Economie - H2 - Marktfalen
2.1 - De overheid grijpt in
Marktfalen
Een markt werkt niet altijd perfect. Als een markt niet perfect werkt, spreek je van marktfalen. 3
oorzaken voor marktfalen zijn:
Marktmacht, waardoor de uitkomsten van de markt niet optimaal zijn en de markt dus
inefficiënt werkt
Externe effecten, waardoor de markt verkeerde uitkomsten geeft
Collectieve goederen, die niet via de markt verhandeld kunnen worden omdat er geen
individueel prijskaartje aan hangt
In een perfect werkende markt zijn het consumenten- en producentensurplus maximaal. Er is dan
sprake van maximale doelmatigheid. Bij marktvormen met prijszetting wordt het maximaal haalbare
surplus niet bereikt. Aanbieders kunnen bij deze marktvormen een groter deel van het totale surplus
naar zich toe trekken. Marktvormen met prijszetting zijn monopolie, oligopolie en monopolistische
concurrentie.
Externe effecten zijn gevolgen van productie en gebruik van goederen en diensten die niet in de prijs
worden doorberekend. (milieuvervuiling, geluidoverlast en gezondheidseffecten)
De markt faalt ook bij goederen die niet individueel geprijsd kunnen worden. Dit is het geval bij
collectieve goederen. Deze goederen worden betaald uit belastinggeld. Collectieve goederen hebben
als kenmerk dat consumptie of gebruik door de een, het gebruik van de ander niet in de weg staat
Minimumprijzen
Als een markt niet optimaal werkt, kan de overheid ingrijpen op die markt. Een van de manieren
waarop de overheid in kan grijpen op de markt is door prijsregulering. De overheid stelt dan
bijvoorbeeld minimum- of maximumprijzen vast.
Als de overheid een minimumprijs (garantieprijs) instelt, beschermt ze de aanbieder. Het effect van
een minimumprijs kun je met het marktmodel analyseren. Door de minimumprijs, die boven de prijs
ligt die op de markt tot stand komt, ontstaat een aanbodoverschot. Een aanbodoverschot brengt dus
kosten mee voor de overheid. De overheid accepteert deze kosten omdat ze het behoud van de
aanbieders in het algemeen belang vindt.
Kijk uitleg blz. 66
Maximumprijzen
Een maximumprijs kun je op dezelfde manier analyseren. Het gevolg is een aanbodtekort. Een
aanbodtekort brengt geen kosten mee voor de overheid. De overheid kan ervoor kiezen het tekort
eerlijk te verdelen.
Toezichthouders
Om ervoor te zorgen dat de marktwerking wordt gestimuleerd en dus inefficiëntie van de markt
wordt beperkt, houdt de overheid toezicht op de markt. De overheid heeft enkele toezichthouders
ingesteld. De ACM (Autoriteit Consument en Markt) is er een van. De ACM zorgt voor naleving van de
mededingingswetgeving. De belangrijkste taak van de ACM is: toezicht houden op het naleven van de
mededingingswetten. De Mededingingswet verbiedt kartels en misbruik van economische
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annelotgreve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.