Organisatiepsychologie
Organisatiepsychologie: bestuderen mens in
organisatiecontext
- Leiderschap, cultuur
Ergonomie Arbeidspsychologie
Individu vast Omgeving aanpassen aan Job vast Individu aanpassen aan job
individu
Vb. Bureaustoelen, beeldschermen, … Vb. Opleiding, kwalificaties, …
Historische en maatschappelijke evoluties
Filosofie:
- Nadenken over menswetenschappen
1) Plato
- Beschrijft ideale Staat als plaats waar individuen die taken toegewezen krijgen waarvoor ze
best geschikt zijn
- Stelt: Geen 2 personen exact gelijk geboren
o Mens verschillen qua natuurlijke begaafdheden
- Stelt militaire geschiktheidstests op om soldaten van ideale Staat te selecteren
1
,Vb. Ideale staat: 3 rollen mensen ideale staat (mensen krijgen taak waarvoor ze best geschikt zijn,
afgetoetst aan hand van tests)
- Politiekers/filosofen
- Wachters/orde (iemand met zuiver geweten)
- Werkers/voetvolk
2) Juan de Dios Huarte y Navarro
- Grote individuele verschillen
- Verschillende beroepen vereisen verschillende vaardigheidspatronen
- Belang van goede professionele diagnostiek door de staat, zodat men jongeren kan
verplichten het kennisdomein te bestuderen waarvoor meest geschikt
o Voordeel voor staat
o Voordeel voor individu
Geen tijd en moeite verspillen
Vb. Staat bepaalt wat voor u beste is Geen tijdsverspilling Juiste mens op juiste plaats
- Vandaag: Onderwijskiezer
Vb. Milgram experiment:
- Snel na WOII:
o Hoe mensen zo gruwelijke dingen gedaan (Nazi-Duitsland)
o Mens als onder druk autoriteit Makkelijk geneigd te volgen
o Leerexperiment in labo Mensen moesten zaken memoriseren
Als fout Elektrische shock (gaande tot hoge voltage)
Als mensen gestraft worden door autoriteit werken beter
o 65% deelden dodelijke schokken uit (450 volt)
Omdat autoriteit aanwezig was en ze zelf bang waren hoge schokken te
krijgen
Maatschappelijke ontwikkeling/sociale invloeden:
- Nood aan psychologische werkende mens
Humanisme:
- Mens centraal
o Nood psychologie werkende mens
- Hier en nu
2
,Eerste academische ontwikkeling:
- 1876: Wilhelm Wundt (Leipzig):
o Experimentele methode
Vb. Elementaire psychologische experimenten Reactietijd
o Introspectie
o Vragen naar ervaring, wat ze meemaakten
Arbeidspsychologie – consumentenpsychologie:
- 1901: Walter Dill Scott:
o Toespraak over psychologie en reclame
o Voor eerst commerciële activiteit linken aan psychologische inzichten
o ‘Hoe mensen overtuigen (tot kopen)’
- 1912: Hugo Münsterberg:
o Psychology and industrial efficiency
o Toepassen van empirische – natuurwetenschappelijke methode op selectie
o Stichter arbeids- en organisatiepsychologie
Vb. Experiment trambestuurders aanwerven
- Peertjes: Lichtje brand Overeenkomstige peer aanduiden (reactietijd, coördinatie)
- Nauwgezette bewegingen, selecte bewegingen kunnen maken
Methodologische invloeden
Differentiële psychologie:
- Galton, Pearson:
o Sterke interesse in individuele verschillen
o Experimentele methode
o Ontwikkelen van statistische technieken
Standaardafwijking, gemiddelde, correlatie
o Basis voor selectiepsychologie
- McKeen Cattell, Binet & Simon, Terman, Yerkes:
o Individuele verschillen in cognitieve vaardigheden
o Intelligentietests
- Guilford, Cattell:
o Individuele verschillen in persoonlijkheid
Vb. Galton:
- Verschillen in oogkleur, breedte armen, gewicht, …
o Individuele verschillen
Evolutie van maatschappelijke beeld over de mens in arbeidssituatie
Voor 20e eeuw:
- Werknemer volgt slaafs instructies en heeft geen eigen mening
- Vb. Daens: Kinderen, mens = wergwerpvoorwerp, makkelijk te vervangen
3
, Vb. Iphone-arbeiders moeten beloven geen zelfmoord te plegen
- Contract dat ze geen zelfmoord mogen plegen
- Familie krijgt anders geen uitkering
- Mens is bijna geen mens meer = slaafs
De rationeel-economische mens:
- Werknemer heeft vooral rationeel – economische motieven
- Taylor, scientific management
- Gilberths, time and motion studies
o Op micro-niveau
o Efficiëntie verbeteren op werkvloer
o Overdreven vorm van Taylorisme
o Zorgt voor routine, saaie jobs
Extra: Scientific management (Taylor):
- Werkmethoden moeten gebaseerd zijn op wetenschappelijk principes
- Selecteer, train en ontwikkel elke werknemer op een wetenschappelijke manier
- Zorg ervoor dat geplande werkmethode gevolgd wordt
- Managers analyseren en plannen, werknemers voeren uit
Extra: Taylor
- Ingenieur, staalbedrijf
- Productie stijgt + betere werknemers
- Werk op wetenschappelijke manier benaderen, beter uitvoeren, proces verbeteren, …
- Mens intrinsiek lui, willen niet werken Controle nodig!
- Case study (Smith)
o Job bestudeert: Schop zo, pauze nu, wagen zo verplaatsen, …
o Wat doen en op welke manier Productiviteit +400% en loon +60% voor Smith
- Ook Fordisme (synoniemen): T-Ford aan lopende band
o Specialisatie per taak proces
Vb. Lopende band: Oogchirurgen
- Dus ook met hoogwaardige jobs
o Niet enkel in fabrieken
- Elk andere taak
- Meer produceren
- Meer omzet
Vb. Time and motion studies (Gilberth):
- Therblig-alfabet:
o Sneller te noteren en te lezen
o Efficiënter
- Typisten getraind
o Toetsen die ze meest gebruiken dichter bij vingers (ergonomie)
o Kijken naar hoe ogen bewegen
o Economische reden (geld)
De sociale mens:
- Werknemers hebben ook sociale behoeften
- Mayo, Hawthorne-effect
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lockrondonck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.