100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Hoofdstuk 12 en 13 Economie - Frederic Vermeulen €3,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  4.  
  5. Bachelor Politieke En Sociale Wetenschappen
  6.  
  7. Economie

Samenvatting

Samenvatting Hoofdstuk 12 en 13 Economie - Frederic Vermeulen
 0 keer verkocht
  • Vak
  • Economie
  • Instelling
  • Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  • Boek
  • Economie, een inleiding

Geslaagd in eerste zit! Samenvatting Hoofdstuk 12 en 13 (handboek, colleges en slides) Economie door professor Frederic Vermeulen (KUL). Een uitgebreide samenvatting van het handboek, alle colleges en de bijbehorende slides + Aantal schema's, tabellen en eigen ezelsbruggetjes + Extra studietips va...

[Meer zien]

Voorbeeld 3 van de 16  pagina's

Document informatie

  • Onbekend
  • 1 juli 2023
  • 16
  • 2022/2023
  • Samenvatting

Onderwerpen

  • individuele rationaliteit
  • sociale interactie
  • vraag en aanbod
  • verdeling
  • elasticiteiten en schokken
  • overheidsinterventie in het marktgebeuren
  • de onzichtbare hand
  • publieke goederen en externe effecten
  • i

Gekoppeld boek

book image

Titel boek:

Auteur(s):

  • Uitgave:
  • ISBN:
  • Druk:

Meer samenvattingen voor studieboek

  • samenvatting hoorcolleges markten en prijzen
  • Samenvatting Hoofdstuk 26 en 27 Economie - Frederic Vermeulen
  • Samenvatting Hoofdstuk 24 en 25 Economie - Frederic Vermeulen
Alles voor dit studieboek (9)

Geschreven voor

  • Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  • Bachelor Politieke En Sociale Wetenschappen
  • Economie
Alle documenten voor dit vak (11)

Verkoper

avatar-seller
ElleWoods2709

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

Hoofdstuk 12: De onzichtbare hand?
Inleiding
 In Hoofdstuk 3 werden de marktvraagcurve en de marktaanbodcurve geïntroduceerd
 We toonden aan hoe de evenwichtsprijs en de evenwichtshoeveelheid tot stand komen door
marktwerking
 De werking van markten is een belangrijk onderzoeksonderwerp vd economische
wetenschap sinds haar ontstaan
 Dit zowel beschrijvend/verklarend, maar ook normatief: Adam Smith had het over de
onzichtbare hand, die de idee reflecteert dat markten een ideaal mechanisme zijn om de
beslissingen van verschillende spelers in de economie te coördineren
o Markt-vraagcurve w gedreven door alle consumenten (individuele beslissingen)
o Aanbodzijde kent ook veel individuele spelers
 In dit hoofdstuk gaan we dieper in op deze normatieve aspecten

1. Coördinatie en arbeidsverdeling
1.1. Traditie en sociale normen
 Arbeidsverdeling en specialisatie zijn cruciaal voor toename productie- en
consumptiemogelijkheden, maar scheppen ook problemen
o Hoe worden in een maatschappij de beslissingen van heel veel verschillende mensen
(in hun rol van consument en producent) gecoördineerd?
 Hoeveel wordt er van elk goed geproduceerd?
 Hoe komen geproduceerde goederen bij de consumenten terecht die er het
meeste behoefte aan hebben?
 Hoe worden de inkomens verdeeld?
 Hoe wordt een minimale levensstandaard voor iedereen gegarandeerd?

 Veel systemen om coördinatieprobleem op te lossen
o Bijvoorbeeld: VS, China, Cuba, Egypte van de farao’s…
 Drie zuivere organisatievormen
o Komen nergens voor, maar elk systeem bevat in meer of mindere mate elementen
van de drie zuivere types
1. Traditionele systemen
2. Bevelsystemen
3. Marktsysteem

 Productie en verdeling volgens eeuwenoude regels
o Beroepen gaan over van vader op zoon
o Vrouw huishoudelijke taken en helpt haar man in zijn werk
 Herhaalde spelen: Helpt om sociaal wenselijk evenwicht te vinden (cf. Hoofdstuk 2)
 Gemeenschap klein genoeg om normovertreders te sanctioneren

 Traditionele systemen schieten snel tekort bij veranderingen
o Economische relaties met nieuwe streken
o Nieuwe technologieën
 Economie raakt verwijderd van de abstracte notie van een herhaald spel
o Voorbeeld: Stedelijke ontwikkeling in middeleeuwen
o Verlaging transportkosten en toename vd veiligheid stimuleerden handel tss
verschillende streken
o Handel geconcentreerd in steden: Brugge, Gent, Antwerpen… die geleidelijk eigen
statuut kregen buiten feodale systeem

35

,  Feodaal systeem: Koning < Leenheren < Leenmannen
o Gelijkenis met situatie in ontwikkelingslanden: Ook daar dualiteit tss traditionele
rurale en moderne stedelijke economie

1.2. Bevelsysteem
 Centrale overheid bepaalt:
o Wat er wordt geproduceerd
o Hoe en door wie er wordt geproduceerd
o Wie welke goederen ontvangt
 Groter aanpassingsvermogen dan traditionale systemen
 Voorbeeld: Centraal geplande economieën in SU en Oostbloklanden, Egypte vd farao’s,
oorlogseconomieën…

 Op eerste gezicht is planning adequate antwoord op coördinatieprobleem
 Maar: Problemen omtrent verzamelen en verwerken vd nodige informatie
o Centrale planbureau baseert zich op informatie van lagere echelons
(ondernemingen, lokale overheden, consumenten…)
o Kwaliteit vn informatie vn ondernemingen en lokale overheden laat te wensen over
 Ook: Incentief probleem als vergoeding niet duidelijk gekoppeld is aan inspanningen
 Bevelsystemen niet efficiënt om hele economie te sturen

1.3. Marktsysteem
 Productie en verdeling obv beslissingen individuele ondernemingen en gezinnen
 Marktsysteem is gebaseerd op het basisprincipe van vrijwillige ruil
o Pottenbakker en landbouwer hebben belang bij ruil
o Geen incentiefprobleem omdat ruil slechts plaatsvindt indien beide partijen het eens
zijn
o Informatieprobleem kleiner doordat iedereen weet wat voor zichzelf het beste is en
of het voordelig is om te ruilen
o Niet enkel op goederenmarkt maar ook op arbeidsmarkt
 Al vroeg in geschiedenis sporen van vrijwillige ruil
 We spreken over marktsysteem als vrijwillige ruiltransacties grondslag vormen vd
economische activiteit

 Beslissingen worden gecoördineerd via prijzen
o Producenten kennen de kost van hun product en willen pas verkopen als ze voor die
kost vergoed worden
o Consumenten kennen de maximale prijs die ze willen betalen voor een goed
o Prijzen reageren op wijzigingen in sociaal-economische omgeving (voorkeuren,
technologieën…)
 Kracht marktsysteem: Signaalwaarde van prijzen
o Alles is gedecentraliseerd = belangrijk!!!
o Perfect voor volmaakte mededinging
 Geen enkele onderneming heeft dan marktmacht om de prijzen te sturen
o Maar: Soms moet markt bijgestuurd worden (marktfalingen)
 Dit is zo bij bijvoorbeeld staatsmonopolie
o Quod verdeling?

Friedrich Hayek (1899-1992) < Belicht de normatieve zijde



36

, 1.4. De werkelijkheid is ingewikkeld
 Meestal elementen van drie ‘zuivere’ systemen tegelijkertijd aanwezig
o Traditionele maatschappijen: Levendige ruil en politieke autoriteit
o Centraal geleide economie: Ook ruil
o Moderne markteconomie: Sociale normen, overheid, vrijwilligerswerk…: ‘Gemengde’
economie
 Waaier aan instituties als reactie op informatie- en coördinatieprobleem
 Verdelingsoverwegingen maken het nog ingewikkelder: Gevoelens van onrechtvaardigheid
kunnen leiden tot geweld

2. Pareto-efficiëntie en verdeling
 Welk criterium om te beoordelen of systeem ‘goed’ of ‘beter’ functioneert?
o Meeste economen gaan ervan uit dat resultaten v/e economisch systeem
beoordeeld moeten worden obv de welvaart van individuele mensen – Je kan je nog
vele vragen stellen/bedenkingen maken:
 Som van welvaart zo groot mogelijk?
 Welvaart gelijk verdeeld?
 …
Tabel 12.1: Vergelijking van verschillende welvaartsverdelingen

 Verschillende opvattingen over rechtvaardige verdeling
o Meeste economen nemen aan dat een verandering in een situatie waarbij minstens
1 individu zijn welvaart ziet verhogen en niemand zijn welvaart ziet achteruitgaan
een verbetering inhoudt
o We noemen dat Pareto-verbeteringen
o In zekere zin verspillen van middelen als er Pareto-verbeteringen mogelijk zijn, wat
inefficiënt is
o Verdeling is efficiënt als er geen Pareto-verbeteringen mogelijk zijn
o Pareto-verdelingen hoeven niet noodzakelijk ‘fair’ te zijn (zie: D en E in table)

Vilfredo Pareto (1848-1923)  Hoe kunnen we verschillende systemen vergelijken?

2.1. Pareto-efficiëntie
 Iemand beter afmaken, zonder iemand slechter af te maken
 Heel veel verschillende Pareto-situaties
 Voorbeeld: Taart in stukken verdelen, ben je met 2, dan is 1 iemand altijd slechter af!
 Een maatschappelijke toestand is Pareto-efficiënt indien het onmogelijk is een Pareto-
verbetering door te voeren, maw een wijziging waarbij de welvaart van ten minste 1 individu
toeneemt, zonder dat de welvaart van ten minste 1 ander individu afneemt
 Pareto-grens: Wordt bepaald door individuele voorkeuren, en gegeven technologie en
productiefactoren
 Pareto-criterium is interessant, maar beperkt ordeningsprincipe
o Hangt af van referentiepunt: Pareto-criterium laat niet toe een Pareto-efficiënt punt
altijd te verkiezen boven een niet Pareto-efficiënt punt
o Veel Pareto-efficiënte uitkomsten
o Een erg ongelijke verdeling kan Pareto-efficiënt zijn

Figuur 12.1: Pareto-grens
- Er is Pareto-verbetering mogelijk in punten F en D (bijvoorbeeld door nr punt A te gaan)
- Dit is niet mogelijk in de punten op de roze lijn, bijvoorbeeld B en A


37

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElleWoods2709. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis
€3,49
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd