Dit document vormt een samenvatting van de stof die omschreven staat in de lesbrief economisch beleid op VWO niveau. Dit boekje vormt een belangrijk onderdeel van het vernieuwde economie examen op het VWO.
Eco H1
1.2 De toezichthoudende rol van de centrale bank
Geld heeft verschillende functies:
Ruilmiddel transacties worden gedaan
Spaarmiddel het geld wordt in bewaring gebracht, het geld kan in de tussentijd
meer of minder waard worden hierdoor kan de koopkracht/reële waarde dalen.
Rekenmiddel om de waarde van iets aan te geven
Centrale bank: een instelling speciaal opgericht om te zorgen dat het geld zijn waarde niet
verliest, zodat het handelen efficiënt blijft lopen.
Om vertrouwen in geld te behouden, moet de CB in staat zijn de geldhoeveelheid te
beheersen. Publiek: alle gezinnen, bedrijven samen exl. de banken.
Maatschappelijke geldhoeveelheid (M1): de geldhoeveelheid waarmee het publiek
direct bestedingen kan doen.
-giraal geld: geld op direct opeisbare betaalrekeningen (sparen behoort niet tot M1)
-chartaal geld: alle munten en biljetten samen
Als M1 groeit, spreken we van geldschepping er komt meer geld in de handen van het
publiek de bestedingen stijgen. We spreken van geldvernietiging als dit proces zich
omdraait.
Banken spelen hier een grote rol bij aangezien zij de omvang van M1 kunnen
vergroten of verkleinen en zo invloed uitoefenen op de bestedingen. Deze invloed
loopt vooral via kredietleningen van banken aan publiek.
De M1 wordt ook beïnvloedt door spaargedrag van het publiek als men geld
overmaakt tot een spaarrekening, behoort dit niet meer tot het girale geld waardoor
er geldvernietiging ontstaat.
Als een bank niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen en failliet gaat, heeft dit als
gevolg dat men hun geld kwijtraakt en dat hun vertrouwen in geld geschaad wordt.
Banken profiteren van het verschil in tijdskeur bij hun klanten, spaarders krijgen een
rente als vergoeding omdat zij tijdelijk niet over hun geld kunnen beschikken en het
risico lopen op inflatie. Leners betalen om dezelfde reden rente.
Rentemarge: het verschil tussen het rentepercentage dat de bank ontvangt en wat er
aan de spaarders betaald wordt. (Belangrijke inkomstenbron)
Bankrun: de bank wordt in paniek bestormd door klanten die hun vrij opneembare geld van
de bank willen halen wegens wantrouwen.
Op korte termijn kan de bank dit geld niet vrijmaken omdat het in de leningen zit,
hierdoor kan de bank failliet gaan waardoor men vertrouwen verliest in het geld
en dit weer schadelijk is voor het ruilproces.
De ECB, is de financiële toezichthouder in de eurozone, het publiek hoeft zich niet af te
vragen of hun geld wel veilig is aangezien ze erop kunnen vertrouwen dat de ECB daar op
toeziet. Om het vertrouwen in het financiële nog groter te maken kennen we het
depositogarantiestelsel als een bank binnen de eurozone failliet gaat heeft de
rekeninghouder garantie dat zijn tegoeden vergoed worden.
, De ECB dient als lender in last resort banken kunnen bij hen terecht als ze geld
nodig hebben en geen andere opties hebben
1.3 Inflatie
Hoewel de centrale banken onafhankelijk zijn krijgen ze wel doelen mee van de overheden,
zo kan de CB een enkelvoudig mandaat of een duaal mandaat krijgen. De ECB heeft het
mandaat om te zorgen voor de prijsstabiliteit. Er zijn ook CB’s met een duaal mandaat: die
hebben twee taken: zorgen voor prijsstabiliteit en werkgelegenheid.
Monetaire beleid (MB): alle maatregelen die de ECB neemt om de koopkracht van de euro te
stabiliseren. De term prijsstabiliteit is enigszins misleidend aangezien de ECB streeft naar een
jaarlijkse stijging van de inflatie. Er zijn verschillende redenen waarom een beetje inflatie
goed zou zijn:
Het geeft de CB’s ruimte om in te grijpen als er deflatieverwachtingen ontstaan.
Inflatie wakkert de bestedingen aan men blijft bestedingen doen
Inflatie zorgt voor een daling van de reële waarde van schulden huishoudens gaan
eerder schulden aan om bestedingen te financieren.
Inflatie vergroot de overlevingskansen van bedrijven in tijden van crisis
Geldillusie: werknemers houden alleen rekening met de nominale waarde van het geld en
niet met de reële waarde. Hierdoor kijken ze alleen naar het bedrag zelf, maar niet naar de
koopkracht.
Oorzaken van de inflatie:
Stijgende productiekosten hierdoor zal kosteninflatie ontstaan doordat
producenten gestegen productiekosten doorberekenen in hun verkoopprijzen.
Stijgende bestedingen hierdoor zal bestedingsinflatie ontstaan wegens stijgende
prijzen doordat producenten profiteren van stijgende bestedingen, waardoor de
bezettingsgraad oploopt.
1.4 Het rente-instrument
De hoogte van de rente heeft invloed op of dat huishoudens en bedrijven zullen sparen of
lenen, een hoge rente stimuleert sparen en maakt lenen minder aantrekkelijk. Sparen is
slecht voor M1 en hierdoor dus ook voor de bestedingen. Dit werkt andersom voor lenen.
Als de inflatie hoger wordt, zal de ECB de rente verhogen een verkrappend MB
Als de rente verlaagd wordt spreken we van een verruimend MB
Centrale bankreserves: leningen die de ECB verstrekt aan banken, de banken hebben dit
nodig om:
Aan de vraag naar chartaal geld te voldoen
Om interbancaire leningen te doen
Om aan hun reserveplichtingen bij de ECB te voldoen
Marginale beleningsfaciliteit: een lening die de bank kan aanvragen bij de ECB, moet binnen
een dag terugbetaald worden.
Het transmisseproces: het proces dat ertoe leidt dat het MB doorwerkt wordt in de prijzen
1 Constateren van ontwikkeling
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marwabachri. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,19. Je zit daarna nergens aan vast.
