Samenvatting
Samenvatting 4VWO maatschappijleer hfst 5 Verzorgingsstaat
- Vak
- Maatschappijleer
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting over hoofdstuk 4 uit het boek Thema's maatschappijleer over een verzorgingsstaat.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting thema 5 verzorgingsstaatParagraaf 1: wat is een verzorgingsstaat?
Waarom hebben we een verzorgingsstaat nodig?
Een verzorgingsstaat betekend dat de overheid zich actief bemoeit met de welvaart en het
welzijn van haar inwoners. Met welvaart bedoelen we de mate waarin mensen over
voldoende middelen beschikken om hun behoeften te vervullen. Onder welzijn verstaan we
de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.
In een verzorgingsstaat staat de solidariteitsgedachte (In een groep of samenleving is er
bereidheid om risico’s met elkaar te delen) centraal. Iedereen kan werkloos raken, ook
jezelf, daarom spreken we van een collectief belang. De overheid levert collectieve
goederen, dat zijn goederen waarvan niemand uitgesloten kan worden, ook niet degenen
die er niet voor betalen. Een voorbeeld zijn de dijken. Dit kan ook dilemma’s veroorzaken.
Functies van een verzorgingsstaat =
Verzorgen: biedt zorg voor mensen met aandoeningen en ouderen.
Verzekeren: het socialezekerheidsstelsel (mensen verzekert van een inkomen bij
werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid) zorgt dat iedereen
verzekerd is.
Verheffen: zorgt dat iedereen zich kan ontplooien door goed onderwijs die vergoot
de kansen op de arbeidsmarkt.
Verbinden: versterkt de sociale cohesie.
De overheid wordt verplicht te streven naar de sociale grondwetten:
Voldoende werkgelegenheid
Bestaanszekerheid en spreiding van welvaart
De bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het
leefmilieu.
Volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en maatschappelijke en culturele
ontplooiing.
Goed onderwijs
En plichten: de sollicitatieplicht, betalen van premies voor verzekeringen als de AOW, de
Werkloosheidwet en de basiszorgverzekering. Nederland is een sociale rechtstaat.
Planeconomie: de denkbeelden zijn gebaseerd op gelijkheid. In de communistische
staatsopvatting neemt de staat daarom de totale verzorging van zijn burgers op zich.
Vrijemarkteconomie: in de kapitalistische vrijemarkt economie staat vrijheid centraal en de
overheid grijpt niet actief in. De belastingen zijn laag maar je moet zelf veel regelen.
Een verzorgingsstaat is gebaseerd op gelijkheid en gelijke kansen. Die soorten =
Sociaaldemocratische verzorgingsstaat: gelijkheid is de belangrijkste waarde. Dit
heet ook wel het Scandinavische model. Met een flexibele arbeidsmarkt.
, Liberale verzorgingsstaat: de rol van de overheid klein en van de markt groot. De
sociale voorzieningen zijn erg laag. Liberale waarden als eigen verantwoordelijkheid,
vrijheid en particulier initiatief staan centraal. Dit noemen ze ook wel het
Angelsaksische model genoemd. Door goede kinderopvang is de vrouwen
participatiegraad erg hoog daar.
Corporatische verzorgingsstaat: dit is een mengeling van bovenstaande.
Werknemers zijn goed beschermd tegen de risico’s van ontslag of ziekte. Ze betalen
verplicht aan hun pensioen. Bescherming van het gezin is ook een standpunt, dat zie
je aan de kinderbijslag.
Nederland is moeilijk in te delen in één van deze modellen. Er is meer marktwerking
gekomen na de jaren negentig.
Paragraaf 2: ontstaan verzorgingsstaat
De eerste helft van de negentiende eeuw was Nederland een nachtwakersstaat. Dat is een
staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de openbare orde en
veiligheid. De economie steunde op de principes van de vrijemarkt. De overheid bemoeide
zich niet direct met de particuliere ondernemingen. Zieke werden geholpen door de kerken.
Kerken deden een beroep op rijke burgers om geld te vragen.
In 1854 ontstond de Armenwet, dit was voor mensen die niet naar de kerk konden en in een
noodsituatie zaten. Zij kregen dan geld meestal van de gemeente. Sociale verzekeringen en
arbeid beschermende wetgeving ontstond daarna. Er werd een begin gemaakt aan
collectieve regelingen en er werd toegegeven dat de arbeidsomstandigheden risico vol
waren. Sociale wetten:
1874: kinderwetje van Houten die de kinderarbeid verbood.
1901: de ongevallenwet
1913: invaliditeitswet
1917: werkloosheidwet
1901: woningwet voor arbeidswoningen
Deze wetten ontstonden niet alleen uit menslievendheid maar ook omdat mensen beter
presteren als ze niet ziek zijn. De overheid ging ingrijpen in de vrije markt door een aantal
standpunten:
Protesten en katholieken wilden zwakkeren beschermen de zwakkeren en zagen de
overheid als aanvulling op hun eigen inspanningen.
De socialisten streefden naar betere leefomstandigheden.
De liberalen zagen de onveiligheid in arbeidsbuurten.
In de twintigste eeuw kreeg de meer taken en de behoefte aan collectieve goederen en
diensten die de vrije markt niet uit zichzelf produceerden. Na de WOII ontstond er een
gemengde markteconomie. In 1929 was er een wereldwijde economische crisis. Er kwam
een programma voor minimale uitkeringen voor kost winnende werklozen. Deze
werkloosheidsbestrijding was het begin van toenemende interventie door de overheid. Die
nog niet door iedereen werd gesteund. Politieke partijen gingen in de WOII samenwerken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sterretrenite. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen