of code) als zodanig. Vb. ‘Kunt u mij horen?’
Fatische (of relationele) functie: contact tussen spreker en hoorder te leggen of te onderhouden.
Poëtische/stilistische functie: vormkenmerken van de talige boodschap op enigerlei wijze ‘naar
zichzelf’ verwijzen.
Jakobsen geeft andere namen aan de door Bühler onderscheiden functies: referentieel – darstellung, expressief
– ausdruck, conatief/directief – appell.
Sequentie: opeenvolging van taaluitingen.
Bezwaar tegen de functieclassificaties: betreft voornamelijk de praktische toepassingsmogelijkheden. Je hebt
interpretatieregels die specificeren wanneer een gegeven uiting een bepaalde functie vervult. De aanzet tot
het soort regels dat de betrekking regelt tussen wat er wordt gezegd (taaluiting) en wat er wordt gedaan
(taalhandeling) is te vinden in het werk van Austin (FP 2).
Taalhandelingen
Austin ging aanvankelijk uit van functie aanduidende termen in taal over het taalgebruik: voornamelijk te
vinden in werkwoorden en werkwoordelijke uitdrukkingen. Vb. beschuldigen is een vorm van talig handelen,
net als verzoeken, meedelen, bevelen, waarschuwen, uitnodigen, bezweren en beloven (performatieve
werkwoorden). Illocutie staat voor in/door (de act van) het spreken. Illocutieve functiebenamingen betreffen
de bedoeling die de spreker met zijn uiting heeft, de communicatieve strekking van wat hij zegt.
Taalhandelingscondities
Performatief/constatief. Constatieve uitingen: waarheidsfunctioneel in traditioneel-filosofische zin. De
propositionele inhoud verhoudt zich ten opzichte van de werkelijkheid waar of onwaar. Dat geld niet voor
performatieve uitingen, deze zijn geslaagd (happy) of mislukt (misfired). Dit hangt af van de
geslaagdheidscondities. Vb. beloven: degene die de belofte doet, moet de belofte kunnen waarmaken en de
belofte serieus menen.
Realisatieopties
Austin kwam later tot het inzicht dat er geen onderscheid is tussen constatieve en performatieve uitingen.
Alle uitingen zijn performatief. We kunnen onderscheid maken tussen de bewering-als-zodanig (taalhandeling)
en datgene wat beweerd wordt (de inhoud van de bewering). Mensen kunnen constatieve uitingen ombuigen
naar performatieve uitingen door te zeggen: ‘Ik beweer dat p…’.
Semantische en pragmatische betekenissen
Twee betekenisniveaus:
1. Semantische betekenis: dat wat letterlijk wordt gezegd.
2. Pragmatische betekenis: de achterliggende illocutionaire strekking.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Joyceeeee876. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen