Dit document is een samenvatting van het thema 'De vroege middeleeuwen', uit het boek 'Epic 3D' voor het vak geschiedenis in het GO! Onderwijs in de doorstroomfinaliteit/ASO.
Deelvraag 1
De middeleeuwse samenleving was een gelaagde samenleving die bestond uit drie standen met elk
een eigen taak: de adel moest vechten, de clerus bidden en de derde stand moesten werken.
Veranderen van stand was uitgesloten tenzij je wilde toetreden tot de clerus. Je werd ofwel geboren
in de adel, ofwel in de derde stand. De macht was in handen van grootgrondbezitters uit de adel en
de hoge clerus. De horige boeren van de derde stand vormden de overgrote meerderheid van de
bevolking. De derde stand was naar schatting 90-95% of van de bevolking. Ze hadden bijna geen
politieke of economische macht en moesten het land van hun heer bewerken en belastingen betalen.
Volgens de adel en de clerus was de standensamenleving door God gewild, maar de boeren kwamen
soms in opstand omdat ze meer vrijheid wilden en het niet eens waren met de ongelijkheid.
ADEL Wie?: lokale heren, graven, hertogen, koningen …
=> grondadel: rijkdom uit grootgrondbezit
Bezittingen?: dure wapens, wapenuitrustingen, oorlogspaarden
Taken?: oorlog voeren, beschermen, besturen …
CLERUS Wie?: hoge clerus: bisschoppen en abten, lage clerus: priesters, monniken en nonnen
-> hoge clerus: rijkdom uit grootgrondbezit
Taken?: geloof verkondigen, bidden … hoge clerus: besturen
3e STAND Wie?: de rest van de bevolking; meerderheid = horigen
minderheid = vrije boeren, ambachtslui en handelaars
De derde stand wordt niet de boerenstand genoemd omdat er niet enkel boeren in zijn.
Het verschil tussen een systeem met horigen en slavernij is dat de horigen nog enkele bezittingen,
zoals land, hebben maar de slaven hebben niks; geen rechten, geen land …
Een priester had een lagere status dan de bisschop, een hertog had een hogere stand dan een horige
boer, een hertog had ongeveer dezelfde status als een bisschop en een horige boer had een lagere
status dan een abt.
Een vrije boer kon door hard werken geen hertog worden, want veranderen van stand was niet
mogelijk, behalve om toe te treden tot de clerus.
De derde stand aanvaardde niet altijd zijn ondergeschikte positie, want zij kwamen soms in opstand
tegen adelijken.
Deelvraag 2
In de Karolingische werd er aan landbouw gedaan op grote landbouwdomeinen. Aan het hoofd van
een domein stond een heer uit de adel of de clerus. De boeren op het domein waren meestal
horigen. In ruil voor een eigen woning en landbouwgrond die ze voor zichzelf mochten bewerken,
moesten ze voor de heer karweien uitvoeren en zijn landbouwgrond bewerken. Met een deel van de
opbrengst van hun land moesten de horigen belasting betalen aan de heer. Door nieuwe
ontginningen, het drieslagstelsel en de extra inzet van arbeid van horigen namen de
landbouwoverschotten toe. Daardoor waren een trage bevolkingsgroei en toenemende handel
mogelijk.
Bij een tweeslagstelsel werd elk jaar een andere helft van de landbouwgrond braak gelaten, zodat de
bodem zich kon herstellen.
Het drieslagstelsel werd geleidelijk aan vanaf de 8 ste eeuw ingevoerd. In dezelfde periode begonnen
landbouwers meer en meer wilde gronden te ontginnen: bossen te kappen en moerassen droog te
leggen. Zomergraan werd gezaaid in het voorjaar en geoogst in de zomer. Wintergraan werd gezaaid
in het najaar en geoogst in de lente.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thibauttaminiau. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
