Samenvatting
Samenvatting hoorcolleges + verplicht studiemateriaal
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Alle belangrijke stof en verplicht studiemateriaal beschreven
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
HC 1 - Geschiedenis van jeugdgezondheidÉmile, ou De l’éducation (1762) → Jean-Jacques Rousseau
- Goed onderwijs
- Goede opvoeding
- Aandacht voor gezondheid
Ontstaan van de disciplines pedagogiek, verloskunde en kindergeneeskunde
Boeken voor kinderen o.a.
Kleine gedigten voor kinderen (1778) door Hieronymus van Alphen (1746 -1803)
Moderne visie op kind. Toch, kind in gedicht streefde gewenst gedrag na (‘vlijtig leren’) en
verafschuwde ongewenst gedrag.
Preventie: vaccinatie
1872 – Wet op de Besmettelijke Ziekten (pokkenbriefje) Geringe resultaten: door:
Factoren zoals een suboptimale vaccinatiegraad en het ontbreken van collectieve
immuniteit. Bovendien waren niet alle kinderen verplicht om gevaccineerd te worden
vanwege het ontbreken van leerplicht op dat moment.
Cholera en tyfus belangrijkste doodsoorzaak bij zuigelingen (kinderen onder 1 jaar):
> immuunsysteem nog niet voldoende is ontwikkeld
> veelvuldig gebruik van (besmet) water voor het schoonmaken
van flessen/spenen, voor het maken van pap en voor het verdunnen van melk
1854 - de Britse medicus John Snow ontdekt dat de oorzaak van cholera gezocht moet
worden in water. Broad street, SoHo (1854)
1882 - de Duitse medicus Koch ontdekt de oorzaak van cholera: verontreiniging van het
(drink)water met bacteriën
Leefomstandigheden in de stad
Dicht op elkaar wonen
Gebrek aan sanitaire voorzieningen
Gebrek aan schoon drinkwater
Lage lonen
Tekort aan voedsel
Kinderarbeid
Alcoholisme
Preventie: drinkwater
Voorheen:
> Welgestelden:wateruitdeVechtvandeVersch-WaterSociëteitoflichtbier. >
Armen:uiterstongezondgrachtenwater.
Jacob van Lennep: 2,5 miljoen gulden voor waterleiding van ~9000 gietijzeren buizen,
aangelegd door Londens drinkwaterbedrijf.
1853 - De eerste waterleiding is een feit: Amsterdammers kunnen duinwater kopen bij de
‘fontein’ bij de Willemspoort (nu Haarlemmerpoort) 1 cent 1 emmer.
Rond 1900 - 40% van de Nederlandse bevolking schoon drinkwater
Nu - De leiding is recent uit bedrijf gegaan
,Preventie: hygiëne
1806 – Onderwijswet Hygiëne van leerlingen en schoollokalen ‘miasmata’ voorkomen
1847 – Samuel Sarphati zorgde voor inzameling afval
1848 – Hygiënisten reinigden grachten en straten van Amsterdam:
-50% choleragevallen.
1853 – Amsterdam had een georganiseerde stadsreiniging
Hygiënische maatregelen en verbeterde leefomstandigheden een belangrijke rol hebben
gespeeld bij het verminderen van zuigelingensterfte. Naast deze maatregelen hebben ook
medische ontwikkelingen zoals het gebruik van sulfanomiden, het DKT-Polio vaccin en
het mazelen vaccin bijgedragen aan de vermindering van zuigelingensterfte.
Regionale verschillen in zuigelingensterfte
Verschil in:
Kwaliteit van drinkwater Bevolkingsdichtheid
Sociale verschillen in zuigelingensterfte
Hogere sociale lagen kunnen
riskante stedelijke gebieden mijden
nieuwe hygiënische/sanitaire regels eerder in de praktijk brengen
Eind 19e eeuw - de zorg voor kinderen (o.a. zuigelingenzorg, kinderklinieken,
vakantiekolonies, verzet tegen kinderarbeid) vooral inzet van particulieren (Caritas) en
kruisverenigingen
Hierna → Ontstaan jeugdgezondheidszorg
1901 - Eerste consultatiebureau voor zuigelingen in Den Haag vanuit particulier initiatief Dr.
B.P.B. Plantenga
1901 - Geneeskundig schooltoezicht uitgevoerd door gemeenten (eerste schoolarts in
Zaandam), met name door de vele besmettelijke infectieziekten (1901 leerplicht)
1903 - Zuigelingenzorg Gemeentelijke Geneeskundige Dienst (GGD) in Amsterdam
Vooral gericht op voeding en hygiëne en goedkope melk uit ‘melkkeukens’
1927 - Arnhem kinderarts Christine Bader eerste consultatiebureau kleuters
1928 - Eerste medisch kinderdagverblijf
(Aafke Gesina van Hulst: de 3 R’en: Rust, reinheid, regelmaat: voeden om 7, 10, 16, 19, 22u
(meer: baby’s raken verwend))
1953 – Start Rijksvaccinatieprogramma
1974 – Invoering Hielprik (alleen fenylketonurie)
Jaren 60 – Gestandaardiseerde methodieken, preventieprogramma’s
en screeningen: het consultatiebureau voor 0-4 jaar met oa: > Van Wiechenschema
> Gehoortest
> Visustest
Vanaf 1964 introduceerde het Haagse Groene Kruis de "Baby bus", een mobiel
consultatiebureau voor zuigelingen. Deze bus bood ouders gemakkelijke toegang tot
weging, meting, vaccinatie en advies voor hun baby's
,Perinatale sterfte: Doodgeborenen met een zwangerschapsduur vanaf 24 weken én
overleden kinderen, na een zwangerschapsduur van tenminste 22 weken en/of, indien
zwangerschapsduur onbekend is, een geboortegewicht van 500 gram, in de eerste week na
de geboorte per 1000 levend en doodgeborenen.
Neonatale sterfte: Sterfte na de geboorte na een zwangerschapsduur van ten minste 22
weken en/of, indien zwangerschapsduur onbekend is, een geboortegewicht van 500 gram in
de eerste 28 levensdagen per 1000 levend geborenen.
Zuigelingensterfte: Sterfte in het eerste levensjaar per 1000 levend geborenen.
De sterfte op de kinderleeftijd is in de laatste twee eeuwen enorm gereduceerd. Aan het
begin van de negentiende eeuw betrof de zuigelingensterfte in Nederland ongeveer 20%. In
de daarop volgende decennia bleef deze sterfte stabiel. Pas aan het einde van de
negentiende eeuw begon deze te dalen (figuur 16.1). De zuigelingensterfte in Nederland is
inmiddels gedaald tot ongeveer 0,4% in 2019. De laatste daling van de zuigelingensterfte
(na 2000) is te verklaren aan de hand van een aantal factoren, zoals de afname van het
aantal tienermoeders, betere prenatale screening en de daling van het aantal
meerlingzwangerschappen.
Determinanten die bepalend zijn voor gezondheid en ziekte (op de kinderleeftijd):
Medisch-biologische factoren (erfelijkheid, aangeboren afwijkingen)
Sociale omgeving (sociaal-economische situatie van de ouders, cultuur)
Fysieke milieu (kwaliteit van lucht, water, woning)
Leefwijze (voeding, risicogedrag)
Zorgvoorzieningen (preventieve – en curatieve gezondheidszorg)
De prevalentie van congenitale (aangeboren) afwijkingen in Nederland is 2,76% (2008),
waarbij meerlingen een iets hoger percentage hebben (4,46%) in vergelijking met éénlingen
(2,75%). De introductie van structureel echoscopisch onderzoek bij een
zwangerschapsduur van 20 weken heeft waarschijnlijk bijgedragen aan een afname van de
geregistreerde prevalentie van congenitale afwijkingen. Ernstige structurele defecten worden
tijdens dit onderzoek gedetecteerd en kunnen leiden tot het afbreken van de zwangerschap.
Genetische counseling in een vroegere fase van de zwangerschap, samen met tests zoals
de triple test, vlokkentest en vruchtwaterpunctie, maakt het mogelijk om foetussen met
ernstige chromosomale en/of congenitale afwijkingen op te sporen. Als gevolg hiervan kan
besloten worden tot beëindiging van de zwangerschap, waardoor deze afwijkingen ook niet
langer geregistreerd worden als congenitale afwijkingen.
Sommige congenitale afwijkingen, zoals hartafwijkingen, worden niet altijd direct bij de
geboorte gediagnosticeerd vanwege de aard van de afwijking en veranderingen in de
circulatie kort na de geboorte. Er zijn ernstige congenitale afwijkingen waarbij pasgeborenen
kort na de geboorte overlijden, zoals bepaalde chromosomale afwijkingen (trisomie 13),
afwezigheid van nieren (syndroom van Potter), ernstige afwijkingen aan het zenuwstelsel
(anencefalie) of de luchtwegen (longhypoplasie).
Kwaadaardige aandoeningen komen ook voor op de kinderleeftijd en behoren tot een van de
belangrijkste doodsoorzaken.
De meest voorkomende vormen van kanker bij kinderen zijn leukemie, hersentumor,
neuroblastoom, nier- en bottumoren.
, - Acute lymfatische leukemie (ALL) is de meest voorkomende vorm van leukemie bij
kinderen. Chemotherapie en beenmergtransplantatie zijn effectieve behandelingen
voor ALL.
- Hersentumoren zijn na leukemie de meest voorkomende vorm van kanker bij
kinderen. Er zijn verschillende typen tumoren met variërende behandelingen en
prognoses.
- Neuroblastoom is de meest voorkomende solide tumor buiten de schedel bij
kinderen. Het is een neuro-endocriene tumor die voortkomt uit het sympathische
zenuwweefsel.
- Niertumoren bij kinderen zijn voornamelijk nefroblastomen (Wilms' tumoren). Deze
tumoren worden meestal gediagnosticeerd rond de leeftijd van 3 à 4 jaar en hebben
over het algemeen een redelijk goede behandelbaarheid.
- Osteosarcoom en Ewingsarcoom zijn de meest voorkomende bottumoren op de
kinderleeftijd. Osteosarcoom komt vooral voor in de lange pijpbeenderen, terwijl
Ewingsarcoom vaak in de armen, benen of romp voorkomt. Beide tumoren hebben
een genezingskans van ongeveer 60% met de huidige behandelingen
Sociaal-economische status van ouders heeft invloed op kindergezondheid, inclusief kennis
van hygiëne en goede voeding. Toegang tot gezondheidssystemen is belangrijk. Culturele
achtergrond en etniciteit beïnvloeden ook gezondheid. Congenitale afwijkingen komen vaker
voor bij migranten uit het mediterrane gebied. Hindoestaanse kinderen hebben een grotere
kans op diabetes mellitus.
Invloeden gezondheid van kinderen
- Verontreiniging van de leefomgeving → Verontreinigd drinkwater en voedsel kunnen
ontwikkelings- en gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals blootstelling aan lood
en kwik. Hormoonverstorende stoffen, zoals pesticiden en vlamvertragers, kunnen de
groei en ontwikkeling van kinderen beïnvloeden. Luchtverontreiniging door industrie
en verkeer kan leiden tot luchtwegaandoeningen, zoals astma, vooral bij kinderen die
in de buurt van snelwegen wonen of naar school gaan.
- Voedingspatronen en lichaamsbeweging → Eenzijdige voeding en gebrek aan
bouwstoffen kunnen een negatief effect hebben op de groei en ontwikkeling.
Onvoldoende lichaamsbeweging kan de motorische ontwikkeling belemmeren en
leiden tot overgewicht.
- De leefwijze en inrichting van het huis beïnvloeden het risico op ongevallen →
Gemakkelijke toegang tot giftige schoonmaakmiddelen of medicijnen vergroot het
risico op vergiftiging. Het plaatsen van hete voorwerpen of ongeschikte etenswaren
binnen bereik kan brandwonden of verstikking veroorzaken.
- Onverantwoordelijk gedrag in het verkeer kan leiden tot verkeersongevallen, zowel
op jonge leeftijd als tijdens de adolescentie.
Nederland heeft een modern en toegankelijk gezondheidszorgsysteem, wat resulteert in een
lage perinatale sterfte en een hoge levensverwachting in vergelijking met andere westerse
landen. Echter, niet alle onderdelen van het systeem werken optimaal samen, wat kan leiden
tot miscommunicatie en nadelige gevolgen voor de patiënt. De perinatale sterfte en de
stijging van de levensverwachting zijn voorbeelden van gebieden waar verbetering mogelijk
is. Daarnaast is het zorgsysteem voor consumenten niet altijd transparant en wordt de
toegang tot zorg beïnvloed door opleidingsniveau.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robindebree. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen