Biologie - H3 - Wetenschappelijk
onderzoek
3.1 - De regels voor experimenteel onderzoek
Proefopzet
Van Helmonts liet na om een tweede vat neer te zetten, afgesloten met gaas, zodat er geen muizen
van buitenaf in konden komen. Met zo’n tweede vat had hij ontdekt dat zijn idee onjuist was. Dit
tweede vat vormt een controle-experiment of ‘blanco’.
Met een controle-experiment of ‘blanco’ controleer je bij dit onderzoek of de wasgoed met graan
oorzaak is van het resultaat, of dat er een andere factor in het spel is. Zo’n controle-experiment is
een belangrijke eerste regel bij het doen van experimenteel onderzoek.
Factoren
De tweede regel bij experimenteel onderzoek is dat er maar steeds één factor mag verschillen. De
snelheid is in het experiment de afhankelijke variabele. Een afhankelijke variabele is wat de
onderzoeker meet of registreert als resultaat van de factor die hij in het experiment varieert. De
temperatuur is de onafhankelijke variabele. Het is geen resultaat van het experiment, maar een
waarde die de onderzoeker in het experiment heeft aangebracht.
Bij experimenteel onderzoek is de belangrijke derde regel het duidelijk benoemen van de
onafhankelijke en afhankelijke variabele.
Onderzoeksverslag
Een goed verslag maakt een experiment herhaalbaar en controleerbaar. Anderen kunnen de
resultaten gebruiken als uitgangspunt voor een vervolgonderzoek. Dat is gewenst wanneer één
onderzoek niet voldoende is.
Een verslag van iemand begint met een inleiding en een eenduidige onderzoeksvraag. De vraag gaat
over de invloed van een onafhankelijke variabele op een afhankelijke variabele. Ze formuleren geen
hypothese, ofwel voorlopig antwoord.
In het verslag staan de methode (het werkplan) en de benodigde materialen uitgebreid beschreven.
Doordat het meten van de lengte van de aardappelstaafjes lastig was hebben ze een foutmarge van
plus of min 0,1 cm aangehouden.
De metingen en berekende verschillen hebben ze duidelijk en overzichtelijk als resultaten in een
tabel weergeven. Uit de resultaten hebben ze een conclusie getrokken. In de afsluitende discussie
staan een verklaring voor de gevonden resultaten, verbeterpunten voor het experiment en een idee
voor een vervolgonderzoek.
In wetenschappelijke tijdschriften staan meestal nieuwe onderzoeken en experimenten beschreven.
Op school maak je vaak een schoolverslag over onderzoeken en experimenten die al eerder zijn
gedaan.
, 3.2 – Gegevens verzamelen en vastleggen
Beschrijvend onderzoek
Het aantal grauwe ganzen in Nederland heeft de laatste tientallen jaren een stormachtige
ontwikkeling doorgemaakt. Een van de gegevens voor het bepalen van het bestrijdingsbeleid is het
aantal ganzen dat elk jaar in Nederland broedt. Het tellen is niet altijd eenvoudig.
Het tellen van ganzen in dit onderzoek gebeurt niet zomaar. Er is een onderzoeksvraag: ‘Hoe
ontwikkelt het aantal broedende grauwe ganzen in Nederland zich door de jaren heen?’
Bij deze telling gaat het niet om een experimenteel onderzoek omdat onderzoekers niet zelf een
onafhankelijke variabele variëren. Het gaat om het registreren van waarnemingen. Dit is een
beschrijvend onderzoek. Door tellingen proberen biologen een antwoord op de onderzoeksvraag te
geven. Dit is kwantitatief onderzoek: het gaat om aantallen. Tellen, wegen en meten zijn allemaal
voorbeelden van kwantitatieve bepalingen.
Waarnemen en aantonen
Bij kwalitatief onderzoek, onderzoek je iets zonder tellen, wegen of meten. Het gaat om het
vaststellen of iets aanwezig is. Voor het aantonen van moleculen gebruik je als hulpmiddel
indicatoren.
Vastleggen met beeld en geluid
Gegevens die je verzamelt door tellen, wegen en meten of door waarnemen en aantonen leg je
overzichtelijk vast in bijvoorbeeld tabellen. Dat is niet altijd mogelijk. Tekenen en fotograferen
gebeurt veel in biologisch onderzoek. Bij het bestuderen van diergedrag bijv. is het eenvoudiger om
achteraf een protocol te maken nadat je het gedrag hebt vastgelegd op film. Geluid kun je vastleggen
met een geluidsopname.
Bij al deze manieren van vastleggen van waarnemingen, gelden afspraken. Bij het tekenen van cellen
bijv. is het belangrijk de vergroting waarbij je het preparaat bekijkt, te vermelden. Dat biedt controle
op de kwaliteit van de tekening.
Bij microscopische foto’s is een schaalaanduiding nodig. Door een tekening (of foto) niet alleen te
voorzien van namen bij de onderdelen, maar ook van aantekeningen, kun je informatie toevoegen
die je niet kunt tekenen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annelotgreve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.