Dit is een samenvatting van het vak Levensbeschouwing in VWO4. Deze samenvatting gaat over het domein Ethiek. Deze samenvatting toen goedgekeurd door de docent.
LV – Hoofdstuk 1
1.1
Ethiek; systematisch nadenken over goed en kwaad met betrekking tot menselijk gedrag.
Het vak ethiek gaat over: Menselijk gedrag dat we met goed of fout kunnen beoordelen, over juiste en
verkeerde keuzes die mensen maken.
Waarden; een idee of ideaal wat mensen nastreven.
Materiële waarden; kan je aanraken. (huis, sieraad)
Immateriële waarden; kan je niet aanraken. (gezond leven, relatie)
Normen; leefregels die helpen om de waarden zo optimaal mogelijk te realiseren.
Welke normen bij welke waarden horen is afhankelijk van de cultuur waarin je leeft.
Moraliteit; het toepassen van normen en waarden.
Moraal; geheel van normen en waarden samen.
Moreel; gedrag dat in overeenstemming is met onze moraal.
Immoreel; gedrag dat in strijd is met onze moraal.
Amoreel; heeft geen enkel verband met moraal.
Persoonlijke moraal; je persoonlijke waarden en normen.
Groepsmoraal; waarden en normen die voor een bepaalde groep van belang zijn.
Moreel dilemma; een situatie waar de oplossing niet gelijk voor de hand ligt.
Een moreel dilemma ontstaat op het moment dat de morele keuze niet voor de hand liggend is.
Casus; een dergelijk voorbeeld.
1.2
Morele opvoeding; het aanleren van het onderscheid tussen goed en kwaad.
Een kind ontwikkelt het besef van goed en kwaad door middel van de opvoeding wat het van zijn
ouders heeft gekregen. In eerste instantie neemt het kind onbewust bepaalde gewoonten over van zijn
ouders.
Geweten; interne dwang om het goede te doen. Ontstaat als iemand zijn persoonlijke gevoelens goed
heeft ontwikkeld.
Empathie; het kunnen meeleven en meevoelen met een ander.
Nature-Nurture-debat; is bepaald menselijk gedrag aangeboren of aangeleerd?
Lawrence Kohlberg 6 stadia ontwikkeling:
1) Gehoorzamen: wat ouders zeggen dat goed is.
2) Handelen uit eigenbelang.
Loyaal zijn aan anderen: wat anderen van mij verwachten. (pubers) Menselijk
gedrag dat we met goed of fout kunnen beoordelen, over juiste en
verkeerde keuzes die mensen maken.
3)
, 4) Vastgestelde normen respecteren: wetten en regels.
5) Opkomen voor de ander: wat menselijk en rechtvaardig is.
6) Op grond van universele ethische principes: universele waarden en niet tegen eigen principes
ingaan.
Spiegelneuronen: hersencellen die ervoor zorgen dat je gevoelens van anderen in je eigen brein
nabootst. (hoofdpersoon in een filmt huilt, begin zelf ook te huilen) Deze hersencellen helpen meer
empathie te geven.
Morele kompas; welke kant je op moet om je eindbestemming (het goede doen) te bereiken.
1.4
Stappenplan ethisch redeneren
Stap 1: Wat is de casus?
Wat is de situatie?
Welke personen of groepen zijn erbij betrokken?
Welke belangen hebben deze personen of groepen?
Welke omstandigheden spelen een rol?
Stap 2: Wat is het morele probleem?
Welke opvattingen hebben de betrokken personen of groepen?
Welke waarden en normen spelen een rol?
Stap 3: Maak een afweging
Welke keuzes zijn er mogelijk?
Welke argumenten zijn er voor en tegen deze keuzes?
Welke achterliggende waarden wegen in deze situatie voor jou het zwaarst?
Stap 4: Geef een ethisch oordeel
Schrijf in één of enkele zinnen jouw ethische oordeel.
LV – Hoofdstuk 2
2.1
Persoonlijke moraal; de moraal van één persoon, zijn individuele waarden en normen.
Niet algemeen geldig
Groepsmoraal; een groep met zijn eigen waarden en normen.
Het is belangrijk om afspraken te maken in een groep zodat je rekening met elkaar houd.
Om te zorgen dat de samenleving zo goed mogelijk met elkaar om kan gaan, hebben we wetten
waaraan iedereen zich moet houden. De grondwet is gebaseerd op de gemeenschappelijke waarden
omdat iedere burger recht heeft op een menswaardig leven. En door middel van deze
gemeenschappelijke waarden kan zo’n goed mogelijk functionerende samenleving worden gemaakt.
groepsmoraal (in een land)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottesamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,65. Je zit daarna nergens aan vast.
