Samenvatting van het boek 'Het voordeel van de Twijfel' Hoofdstuk 1 t/m 5. Scepticisme is het examenonderwerp van dit jaar. Samenvatting van de vijf hoofdstukken in 17 pagina's.
Scepticisme
Scepsis is het filosofische probleem dat uiteindelijk niets helemaal zeker is: volgens het scepticisme is
alles fundamenteel onzeker. Sceptische scenario’s worden zo genoemd omdat ze onze zekerheden (de
opvattingen waarvan we rotsvast overtuigd zijn en waarop we onze handelingen baseren) wegnemen of
ondermijnen. De scepticus gelooft dat we niets zeker kunnen weten en dat kennis onmogelijk is.
Gerede twijfel en het verband tussen gerede twijfel en een sceptische houding (4) Commented [AH1]: 4. De kandidaten kunnen aan de
We spreken van gerede twijfel wanneer er meerdere realistische verklaringen zijn voor één en hetzelfde hand van een voorbeeld aangeven wat “gerede twijfel”
fenomeen, of wanneer er de reële mogelijkheid bestaat dat het fenomeen niet heeft plaatsgevonden. inhoudt en uitleggen wat het verband is tussen “gerede
twijfel” en een sceptische houding.
(voorbeeld: De deur van het huis staat open. Is er iemand binnen geweest of is de deur niet goed
dichtgedaan? Of de verdachte heeft het slachtoffer niet gedood. Was het zijn tweelingbroer of is het
slachtoffer helemaal niet overleden ten gevolge van de molestatie?).
Zowel gerede twijfel als scepticisme trekken opvattingen in twijfel. Scepticisme gaat echter verder. Iets
staat buiten gerede twijfel wanneer er geen realistische alternatieve verklaring is. Scepticisme vraagt zich
in dergelijk geval af of er wel iets bestaat als ‘realistisch’.
Metafysisch, epistemologisch en conceptueel scepticisme (5) Commented [AH2]: 5. De kandidaten kunnen uitleggen
Bij elke opvatting kan de scepticus eindeloos veel sceptische scenario’s bedenken. Er zijn zelfs sceptische wat metafysisch, epistemologisch en conceptueel
scenario’s al onze kennis op de helling zetten. Met de vijf-minuten-hypothese (alles wat wij menen te weten, scepticisme inhouden en deze vormen van scepticisme
is gewoon vijf minuten geleden, toen wij met z’n allen en de rest van de wereld geschapen werden, in ons bewustzijn ‘ingeplant’) toepassen, bekritiseren en evalueren.
kunnen we het verleden in één vingerknip wegvagen. Dit scenario lijkt echter wat absurd en ver gezocht.
Dergelijke scenario’s zijn alleen denkbaar, alleen maar ‘logisch mogelijk’.
De drie belangrijkste vormen van het scepticisme, met tegelijkertijd de drie centrale problemen van het
scepticisme, worden goed verwoord in het volgende citaat van Georgias van Leontini (ca. 480-376 v.Chr.):
‘’Niets bestaat, mocht er iets bestaan, dan kunnen we het niet kennen, en mochten we het wel kunnen
kennen, dan kunnen we het niet mededelen.’’
De metafysica houdt zich bezig met opvattingen over de werkelijkheid, over wat bestaat, over hoe de
wereld in elkaar zit. Metafysisch scepticisme houdt in dat we niet zeker weten water buiten ons en
onafhankelijk van ons bestaat (‘werkelijkheidsprobleem’). We moeten opzoek naar een reality check,
een manier om uit te maken of er buiten ons iets bestaat.
De epistemologie is het domein dat onze kennis bestudeert. Volgens het epistemologisch scepticisme
is kennis onmogelijk: voor alles wat we weten zijn sceptische alternatieven te bedenken
(‘kennisprobleem’).
Conceptueel scepticisme houdt in dat communicatie onmogelijk is, omdat we er niet toe in staat zijn om
met elkaar van gedachten te wisselen (probleem van ‘andere geesten’/the problem of other minds). Dit
houdt in dat ieder van ons zijn eigen bewustzijnsinhouden kent, maar dat wij niet dezelfde rechtstreekse
toegang hebben tot die van een ander. (Voorbeeld: als iemand Au! roept, dan kan je aannemen dat diegene pijn heeft,
maar zeker is dat niet. ‘Pijn’ gebruik je op basis van eerdere pijnervaringen, maar niemand heeft diezelfde ervaringen gehad. Mijn
begrip van ‘pijn’ kan ik nooit gebruiken om te begrijpen wat andere mensen voor ervaringen hebben gehad).
Naast deze drie centrale problemen van scepticisme bestaat er ook nog ‘activistisch of wetenschappelijk
scepticisme’. Het is enigszins verwarrend om de deze filosofen ‘sceptici’ te noemen, omdat ze heel wat
zaken zeker menen te weten en ze de confrontatie opzoeken (‘activistisch’). Ze onderbouwen hun
opvattingen op wetenschappelijke methodes/bevindingen (‘wetenschappelijk scepticisme’).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annaharbers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
