Samenvatting burgerlijk
procesrecht
Week 1
Functie burgerlijk procesrecht:
Goed procederen kan het verschil maken tussen het recht hebben en recht krijgen.
Het biedt middelen om bevoegdheden op grond van het materiële recht te
verwezenlijken
Je kan materieel in het recht staan, maar als een partij dat recht niet respecteert dan moet je
het recht kunnen afdwingen. Het is niet wenselijk als een burger het heft in eigen handen
neemt.
Dienende functie: het biedt de burgers een mogelijkheid om een beroep te doen op
hun vermogensrechten
Beoogt daarbij een evenwicht te vinden tussen de belangen van eiser/verzoeker en
gedaagde/verweerder (fair trail uit het EVRM)
Drie soorten rechten:
1. Subjectieve recht: de materiële aanspraak van schuldeiser
2. Vorderingsrecht: het recht om zo nodig in recht aanspraak te maken op het
subjectieve recht
3. Rechtsvordering: de processuele handeling zelf
Regelingen in het procesrecht
Kwaliteit en Innovatie (KEI) project: innovatie en digitalisering van de rechtspraak. De
gedachte was dat rechtspraak grotendeels een papieren aangelegenheid was. Het moest
gedigitaliseerd worden inclusief digitaal procederen. Er werden ook andere projecten
opgestart. Er werd een groot automatiseringsproject opgezet, maar er is ook een
wetgevingsproject gestart. Twee rechtbanken hebben een pilot gehad. Wetgeving was in
belangrijke mate aangepast. Het was een risicovol project. Wetgeving was in werking
getreden waardoor digitaal geprocedeerd kon worden. Automatiseringsgedeelte
functioneerde daarentegen niet goed. Daarom werd alles teruggedraaid en heeft het veel
gekost. Tegenwoordig proberen ze per rechtsgebied digitalisering in gang te zetten.
Spoedwet KEI: stopzetten met digitaal procederen. Alle wetgeving daarover zijn uit het
wetboek gegaan. In de spoedwet zijn een aantal wetsbepalingen behouden.
Procedure bij de HR is wel volledig digitaal.
Wetgeving
Wetboek van burgerlijke rechtsvordering bevat:
- Regels over de toegang tot de rechter en de manier waarop tijdens de procedure
geacteerd moet worden (boek 1)
- Regels over de ten uitvoerlegging van de procedure (boek 2)
Eerste boek: wijze van procederen
Tweede boek: tenuitvoerlegging van vonnis of beschikking
,Derde boek: rechtspleging van onderscheiden aard
Vierde boek: arbitrage
Het Burgerlijk wetboek
- Titel 3.10 BW: verhaalsrecht op goederen i.v.m. executie
- Titel 3.11 BW: rechtsvorderingen onder meer reële executie (afdwingen) en verjaring
Art. 6 EVRM
Eenieder heeft het recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen
een redelijke termijn door een onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke instantie.
Vonnis moet in het openbaar worden uitgesproken.
Hoofdbeginselen uit art. 6 EVRM:
- Onafhankelijke en onpartijdige rechter
- Hoor en wederhoor
- Openbaarheid
- Redelijke termijn
- Motivering
- Partijautonomie
Beginselen zijn leidend bij het afbakenen wat partijen mogen en moeten
Wet RO
- Rechtbank (eerste aanleg). Hieronder staat de kantonrechter
- Gerechtshof (hoger beroep)
- Hoge raad (cassatie)
Procesrecht in beweging
Pilots bij gerechten: art. 96 Rv: het biedt de mogelijkheid, indien partijen daarmee
instemmen, om op alternatieve wijze te procederen
Experimentenwet: bepaalde gerechten kunnen experimenteren met de inrichting van
de burgerlijke procedure. Partijen kunnen daartoe verplicht worden
Internationale en Europese ontwikkelingen
Contentieuze jurisdictie: uitspraken in geschillen tussen partijen. Kan op grond van verzoek-
of vorderingsprocedure
Voluntaire jurisdictie: ziet niet op bepalen van rechtsbetrekkingen die in geschil zijn, maar
juist daarbuiten om o.g.v. verzoekprocedure
Grondvorm civiele dagvaardingsprocedure
De grondvorm is een driehoeksverhouding. Je hebt een rechter, eiser en gedaagde. Het gaat
hier specifiek om de dagvaardingsprocedure. Eiser en gedaagde kunnen natuurlijke
personen zijn, maar ze kunnen ook rechtspersonen of vennootschap onder firma zijn. Er
gelden dan bijzondere regels hoe je moet betekenen aan de rechtspersoon.
Je hebt ook complexere gevallen in de driehoeksverhouding:
- Aan de kant van de eisende partij kunnen meerdere partijen eenzelfde soort eis
instellen. Dit kunnen ze gezamenlijk doen
- Je wil meerdere partijen in de procedure betrekken. Bijvoorbeeld diverse
risicoaansprakelijkheden voor personen. Stel iemand laat een ander schade lijden. Je
kan werknemer aansprakelijk stellen op grond van onrechtmatige daad, maar ook
, werkgever aansprakelijk stellen op grond van at. 6:170 BW. Dit kan je in een en
dezelfde procedure doen.
- Als een partij een vrijwaring wordt geroepen. Een claim tegen partij ingediend, maar
die partij zal het bij een derde verhalen. Je kan eerst de procederen afwachten en
dan schade verhalen. Ook kan je dan derde al meteen in de procedure betrekken en
dan roep je de ander in vrijwaring in de procedure. Het is een procedure gekoppeld
aan de grondprocedure.
Variant: een andere mogelijkheid is als de partij zich voegt aan de kant van een van de
partijen. Dit doe je als je belang hebt bij de procedure en het standpunt willen steunen.
Variant: een derde partij komt ertussen. Twee partijen procederen over een bepaald recht.
Een derde partij stelt dat het hem aangaat.
Massaclaims: grote groepen lijden schade door een bepaalde situatie. Je hebt te maken met
één partij, namelijk de claimstichting, maar daarachter zitten veel slachtoffers. Wet
afwikkeling massaschade in collectieve actie is dan van toepassing.
Procesvertegenwoordiging
Uitgangspunt is de verplichte procesvertegenwoordiging bij rechtbank niet-zijnde
kantonrechter (art. 79 Rv). Uitzonder geldt voor de procedure bij de kantonrechter (art. 93
Rv). Partijen mogen bij de kantonrechter in persoon procederen. Je mag je ook laten bijstaan
door een ander.
Verschillende competenties:
Absolute competentie: ‘Welke soort rechter is bevoegd?’
Het is geregeld in art. 42 Wet RO met nadere uitwerking voor bevoegdheid van
kantonrechter in art. 93 Rv. Je kan binnen de rechtbank terecht bij de voorzieningenrechter
indien er sprake is van kort geding (art. 254 e.v. Rv) met spoedeisend belang.
Relatieve competentie: ‘Welke rechter is geografisch gezien bevoegd?’
Het is geregeld in art. 99 e.v. Rv (met name afdeling 2.3 Rv).
Internationale competentie: de Nederlandse rechter is bevoegd indien de
verweerder zijn woonplaats of gewone verblijfplaats in Nederland heeft
Sectorcompetentie: wat is de aard van het recht waarvoor de eiser procedeert.
Indien andere soorten rechters bevoegd zijn dan wordt de eiser niet-ontvankelijk
verklaard bij de burgerlijke rechter
Prorogatie: gerechtshoven kunnen kennisnemen in eerste aanleg van zaken die in hoger
beroep kunnen komen. Afwijking competentieregeling in art. 62 wet RO
Burgerlijk procesrecht biedt middelen om bevoegdheden o.g.v. het materiële recht te
verwezen en beoogt daarbij een evenwicht te vinden tussen belangen van eiser en
verweerder. Rechterlijke uitspraak biedt executoriale titel waarmee je veroordeling kan
afdwingen. Als je recht hebt op een schadevergoeding, maar degene die het betreft heeft
ervoor gezorgd dat hij geen geld meer heeft. Er is niks meer te halen. Om dit voorkomen is
er mogelijkheid van conservatoir beslag: behoudt van rechten. Als je tegen iemand
vordering wil instellen en je wel een executie wil behouden dan kan je beslag laten leggen.
Toestemming vragen aan de rechter. Als er beslag wordt gelegd en in de procedure wordt
eiser in ongelijk gesteld dan kan de verweerder schade lijden. Degene die beslag legt is
, risicoaansprakelijk voor de schade geleden door het beslag leggen. Hetzelfde geldt als vonnis
wordt geëxecuteerd en verweerder gaat in hoger beroep en dan wordt eiser in ongelijk
gesteld dan geldt ook dat de eiser risicoaansprakelijk is.
Procesrecht in beweging:
Project maatschappelijk effectieve rechtspraak (MER)
Partijen die in problemen zitten kunnen helpen. Rechtspraak moet effectief zijn. Wat kan
vanuit rechtspraak gedaan worden dat het geschil zowel beslecht wordt als opgelost
Alternative dispute resolution (‘Anders dan rechtspraak’)
Je kan naar de overheidsrechter gaan om geschil te beslechten, maar je hebt ook
alternatieven. In casu aangeven welke route het meest voor de hand ligt.
Toegang tot de overheidsrechter is een grondrecht. Dit is verdragsrechtelijk en in nationale
wetten verankerd (zie met name art. 6 EVRM jo. art. 17 Gw jo. art. 13 AB jo. art. 26 Rv).
Niemand kan tegen zijn wil van de overheidsrechter worden afgehouden (art. 17 Gw). ADR
moet berusten op instemming van partijen. Het moet op vrijwillige basis. De toestemming
kan expliciet, maar ook impliciet door bijvoorbeeld instemming met algemene voorwaarden.
Functies burgerlijk procesrecht:
Rechtsverschaffingsfunctie: handhaving van objectieve recht als beïnvloeding van
subjectieve recht door uitspraken
- Declaratoire uitspraak: rechter erkent een bestaande toestand
- Constitutieve uitspraak: de rechter grijpt in binnen een bestaande rechtstoestand
- Condemnatoire uitspraak: draagt een veroordeling van de rechter met zich mee
Bedreigingsfunctie: dreiging van procedure zodat mensen hun verplichting nakomen
Politionele functie: ziet op voorkoming van eigenrichting
Rechtsontwikkeling: niet wettelijk geregelde rechtsproblemen oplossen door
jurisprudentie, invullen open normen en onduidelijkheden verhelderen
Rechtseenheid: rechtseenheid biedt rechtszekerheid
Procederen is het ultimum remedium. Je kan naar de burgerlijke rechter indien gesteld
wordt dat een burgerlijk recht wordt geschonden. Er moet wel voldoende procesbelang zijn.
Kenmerken overheidsrechtspraak:
Rechter beslist/hakt knopen door (bovenpartijdig)
Op grond van juridische merites
Juridisch gelijk of ongelijk. Hoe partijen na het vonnis met elkaar omgaan is niet de taak van
de rechter. Maar rechter gaat wel in gesprek met de partijen
Rechter kijkt in het algemeen naar het verleden
Geen invloed partijen op de persoon van de rechter
Procedure in beginsel openbaar
Procedure is kostbaar en duurt i.h.a. nog steeds vrij lang
Procedure kan escalerend werken
Alternative dispute resolution (ADR)
Het is enkel op vrijwillige basis
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bernsmaud. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.