Samenvatting
Samenvatting Afweer Biologie 6 vwo
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Zeer Uitgebreide en duidelijke samenvatting over het eindexamen thema afweer en immuniteit. Kortom, de perfecte voorbereiding op je eindexamen!
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 28 pagina's
Voorbeeld 3 van de 28 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
H21 Afweer 2022-2023Gezondheid is een toestand van algeheel welbevinden waarin er geen sprake is van
lichamelijk letsel of ziekte. De definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO
1948) luidt:
"Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en
maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere
lichamelijke gebreken."
Ontstaan van ziekten
slijtage (ouderdom)
ongeluk (val, botsing, verbranden etc.)
(emotionele en fysieke) stress
verkeerd dieet (te veel, te weinig, ongezond)
te hoge of te lage temperatuur
gifstoffen
allergenen
overerfbare afwijkingen in het DNA
fouten bij de celdeling tijdens de ontwikkeling van het embryo
mutagene invloeden (straling, chemische stoffen, virus)
infectie (virus, bacterie, schimmel, parasiet)
o ziekte van Lyme (Borrelia; hoofdpijn, gewrichtspijn, flauwvallen,
verlammingsverschijnselen, hartklachten)
o griep, mazelen (https://www.nu.nl/wetenschap/6008107/doorbraak-in-
onderzoek-naar-mazelen-mede-dankzij-nederlandse-biblebelt.html
o voetschimmel
o malaria
,Paragraaf 21.1 Geen indringers
Voorkomen van infectie door ziekteverwekkers
fysieke en chemische barrière
o huid
o slijmvliezen plus slijm (bevatten ook bacteriedodende stoffen/lage pH)
plus trilhaarcellen
o zuur (maag en vagina)
o bacteriedodende stoffen in traanvocht en speeksel (lysozym)
o koorts door pyrogene stoffen die de thermostaat omhoog zetten.
Hierdoor werkt het afweersysteem beter en kunnen ziekteverwekkers
zich minder snel vermenigvuldigen. Paracetamol en Ibuprofen zijn
pijnstillend en koorts remmend.
afweersysteem
o niet-specifieke afweer (er ontstaat geen immuniteit)
fagocytose door fagocyten zoals granulocyten en macrofagen
o specifieke afweer (er ontstaat immuniteit)
humorale afweer met behulp van antistoffen
cellulaire afweer met behulp van T-lymfocyten en antigeen
presenterende cellen zoals macrofagen en dendritische cellen
De huid
Bouw:
Opperhuid (epidermis)
o Hoornlaag (veelal dode cellen met hoornstof oftewel keratine)
o Kiemlaag met delende cellen waartussen zich pigmentvormende cellen
bevinden (melanocyten)
Lederhuid (dermis)
o Zintuigcellen (gevoelszintuigcellen zoals pijnzintuigen, koude- en
warmtezintuigen en tast- en drukzintuigen)
o Bloedvaten
o Talgklieren
o Zweetklieren
o Haarspiertjes
Functie:
Temperatuurregeling
o Bloedvatvernauwing/verwijding
o Transpiratie
Bescherming
o Beschadiging
o UV straling
o Infectie
o Uitdroging
Productie van vitamine D nodig voor botvorming.
UV licht zorgt voor verdikking van de huid en de vorming van pigment (melanine).
, Planten moeten zich beschermen tegen :
Abiotische factoren: droogte, hitte, koude, UV
Biotische factoren: viroiden, virussen, bacteriën, schimmels, spinachtigen
(mijten), insecten (luis, witte vlieg, kevers, sprinkhaan, trips, rupsen etc.),
aaltjes etc..
Een plant gebruikt hiervoor een mechanische en een chemische afweer. Er zijn
passieve en actieve barrières.
Passieve barrieres:
Cuticula
Celwand (cellulosevezels, pectine)
Stekels (soms ook woonruimte voor symbionten zoals mieren), doornen,
brandharen (brandnetel bevat mierenzuur, histamine en
acetylcholine/furocoumarine door reuzenberenklauw)
Smaakvergallers
Gifstoffen (o.a. taxine uit de venijnboom (Taxus), alleen vruchtvlees bevat
geen gifstof)
Actieve barrières:
Directe verdediging
o door gifstoffen die de aanvaller doden o.a. nicotine. Er wordt meer
nicotine gemaakt door de tabaksplant na vraat van de plant zelf of van
een buurplant.
o overgevoeligheidsreactie(door o.a. het bittere salicylzuur). Een deel van
de plant sterft af, zodat de indringer (o.a. TMV virus) zich niet kan
verspreiden in de plant. Hierdoor ontstaan lesies op het blad.
Indirecte verdediging
o Het aanbieden van nectar, eiwitpakketjes voor bijvoorbeeld mieren. Het
aanbieden van woonruimte in de opgezwollen stekels van
Acaciabomen. Mieren gaan dieren te lijf die aan de bladeren vreten.
Ook knagen mieren kleine planten dood in de omgeving van de boom.
Dit om concurrentie voor licht en voedingsstoffen te voorkomen.
o Het uitzenden van een SOS signaal. Planten produceren lokstoffen na
vraat door mijten (ook luizen). Deze stoffen lokken de natuurlijke vijand
van mijt de roofmijt. Tabaksplanten die worden aangevreten door de
nicotine resistente Manduca rups produceren lokstoffen die
roofinsecten aantrekken. De roofinsecten zuigen de eitjes leeg. De
vluchtige stoffen zorgen er ook voor dat de vlinder minder eitjes legt.
DVD The private life of plants/Growing/deel vanaf acacia, brandnetel en voor uitgebreide acacia relatie met mier
ga naar Living together vanaf 6 min.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sosa01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen