Samenvatting
Samenvatting HC's en WC's rechtsbescherming tegen de overheid
Deze samenvatting bevat alle hoor- en werkcolleges van het vak Rechtsbescherming tegen de overheid. Inclusief uitgebreide uitwerkingen van de werkcolleges.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 1Rechtsbescherming tegen de overheid: waarborgfunctie van het publiekrecht
Grondwet maakt de toegang te tot de rechter in geschillen met de overheid mogelijk
→ Is rechterlijke bemoeienis met het openbaar bestuur überhaupt wenselijk?
Bestuursrechters kunnen de rechtmatigheid van Awb’s toetsen
Landbouwvlieger-arrest (willekeurtoets) en Alcoholslot arrest (evenredigheidsbeginsel toets
laat de regel onverbindend verklaren)
Werkcollege 1
Vraag 1
Van 1848 tot 1983 bepaalde de Grondwet: ‘De wetten zijn onschendbaar’. Volgens de
toelichting moest deze bepaling aldus worden verstaan dat zij elke toetsing door de rechter
van de formele wet, aan welke hogere regeling dan ook, uitsloot. Sinds de
grondwetswijziging van 1983 luidt het in artikel 120 Grondwet neergelegde toetsingsverbod:
‘De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten’. Deze nieuwe
formulering van het toetsingsverbod heeft de vraag opgeworpen of de rechter de wet wèl
mag toetsen aan andere dan grondwettelijke normen, vooral aan fundamentele
rechtsbeginselen.’
a. In welk arrest is deze vraag aan de orde geweest?
HR Harmonisatie
b. Leg uit welk antwoord de Hoge Raad op deze vraag heeft gegeven en noem
argumenten waarom de HR tot dit antwoord is gekomen.
Harmonisatie arrest bepaalt dat de rechter een wifz niet mag toetsen aan de Gw, het Statuut
en de fundamentele rechtsbeginselen.
• Wet in materiele zin mag wel aan de gw
• Wet in formele zin mag wel aan internationale verdragen
• Grondwet mag wel aan internationale verdragen
c. Welke ‘instrumenten’ ziet Snijders in zijn conclusie van 18 mei 2022 die de
bestuursrechter kan gebruiken als toepassing van een wet in formele zin leidt
tot onevenredige uitkomsten?
Contra legem beginsel: rechter beslist dat een overheidsorgaan tegen de wet mag handelen,
maar in overeenstemming met rechtsbeginselen.
Evenredigheidsbeginsel
1. Is het besluit geschikt om het doel te bereiken? Bereikt de maatregel het doel?
2. Is het besluit noodzakelijk om het doel te bereiken? Minst belastende maatregel?
3. Is de maatregel evenwichtig?
,Vraag 2
Gelet op het belang van onafhankelijke bestuursrechtspraak in een democratische
rechtsstaat mag men verwachten dat de organisatie van de bestuursrechtspraak een
stevige verankering kent in de Grondwet.
a. Hoe is de organisatie van bestuursrechtspraak in de Grondwet geregeld?
De organisatie is terug te vinden in artikel 112 GW en art. 112 lid 2
- Art. 2 WRo
- Art. 73 lid 3 Gw
Aan de ontwikkeling van het stelsel van bestuursrechtspraak ligt een tot het canon
van het Nederlandse staats- en bestuursrecht behorende discussie tussen Loeff en
Struycken ten grondslag. Die discussie was er in essentie op gericht een brug te slaan
tussen bestuurlijke discretie en rechterlijke toetsing.
b. Geef aan wat met de spanning tussen bestuurlijke discretie en rechterlijke toetsing
wordt bedoeld.
De spanning houdt in dat er een bepaalde ruimte zit tussen de bestuurlijke discretie en het
verbod op rechterlijke toetsing. Het bestuur heeft dus een bepaalde beleidsruimte en
beoordelingsruimte en de rechter toetst de rechtmatigheid hiervan. Niet de doelmatigheid
of waarom het bestuur op deze manier heeft gehandeld. De rechter mag dus enkel de
controle toetsen.
De rechterlijke toetsing is daardoor gericht op controle op de grenzen van de bestuurlijke
bevoegdheidsuitoefening door een toetsing aan misbruik of oneigenlijk gebruik van
bevoegdheid. (verbod van willekeur en détournement de pouvoir) –
Doet de rechter meer dan dat (dus op de stoel van het bestuur gaan zitten), dan wordt hij te
activistisch.
Doet hij niet meer dan controle op de buitengrenzen, dan levert rechtspraak de burger niet
veel op en dat slechts democratische controle op zijn plaats is.
Vraag 3
In de klassieke opvatting van de trias politica wordt ervan uitgegaan dat de wetgever het
recht vormt, het bestuur het recht toepast in het concrete geval en de rechter toetst of die
bevoegdheidsuitoefening in overeenstemming is met het recht.
Geef aan waarom die opvatting niet meer past in de huidige meer gelaagde rechtsorde en
wat dit betekent voor de rol van de rechter in de ontwikkeling van het recht.
Deze opvatting past niet meer in de huidige rechtsorde omdat de trias politica geen harde
normen meer heeft, het gaat om checks and balances en een samenwerking tussen de 3
organen ipv een harde scheiding der machten. De enige ‘check’ is het toetsingsverbod van
art.120 Gw. Rechtsvormende instituties passen niet meer in de klassieke trias.
, Vraag 4
Met de uitspraak van de ABRvS in de Alcoholslotzaak lijkt zij in zekere zin afstand te nemen
van de toetsingsstandaard die de Hoge Raad in het Landbouwvliegersarrest introduceerde
voor de toetsing van algemeen verbindende voorschriften.
a. Leg uit wat hiermee wordt bedoeld.
De toetsingsstandaard van de HR in het Landbouw vliegers arrest houdt in dat AVV’s buiten
toepassing kunnen worden verklaard als ze een verbod van willekeur op leveren.
HR alcoholslot: chauffeurs hebben beroep ingesteld tegen de avv (de beschikking van het
alcoholslot). Dit hebben ze gedaan met een beroep op het evenredigheidsbeginsel tegen de avv.
Dit is dus een verruiming van de eerdere willekeursluit uit het Landbouw vliegers arrest
omdat de evenredigheid van de AVV hier in het geding was.
In Kwantum Nederland B.V. (Maxis en Praxis) heeft de ABRvS geoordeeld over de vraag of
de codificatie van het evenredigheidsbeginsel in de Awb betekent dat de bestuursrechter
overheidsbesluiten zonder meer aan het evenredigheidsbeginsel mag toetsen.
In haar uitspraak Kwantum Nederland B.V. (Maxis en Praxis) heeft de ABRvS geoordeeld
over de vraag of de codificatie van het evenredigheidsbeginsel in de Awb betekent dat de
bestuursrechter overheidsbesluiten zonder meer aan het evenredigheidsbeginsel mag
toetsen.
b. Hoe moet de regel uit Kwantum Nederland B.V. (Maxis en Praxis) worden gezien in
het licht van de Alcoholslotuitspraak die de ABRvS in 2015 deed?
HR Maxis Praxis zegt dat art. 3:4 lid 2 AWB (evenredigheidsbeginsel) enkel van toepassing is
bij discretionaire bevoegdheid = overheidsorgaan meer of minder de vrijheid heeft om in
concrete gevallen naar eigen inzicht een besluit te nemen
De rechter moet zich dan ook beperken tot de vraag of sprake is van een zodanige
onevenwichtigheid van de afweging van de betrokken belangen dat moet worden
geoordeeld dat het bestuursorgaan niet in redelijkheid tot het besluit heeft kunnen komen.
Dit ligt dus in lijn met het landbouwvliegarrest
In zijn conclusie voor de ABRvS concludeert Widdershoven dat toetsing van algemeen
verbindende voorschriften naar zijn oordeel voortaan dient te geschieden aan het
proportionaliteitsbeginsel.
c. Leg uit waarin deze door Widdershoven voorgestelde toetsingsstandaard verschilt
van de toetsing die de ABRvS in de Alcoholslotzaak toepaste. Bespreek voorts in
hoeverre de conclusie van Widdershoven is gevolgd door de CRvB in zijn uitspraak
van 1 juli 2019.
Widdershoven zegt dat we de toetsing moeten uitbreiden, naar noodzakelijkheid,
geschiktheid van de regel en evenredigheid in concreto.
Die drie stappen zijn de proportionaliteitstoetsing zoals het Hof van Justitie van de EU dat
doet. In de Alcoholslotzaak wordt er enkel getoetst aan de evenredigheid in concreto, staat
het middel evenredig aan het te behalen doel, niet noodzakelijkheid of geschiktheid van het
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper trishagainda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen