Samenvatting van het leerboek 'Biogenie 5.2'. Deze samenvatting bevat thema 7 over homeostase. Alle aspecten komen aan bod zoals de vochtregulatie, de bloeddrukregeling, thermoregulatie, glucoseconcentratie, de ademhaling ... Ook verschillende belangrijke organen en hormonen hier omtrent worden uit...
Functionele morfologie van een cel en waaruit een organisme is opgebouwd
Thema 3 Stofuitwisseling tussen cellen en hun milieu
Alles voor dit studieboek
(39)
Geschreven voor
Middelbare school
3e graad
Biologie
5
Alle documenten voor dit vak (215)
Verkoper
Volgen
isabovanhevel
Voorbeeld van de inhoud
thema 7: homeostase
1. uitwendige en inwendige milieu van organismen
➔ elk organisme is een open systeem want wisselt materie, energie uit met zijn omgeving
➔ eencellige organismen → rechtstreeks contact met de omgeving → weinig beschermt tegen
veranderingen
➔ omgeving voor een meercellig dier:
- uitwendig milieu: milieu in het lichaam en de lichaamsholte → staan via lichaamsopeningen
met de buitenomgeving in contact → via die openingen → rechtstreekse uitwisseling van
stoffen met buitenwereld
- inwendig milieu = extracellulair milieu: milieu gevormd door de
lichaamsvloeistoffen → bevindt tussen de lichaamscellen
➔ uitwendig milieu → schommelingen in de fysische en chemische omstandigheden
- landdieren en waterdieren → overleven in een te warme of te koude omgeving
- waterdieren → overleven in water dat minder geconcentreerd (zoet water) of meer
geconcentreerd (zeewater) is dan eigen lichaamsvochten
➔ dieren → omgevingsveranderingen opvangen → cellen, weefsels en organen ondervinden geen
negatieve invloed → stabiele toestand = homeostase
2. het begrip homeostase
➔ homeostase: min of meer stabiele toestand van het inwendig milieu (de lichaamsvloeistoffen) bij
dieren en mens
➔ in ons lichaam geldt dit voor volgende parameters:
- lichaamstemperatuur → 37°C
- zuurgraad → 7,35 en 7,45
- glucose concentratie → 0,1% = 100mg
➔ veranderingen in het lichaam → plaatsvinden na sporten of uitvoeren van zware inspanning
- buiten adem → hijgen → CO2 verwijderen uit het bloed
- te warm (rode blos) → zweten en uitzetten van bloedvaten in de huid → afkoeling lichaam
→ blos op wangen verdwijnt
- te koud → rillen
- te weinig voedsel/vocht → gevoel van honger/dorst
➔ we merken weinig van de homeostatische processen → het is vanzelfsprekend
➔ streven naar homeostase → basis van onze gezondheid → homeostase versoordt → ziekte
3. homeostatische regelsystemen
➔ homeostatisch regelsysteem: systeem dat bestaat uit drie van elkaar afhankelijke niveaus die
samenwerken om het inwendig milieu stabiel te houden
- sensor: cel die een verandering in het inwendig milieu registreert en doorstuurt naar het
controlecentrum → bv. thermoreceptoren in de lederhuid
- controlecentrum: ontvangt en verwerkt informatie → geeft die informatie door aan de
effector → werkt o.b.v. setpoints (instelpunten): grenswaarden waarbinnen het inwendig
milieu stabiel wordt gehouden → bv. hypothalamus
- effector: reageert op de informatie van het controlecentrum → zorgt voor effectieve
aanpassing van de veranderingen → bv. gladde en dwarsgestreepte spieren
➔ bewerkstelling van homeostase → heel complex → vergt goede communicatie binnen en tussen de
betrokken stelsel → communicatie m.b.v. hormonen (via het bloed vervoerd) en het zenuwstelsel
➔ schema algemeen → p.207
, ➔ in ons lichaam:
- thermoregulatie
- vochtregulatie
- regeling van de glucoseconcentratie in het bloed
- bloeddrukregeling
- regeling van de ademhaling
4.1 stabiel houden van de kerntemperatuur
➔ thermoregulatie: homeostatisch regelsysteem om de kerntemperatuur stabiel te houden
- sensor
● warmte- en koude receptoren in de lederhuid registreren de omgevingstemperatuur
→ lichaam reageert voor verandering van inwendige temperatuur
● inwendige receptoren in de dieper liggende weefsels → de effectieve
veranderingen van de lichaamstemperatuur bijsturen
- controlecentrum:
● hypothalamus → verzameld informatie
● hypothalamus → veranderingen in de inwendige temperatuur waarnemen
- effector
● hypothalamus → stuurt impulsen naar de bloedvaten en zweetklieren in de huid en
de spieren
➔ effect van de effectoren als de kerntemperatuur verandert
➔ schema: te warm vs te koud → p. 209
➔ negatieve terugkoppeling → werking van de effectoren geleidelijk stilvallen als de kerntemperatuur
geneutraliseerd is rond 37°C
4.2 ontwikkelen van koorts
➔ koorts → beschermingsmechanisme tegen pathogene organismen
- positief effect bij slachtoffer
● stimulatie van de werking van het afweersysteem en het metabolisme
- negatief effect bij pathogeen
● remming van ontwikkeling en groei
➔ koorts: verhoging van de normale kerntemperatuur → door pyrogene stoffen → afkomstig van de
cellen van het afweersysteem of van de pathogene organismen zelf
➔ pyrogene stoffen → invloed op hypothalamus → setpoint van 37°C wordt verhoogd → sensoren
registreren de lichaamstemperatuur als te laag → bloedvatvernauwing en bibberen →
lichaamstemperatuur bereikt hoge waarde → koorts
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isabovanhevel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
