Hoofdstuk 5: Farmacotherapie van astma
Astma
Astma is een reversibele luchtwegobstructie door bronchiale hyperreactiviteit op allergenen en
aspecifieke prikkels. Een chronisch inflammatoir proces veroorzaakt een piepende ademhaling,
hoesten en kortademigheid. De preventie is het vermijden van de uitlokkende factoren. Het doel van
een medicamenteuze behandeling is optimale symptoomcontrole; behoud van maximale longfunctie
op lange termijn; het terugdringen van de mortaliteit; en een minimum aan neveneffecten creëren.
Een typische astma behandelingsstrategie is als volgt, afhankelijk van hoe erg de symptomen zijn:
1. Geen basisbehandeling
2. Eerste keuze: lage dosis inhalatiecorticosteroïden. Een tweede keuze is leukotrieën receptor
antagonist
3. Eerste keuze: lage dosis inhalatiecorticosteroïden plus een langwerkende 2-agonist. Bij de
tweede keuze kan men kiezen:
a. Of middelmatig hoge dosis of hoge dosis inhalatiecorticosteroïden
b. Of lage dosis inhalatiecorticosteroïden plus leukotrieën receptor antagonist
c. Of lage dosis inhalatiecorticosteroïden plus theofylline met vertraagde vrijstelling
4. Middelmatige of hoge dosis inhalatiecorticosteroïden plus een langwerkende 2-agonist.
Eventueel kan men de volgende geneesmiddelen toevoegen: leukotrieën receptor antagonist
en/of theofylline met een vertraagde vrijstelling
5. Medicatie van stap 4 plus orale corticosteroïden in de laagst mogelijke dosis en/of
omalizumab
Zoals je kan zien is de hoeksteen van de behandeling de toediening van corticosteroïden. In de
hogere stappen (met ergere symptomen), wordt dit toegediend in een hogere dosis. Orale
corticosteroïden geven wel veel neveneffecten!
Farmacologische classificatie
Middelen met een bronchodilaterende werking zijn de 2-agonisten en de anticholinergica. Middelen
met een anti-inflammatoire werking zijn de corticosteroïden en de leukotrieën receptor
antagonisten. Een gecombineerde werking zien we bij de toediening van theofylline en cromoglicaat.
2-agonisten
Het werkingsmechanisme van de 2-agonisten is een bronchodilatatie door de activatie van de 2-
receptoren op de bronchiale gladde spier. Ook zal er een stabilisatie gebeuren van de mastcellen
waardoor er minder mediator vrijzetting plaatsvindt (dus minder histamine vrijzetting). De 2-
agonisten worden via inhalatie toegediend via een “rescue” of “on demand” therapie. Dit is de eerste
keuze bij inspanning gebonden astma, voor de verwachte blootstelling aan allergeen en bij een acute
aanval. Kortwerkende 2-agonisten zijn salbutamol, fenoterol en terbutaline. De langwerkende 2-
agonisten (formoterol en salmeterol) worden gebruikt in stap 3 en zijn eerste keuze “add-on”
geneesmiddelen bij volwassenen wanneer corticosteroïden alleen onvoldoende helpen.
Anticholinergica
De anticholinergica hebben hetzelfde effect als de 2-agonisten, maar ze werken via een ander
mechanisme. Ze zijn antagonisten van de muscarine ACh receptor en werken zo de acetylcholine-
geïnduceerde bronchoconstrictie tegen. Ook hier kennen we een kortwerkend anticholinergicum
(ipratropium) en een langwerkend anticholinergicum (tiotropium). Het bronchodilaterend effect is bij
astmapatiënten minder uitgesproken dan bij 2-agonsiten. Ook anticholinergica wordt toegediend via
inhalatie. Wanneer anticholinergica en 2-agonisten worden gecombineerd, wordt hetzelfde effect
bekomen maar via verschillende mechanismen. Dit noemen we synergie. Het anticholinergicum
alleen wordt bijna nooit toegediend, eigenlijk altijd wel in combinatie met 2-agonisten. Het
langwerkende tiotropium wordt enkel gebruikt bij COPD.
Pagina 1 van 2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.