Inhoudsopgave
1. GESCHIEDENIS VAN SOCIALE PSYCHOLOGIE (H1) .................................................................................... 1
1.1 WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE? ..................................................................................................................... 1
1.2 SOCIALE PSYCHOLOGIE VS SOCIOLOGIE............................................................................................................. 1
1.3 DE AANWEZIGHEID VAN ANDEREN .................................................................................................................. 1
1.4 BELANGRIJKE FASEN IN GESCHIEDENIS VAN SOCIALE PSYCHOLOGIE ......................................................................... 2
2. ONDERZOEKSMETHODEN (H2) ............................................................................................................... 4
2.1 HET CYCLISCH ONDERZOEKSPROCES ................................................................................................................ 4
2.2 OPERATIONALISEREN VAN VARIABELEN ............................................................................................................ 4
2.3 BESCHRIJVEND ONDERZOEKEN ....................................................................................................................... 6
2.4 CORRELATIONEEL ONDERZOEK ....................................................................................................................... 7
2.5 EXPERIMENTEEL ONDERZOEK ......................................................................................................................... 8
2.6 META-ANALYSE .......................................................................................................................................... 9
2.7 ETHIEK EN WAARDEN ................................................................................................................................... 9
3. CONDITIONERING EN OBSERVATIONEEL LEREN .................................................................................... 11
3.1 KLASSIEKE CONDITIONERING........................................................................................................................ 11
3.2 OPERANTE CONDITIONERING ....................................................................................................................... 13
3.3 OBSERVATIONEEL LEREN ............................................................................................................................. 15
4. HET SOCIALE ZELF (H3) ......................................................................................................................... 15
4.1 ZELFCONCEPT ........................................................................................................................................... 15
4.2 ZELFWAARDERING ..................................................................................................................................... 19
4.3 ZELFPRESENTATIE ...................................................................................................................................... 22
5. SOCIALE PERCEPTIE (H4) ....................................................................................................................... 24
5.1 DE EERSTE INDRUK (OBSERVATIE) ................................................................................................................. 24
5.2 ATTRIBUTIE .............................................................................................................................................. 25
5.3 INTEGRATIE.............................................................................................................................................. 29
5.4 CONFIRMATIEVERTEKENINGEN ..................................................................................................................... 30
5.5 OVERZICHT .............................................................................................................................................. 31
6. SOCIALE BEÏNVLOEDING (H5) ............................................................................................................... 32
6.1 AUTOMATISCHE SOCIALE INVLOED ................................................................................................................ 32
6.2 CONFORMITEIT ......................................................................................................................................... 33
6.3 INWILLIGEN/INSTEMMEN............................................................................................................................ 37
6.4 GEHOORZAAMHEID ................................................................................................................................... 38
7. ANDEREN HELPEN (H9) ......................................................................................................................... 40
7.1 WAAROM HELPEN WE (NIET) ...................................................................................................................... 40
7.2 IN WELKE OMSTANDIGHEDEN HELPEN WE (NIET)?............................................................................................ 42
7.3 WIE HELPT ANDEREN? ............................................................................................................................... 43
7.4 INTERPERSOONLIJKE FACTOREN: WIE HELPT MEN? ........................................................................................... 44
8. ATTITUDES (H7) .................................................................................................................................... 45
8.1 ATTITUDES .............................................................................................................................................. 45
8.2 OVERREDING DOOR COMMUNICATIE ............................................................................................................. 47
8.3 OVERTUIGINGEN DOOR HET EIGEN GEDRAG .................................................................................................... 50
9. DUURZAAMHEID (H15) ......................................................................................................................... 52
,Samenvatting Sociale Psychologie
10. AGRESSIE (H7) .................................................................................................................................. 54
10.1 CASUS 1: MEDIA EN AGRESSIE ..................................................................................................................... 54
10.2 CASUS 2: INTRAFAMILAILE/INTERGENERATIONELE AGRESSIE .............................................................................. 56
10.3 CASUS 3: ARMOEDE EN AGRESSIE................................................................................................................. 57
11. GROEPEN (H11) ................................................................................................................................ 58
11.1 WAT ZIJN GROEPEN? ................................................................................................................................. 58
11.2 WAAROM VORMEN WE GROEPEN?............................................................................................................... 58
11.3 KENMERKEN VAN GROEPEN......................................................................................................................... 59
11.4 LEIDERSCHAP VAN GROEPEN ........................................................................................................................ 60
11.5 AANWEZIGHEID VAN ANDERE GROEPEN ......................................................................................................... 62
12. STEREOTYPEN, VOOROORDELEN EN DISCRIMINATIE (H13) ............................................................... 62
12.1 KERNBEGRIPPEN ....................................................................................................................................... 62
12.2 WAT DRAAGT HIERAAN BIJ? ........................................................................................................................ 63
12.3 HOE ONTSTAAN DEZE? ............................................................................................................................... 63
12.4 IN WELKE VERSCHIJNSELEN UITEN ZE ZICH? ..................................................................................................... 64
13. MULTICULTURELE SAMENLEVING (H14) ........................................................................................... 66
13.1 DIVERSITEIT ............................................................................................................................................. 66
13.2 INERETNISCH CONTACT ............................................................................................................................... 66
13.3 PROBLEMEN MET INTERETNISCH CONTACT ..................................................................................................... 68
13.4 PUZZELKLAS EN AFFIRMATIEVE ACTIE ............................................................................................................. 68
13.5 EFFECTEN VAN GOEDBEDOELDE MAATREGELEN, MEDIA EN WETTEN & REGELS ....................................................... 69
14. DE POLITIEKE WERELD ...................................................................................................................... 70
14.1 POLITIEKE KENNIS EN ATTITUDES .................................................................................................................. 70
14.2 IDEOLOGISCHE ATTITUDES ........................................................................................................................... 72
14.3 PERSOONLIJKHEIDSPROFIELEN VAN POLITICI .................................................................................................... 74
14.4 TERRORISME ............................................................................................................................................ 75
,Samenvatting Sociale Psychologie
1. Geschiedenis van sociale psychologie (H1)
1.1 Wat is sociale psychologie?
Definitie: Sociale psychologie is de studie naar hoe gedachten, gevoelens, motivaties en gedrag van
mensen worden beïnvloed door de aanwezigheid van anderen en hoe we zelf een invloed hebben op
anderen.
è Het gaat vooral om alledaagse onderwerpen.
Enkele voorbeelden:
- Hoe kiezen mensen een partner?
- Waarom kan je de impact van ‘fake news’ niet ongedaan maken?
1.2 Sociale psychologie vs sociologie
Sociologie:
- Focus op maatschappij
- Onderzoek op basis van grootschalig bevolkingsonderzoek of volkstellingen
- Voorbeeld: Sociaal kapitaal
Sociale psychologie:
- Focus op het individuele niveau
- Vaker experimenteel onderzoek bij het individu en in kleine groep
- Voorbeeld: Sociale steun
è Met multilevel analyse kunnen beide gecombineerd worden.
1.3 De aanwezigheid van anderen
De (feitelijke, voorgestelde of geïmpliceerde) aanwezigheid van anderen benadrukt de sociale aard
van een individu.
Het sociale heeft verschillende betekenissen, het kan gaan om de sociale invloed van anderen op het
individueel functioneren maar ook om individuele processen die intern spelen maar toch betrekking
hebben op anderen. Denk maar aan vooroordelen en stereotypen, die kunnen een directe aanleiding
vormen tot hoe we met anderen omgaan.
De beïnvloeding hoeft dus niet te gebeuren in de directe aanwezigheid van de personen die
verantwoordelijk zijn voor de beïnvloeding. We maken dus ook keuzes rekening houdend met
bepaalde onzichtbare instanties zoals sociale afkeuring.
1
, Samenvatting Sociale Psychologie
Voorbeeld: www.youtube.com/watch?v=fJhCjMfRndk
Bij de presidentiële debatten met Reagan werd opgemerkt dat hij veel sympathieker werd gevonden
wanneer het publiek lachte met wat hij zei. Al was het wel een grap of niet een grap. Wanneer een
presidentiële kandidaat dus minder reactie krijgt vanuit het publiek, zal die ook minder sympathiek
gevonden worden. Daardoor mocht het publiek bij het debat tussen Obama en Mitt Romney geen
enkele vorm van reactie geven.
1.4 Belangrijke fasen in geschiedenis van sociale psychologie
1.4.1 Jaren van bevestiging (1936-1960)
Deze fase is ontstaan onder invloed van de beurscrash en WOII. De gewelddadigheid van het
naziregime was ongezien, waardoor er interesse groeide naar de motieven en oorzaken van al dat
geweld.
Kurt Lewin, de vader van sociale psychologie, stelde 3 beginselen voorop:
1. Gedrag wordt bepaald door hoe we de wereld om ons heen waarnemen en interpreteren.
Het is belangrijk om de situatie te bekijken door de ogen van diegene die we willen
begrijpen.
2. Gedrag is afhankelijk van de persoon en de omgeving. Er zijn ofwel interne motieven en
fantasieën, ofwel externe beloningen en straffen.
3. Sociaalpsychologische theorieën kunnen worden toegepast voor de oplossing van
maatschappelijke problemen. Lewin moedigde fundamentele onderzoekers1 aan om
complexe maatschappelijke problemen te onderzoeken en wees toegepaste onderzoekers2
op het belang en het praktische nut van goede theorieën.
1
Fundamenteel onderzoek = onderzoek met het oog op een beter begrip van menselijk gedrag, voornamelijk
door het toetsen van hypothesen die uit een theorie zijn afgeleid.
2
Toegepast onderzoek = onderzoek met het oog op het verbeteren van onze kennis over natuurlijke
gebeurtenissen en het oplossen van praktische problemen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ygael. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.