,Hoofdstuk 1 Basisbeginselen en deelnemers
burgerlijk procesrecht
Algemene uitgangspunten
! doel: leidraad voor de rechter en waarborg voor procespartijen voor een eerlijk proces
Recht op rechtspraak en rechtsbijstand: Iedereen kan een rechtelijke procedure starten en
iedereen heeft recht op juridische bijstand.
Toegangsprincipe: iedereen moet toegang hebben tot de rechter en een
rechtsbijstandverlener. Om deze reden hebben mensen met een lager inkomen in beginsel
recht op gesubsidieerde rechtsbijstand. Ze kunnen aanspraak maken op bijstand door een
advocaat op basis van een toevoeging. Dit houdt in dat iemand een eigen bijdrage moet
betalen en dat de Staat een vergoeding betaalt aan de advocaat.
Onafhankelijke of onpartijdige rechter: Onafhankelijk houdt in dat de rechter geen
verantwoording verschuldigd is aan de overheid, collega-rechter of gerechtsbestuur. En
onpartijdig betekent dat de rechter oordeelt zonder zich te laten beïnvloeden door de
procespartijen.
! de blinddoek van Vrouwe Justitia staat voor onpartijdigheid
Wanneer een partij op gerechtvaardigde gronden twijfelt aan de onpartijdigheid van de
rechter, dan kan die partij de rechter wraken. De rechter kan zelf ook verzoeken zich te laten
vervangen door een andere rechter als zij van mening is dat zij in een bepaalde zaak niet
onpartijdig kan zijn, dit wordt ook wel verschoning genoemd.
Hoor en wederhoor (gelijkheidsbeginsel): Partijen moeten de gelegenheid krijgen om hun
standpunten in een zaak naar voren te brengen. Ook moeten partijen de gelegenheid krijgen
om reactie te geven op de informatie die te rechter gebruikt om tot een oordeel te komen.
Behandeling en beslissing binnen redelijke termijn: De behandeling van en beslissing over
een zaak moeten binnen een redelijke termijn plaatsvinden. Rechters en partijen waken tegen
onredelijke vertraging van procedure.
Openbaarheid van zitting en uitspraak: Zittingen moeten in beginsel in het openbaar
plaatsvinden met uitzondering van bepaalde zaken. Ook moet de uitspraak in het openbaar
plaatsvinden, op deze regel geldt geen uitzonderingen.
De term ‘uitspraak’ betekent dat de rechter haar schriftelijke beslissing heeft en dat deze voor
partijen beschikbaar is en daarmee openbaar.
Motiveringsbeginsel: De rechter moet haar uitspraak motiveren, dit wordt ook wel ‘met
redenen omkleed’ genoemd.
Geen rechtsweigering en volledige beslissing: De rechter mag niet weigeren om een
uitspraak te doen. Ook moet de eindbeslissing van de rechter volledig zijn en moet het alle
geschilpunten betreffen
Beginsel van partijautonomie/lijdelijkheidsbeginsel: De beslissing van de rechter mag
alleen gevormd worden aan de hand van de stellingen die procespartijen aan haar voorleggen.
Ambtshalve aanvulling van rechtsgronden: De rechter heeft de verplichting indien nodig is
om ambtshalve de rechtsgronden aan te vullen. Bijvoorbeeld als een procespartij zijn
vorderingen/verweren baseert op onjuiste rechtsgronden.
, Voorwaarde: de procespartij moet voldoende feiten en omstandigheden aanvoeren om de
juiste rechtsgrond te kunnen onderbouwen.
Welke partijen kunnen betrokken zijn bij een procedure?
1. Natuurlijke personen en rechtspersonen
Een natuurlijk persoon is een mens van vlees en bloed. Een rechtspersoon is een organisatie
of bedrijf die juridisch als persoon wordt gezien en bepaalde rechten en plichten hebben.
2. Vertegenwoordiging van een natuurlijk persoon
Iedere natuurlijk persoon is handelingsbekwaam en mag zelfstandig rechtshandelingen
verrichten. Is een natuurlijk persoon handelingsonbekwaam dan moet hij
vertegenwoordigd worden door een wettelijke vertegenwoordiger.
Formele procespartij: de wettelijke vertegenwoordiger, degene die de beslissingen in de
procedure neemt en op wiens naam de procedure wordt gevoerd.
Materiële procespartij: de vertegenwoordigde, degene wiens inhoudelijke belang in de
zaak aan de orde is.
De materiële procespartij is uiteindelijk gebonden/gerechtigd aan door de uitspraak.
3. Vertegenwoordiging van een rechtspersoon
Een rechtspersoon kan niet zelf procederen en moet zich dus laten vertegenwoordigen
door een natuurlijk persoon.
! de vertegenwoordiger is hier geen formele procespartij
! de rechtspersoon is zowel een formele procespartij als materiele procespartij, tenzij de
rechtspersoon handelingsonbekwaam is.
4. Procederen uit groepsbelang of algemeen belang
Het is mogelijk dat een partij een procedure start vanwege een groepsbelang of een
algemeen belang. De eiser treedt in dit geval in de procedure op als behangenbehartiger
voor dit collectieve belang.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Charissaecs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,98. Je zit daarna nergens aan vast.