Afstudeerverslag
product
Duurzaam modeontwerpen, de guide.
Naam Shanice Westenberg
Studentnr 500767954
Klas M3E
Module Afstuderen Product
Docent Marleen Claessens
Datum 14-2-2023
,Afstudeerverslag product
Shanice Westenberg
Voorwoord
Bij deze presenteer ik het eindverslag dat behoort tot de afstudeervariant product. Het eindverslag
geeft inzicht in de drie fasen van Design Thinking, die nodig zijn geweest om tot het eindproduct te
komen, namelijk het boek ‘Duurzaam Design, een guide tot duurzaam modeontwerpen’. Het
onderzoek en het afstudeertraject zijn zelfstandig uitgevoerd in opdracht van de Hogeschool van
Amsterdam, om te mogen afstuderen van de opleiding Creative Business. Vanaf februari 2023 tot en
met mei 2023 is er naar het eindproduct toegewerkt. Het afstudeertraject is voornamelijk uitgevoerd in
Haarlem en Amsterdam in Nederland.
Dit afstudeerverslag was niet mogelijk geweest zonder een aantal belangrijke personen. Deze
personen wil ik dan ook mijn dankbaarheid tonen. Allereerst Marleen Claessens, mijn begeleider.
Haar vriendelijke, motiverende aard, nuttige feedback en snelle reacties hebben een ontzettend
positieve bijdrage gehad op de afgelopen periode. Marleen stond bij wijze van spreken dag en nacht
klaar, en zelfs op haar vakantie in Sicilië kon ik spoedig een antwoord verwachten. Ontzettend
bedankt voor het meedenken en motiveren!
Daarnaast wil ik mijn beoordelaars, Armand du Bois en Rob van Burik bedanken. Hoewel ik tijdens
het proces geen contact mocht hebben met de beoordelaars, ben ik ze dankbaar voor de feedback na
de Ideationfase. De feedback was helder, logisch en motiverend en hielp mij dan ook voort in het
proces. Ik kijk er naar uit om met mijn beoordelaars in gesprek te gaan over het proces en het
eindproduct.
Verder zijn alle respondenten cruciaal geweest voor dit afstudeertraject. Zonder alle hulp, feedback,
kritische blikken en betrokken houdingen was het product niet geworden wat het nu is. Van
prijswinnende vormgevers tot real-life ontwerpers uit de duurzame mode-industrie en van
behulpzame modestudenten tot experts, iedereen heeft ontzettend bijgedragen aan het eindresultaat.
Ook wil ik mijn SLB’er bedanken, Jolanda Couperus-Piet. Hoewel ze tijdens het afstudeertraject niet
veel met mij te maken had, is Jolanda altijd een ontzettend behulpzame, vertrouwde coach geweest
die mijn studieloopbaan aanzienlijk heeft verbeterd. Jolanda had inzicht in mij als persoon, toonde
altijd begrip voor mijn mentale gezondheid en de effecten van een burn-out die ik heb gehad en zette
altijd een gezonde leer- en werkomgeving op één. Mijn dank is heel groot!
Daarnaast wil ik mijn lieve vrienden en familie bedanken. Ik wil ze bedanken voor het meedenken, het
doorlezen, de checks, de feedback en de motiverende woorden. Ik ga mede dankzij jullie vol trots en
vertrouwen de toekomst tegemoet.
Tot slot wil ik de school bedanken. De Hogeschool van Amsterdam, en dan in het bijzonder de
afdeling CO+CB. Ik heb mij altijd welkom, veilig, gehoord en gewaardeerd gevoeld. Dat zijn
omstandigheden die voor mij wel eens anders zijn geweest en die ik dan ook absoluut niet voor lief
neem. Ik kijk met veel liefde en plezier terug op de afgelopen vier jaar in het Benno Premselahuis.
Ik ben dankbaar voor het volledige proces en het eindproduct dat daaruit is voortgekomen. Met trots
presenteer ik ‘Duurzaam Design’ in de hoop dat de doelgroep zich daadwerkelijk richt tot dit boek om
tot nieuwe inzichten, handvatten en inspiratie te komen wanneer de wereld van duurzaam ontwerpen
hen roept.
Veel leesplezier!
Shanice Westenberg
19 mei 2023
2
,Afstudeerverslag product
Shanice Westenberg
Inhoudsopgave
Voorwoord ............................................................................................................................... 2
1 Inleiding ............................................................................................................................ 4
1.1 Aanleiding ............................................................................................................. 4
1.2 Doel ....................................................................................................................... 4
1.3 Beknopte beschrijving product .............................................................................. 4
1.4 Ontwerpvraag en deelvragen ................................................................................ 5
2 Onderzoeksopzet ............................................................................................................. 6
2.1 Design Thinking .................................................................................................... 6
2.2 Overzicht technieken ............................................................................................. 6
2.3 Verantwoording ..................................................................................................... 8
3 Doelgroepanalyse .......................................................................................................... 12
3.1 Deskresearch ...................................................................................................... 12
3.2 Field research ..................................................................................................... 14
3.3 Persona’s ............................................................................................................ 17
4 Onderzoeksresultaten .................................................................................................... 19
4.1 De mode-industrie ............................................................................................... 19
4.2 De boekenwereld ................................................................................................ 24
5 Conclusie en ontwerpcriteria .......................................................................................... 28
5.1 Conclusie ............................................................................................................ 28
5.2 Ontwerpcriteria .................................................................................................... 29
6 Het testen van de prototypes ......................................................................................... 31
6.1 De prototypes ...................................................................................................... 31
6.2 Het testen van prototypes 1.0 ............................................................................. 32
6.3 Het testen van prototypes 2.0 ............................................................................. 33
6.4 Het testen van prototype 3.0 ............................................................................... 35
6.5 Deelconclusie op het testen van de prototypes .................................................. 35
7 Testen in de Implementationfase ................................................................................... 35
7.1 Het testen van het boek met usability testing ...................................................... 35
8 Verantwoording definitieve keuzes ................................................................................. 36
9 Reflectie ......................................................................................................................... 37
10 APA-bronnenlijst ......................................................................................................... 38
Bijlagen ........................................................................................................................... 42
3
, Afstudeerverslag product
Shanice Westenberg
1 Inleiding
1.1 Aanleiding
Voor het afstudeertraject aan de opleiding Creative Business aan de Hogeschool van
Amsterdam is er gekozen voor de afstudeerrichting product. Het product dat hiervoor
gemaakt gaat worden is een visueel vormgegeven boek over de totstandkoming van een
duurzame kledingcollectie. Een ‘guide tot duurzame mode’. In de mode-industrie worden
guides regelmatig gebruikt, omdat het een eenvoudige manier is om informatie op een
educatieve manier over te brengen. Zo heb ik ook zelf, tijdens mijn opleiding Fashion &
Design aan het Amsterdam Fashion Institute, zulke guides gebruikt. Een voorbeeld hiervan
is het boek Blue Is The New Black van Susie Breuer (2012). Het viel me op dat het boek niet
motiverend werkte door de saaie vormgeving, het kleine lettertype en de lappen tekst,
zonder prikkelende onderbrekingen d.m.v. visualisaties. Het product dat ik ga maken wil ik
om die reden anders aanpakken. In het boek kunnen ontwerpers en creatievelingen de
inspiratie en handleiding vinden tot het ontwikkelen van een volledig en zo duurzaam
mogelijk ontwerp. Door de urgentie rondom de klimaatcrisis en de alsmaar veranderende
mode-industrie moeten de kunstenaars en ontwerpers continu mee veranderen om bij de tijd
te blijven. Creëren op een steeds minder schadelijke manier. Door een overzichtelijke en
recente handleiding te bieden voor deze modeontwerpers en creatives kunnen ze de
toekomst zelfverzekerd tegemoet.
Zelf ben ik ook een modeontwerper, maar voelde ik destijds obstakels om kleding te creëren
door de schade die de huidige kledingindustrie verricht. De kledingindustrie produceert
namelijk ongeveer 100 miljard kledingstukken en 14 miljard schoenen per jáár. Ruim 70%
daarvan belandt op de afvalberg (Liekens, 2021). Om die reden zocht ik naar een
onschadelijke manier om te kunnen ontwerpen en creëren, maar al gauw bleek het lastig om
daar een overzicht in te vinden. De boeken die in de buurt komen van dit thema, zoals A
Practical Guide to Sustainable Fashion van Dr Alison Gwilt (2020), Sustainable Fashion van
Jennifer Farley Gordon en Colleen Hill (2014), the Responsible Fashion Company van
Francesca Romana Rinaldi en Salvo Testa (2014) en Fashion and Sustainability: Design for
Change van Kate Fletcher (2012) zijn al jaren oud en/of voldoen niet aan een praktisch
overzicht tot een duurzaam ontwerpproces op een haalbare én esthetische manier. Uit deze
kennis ontstond het idee voor het afstudeerproduct.
1.2 Doel
Het doel is om de doelgroep de juiste, volledige en meest recente handvatten te bieden om
anno 2023 tot een écht duurzame productie en een écht milieuvriendelijk eindproduct of
milieuvriendelijke eindcollectie te komen. Daarnaast is het belangrijk om deze informatie zo
prikkelend, esthetisch en overzichtelijk mogelijk over te brengen aan de doelgroep. Het
medium dat hiervoor wordt gebruikt is een guide, omdat guides binnen de modewereld een
populaire manier zijn om educatief kennis over te brengen, aldus Biesma (Persoonlijke
communicatie, 2023). Daarnaast wordt het beoogde boek ook een verbetering van de
populaire guide van Susie Breuer, genaamd Blue Is The New Black (2012).
1.3 Beknopte beschrijving product
Het product dat wordt ontworpen is een boek dat dient als volledige handleiding, zowel
visueel als tekstueel, waarin alle handvatten voor een zo duurzaam mogelijk
(mode)ontwerpproces en eindproduct worden toegereikt.
4
