Samenvatting
Samenvatting Ecologie vwo
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van de module 'ecologie' op vwo-niveau.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Areaal wordt bepaald door beperkende factor(A)biotische factoren zijn van invloed op individuen
Abiotische factor
● temperatuur
○ beïnvloed enzymactiviteit bij celprocessen
■ poikilotherme dieren (koudbloedig) hebben wisselende lichaamstemp.
■ homoiotherme dieren (warmbloedig) hebben constante lichaamstemp.
● groter areaal
● hogere tolerantie temp
● groot energie verbruik
● zoogdieren, vogels, sommige vissen/reptielen/ planten
○ kleine dieren verliezen sneller hitte dan grote dieren
■ relatief groot opp. in relatie tot volume
■ moeten veel eten om warm te blijven
○ grote dieren verliezen minder snel hitte dan kleine dieren
■ relatief kleiner opp. in relatie tot volume
■ eten minder dan kleine dieren
○ bevriezing → in cellen ontstaan ijskristallen die celstructuur
vernietigen
■ oplossing: samenstelling van cytosol aan te passen →
vriespuntdaling → geen beschadiging
■ oplossing: kristalvorming tegen gaan → water in cellen is
onderkoeld
● licht
○ levert energie voor fotosynthese in chloroplasten (bladgroenkorrels)
■ opname CO2 via huidmondjes in blad en H2O via wortels
■ afgifte O2 via huidmondjes in blad en opslag C6H12O6
■ 6CO2 + 6H2O → C6H12O6 + 6O2
■ zonplant, schaduwplant, waterplant → competitie om zonlicht
○ regelt bioritmes door daglengte
■ trek, broedrijp worden, bladval, winterslaap, broedperiode, slaap-
/waakritme
○ regelt de plantengroeirichting
■ licht breekt groeihormonen af → plantendelen gaan
sneller/langzamer groeien → stengels groeien naar licht toe
(worden door licht geremd) en wortels ervan af (worden door
licht gestimuleerd)
● plantenhormoon auxine stimuleert actief celgroei en
celstrekking aan schaduwzijde
● lucht
○ verplaatsing en verspreiding
■ lichaam, pollen, zaden
○ vochtigheid heeft invloed op plantengroei en verdamping
■ dikke cuticula (waslaag)
■ trachiomen (haren)
■ diepe huidmondjes → minder verdamping
● water
, ○ belangrijk bestanddeel voor alle organismen
■ oplosmiddel/ transportmiddel
○ zeewater heeft vrij constante abiotische factoren voor organismen
○ oppervlaktewater kan verschillen in abiotische factoren
■ temperatuur, zuurstofgehalte, osmotische waarden
○ waterverlies bij dieren door verdamping & uitscheiden van afvalstoffen
■ oplossingen:
● geconcentreerde urine
● beharing
● anhydrobiosis (sterk kunnen indrogen)
● ondoorlaatbare huid
● aangepast gedrag
○ waterverlies bij planten door verdamping
■ oplossingen:
● klein verdampingsoppervlakte
● beharing
● dikke cuticula
● weinig/ verzonken huidmondjes
● rust in zaadvorm
● wateropslag in stengels, wortels, knollen
● bladval
● hoge osmotische waarde van cytosol
○ zoutwaterorganismen
■ hypotoon (kleinere osmotische waarde) tov omgeving
■ water treedt lichaam uit
● oplossingen:
● drinken
● actief zoutionen uitscheiden bij kieuwen
osmose: waterverplaatsing van een gebied met een lage concentratie opgeloste stoffen naar
een gebied met een hoge concentratie opgeloste stoffen
○ zoetwaterorganismen
■ hypertoon (hogere osmotische waarde) tov omgeving
■ water treedt lichaam in
● oplossingen:
● plassen
● actief zout ionen opnemen bij kieuwen
○ hoeveelheid opgeloste zuurstof afhankelijk van temperatuur (SD 8.4c)
■ hoe lager de temperatuur, hoe meer zuurstof
■ vissen zijn gevoelig voor temperatuurstijging
○ bij hogere watertemperatuur komt meer CO2CH4 vrij → broeikaseffect
wordt versterkt
● bodem
○ eigenschappen bepalen welke plantengemeenschap zich in een bepaald
gebied kan vestigen en handhaven en daarmee dus ook welke dieren erin
voorkomen
○ opbouw door sedimentafzetting (afbraak door erosie)
■ afzetten zand, klei en gesteente via water, wind of ijs
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosmarijnvanoorschot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen