Van Columbus tot Castro
BA2 Geschiedenis Deeltentamen 1
Diede Beckers
, Van Columbus tot Castro
Diede Beckers
Inhoudsopgave
College 1 31-jan-2017 3
College 2 7-feb-2017 10
College 3 14-feb-2017 17
College 4 31-feb-2017 26
College 5 28-feb-2017 33
College 6 7-mrt-2017 40
2
, Van Columbus tot Castro
Diede Beckers
College 1 31-jan-2017
Introductie Cariben. Blijvende relatie tussen Caraïbisch gebied en Nederland. Relaties
gaan heel ver terug maar zijn ook in het heden nog relevant. Niet alleen politiek, maar
ook cultureel. Kennisnemen van die geschiedenis is daarom belangrijk.
In wereldhistorisch perspectief zijn de Cariben in de afgelopen 500 jaar het kruispunt
van de wereld geworden. Cariben werd lang gezien als perifere zone, maar het is een
plek waar zoveel nieuws gecreëerd is, nieuwe zaken bij elkaar zijn gekomen, ontdekt,
ontwikkeld, industriële arbeid, die ook weer invloed heeft op andere zaken. Sociale
verhoudingen en racisme zoals we dat vandaag kennen in gevormd in de geschiedenis
van de Cariben en raakt nog steeds de samenlevingen rond de Atlantische Oceaan.
Leiden is een centrum voor Caraïbisch studies met heel veel Antilliaans materiaal
Planning
• 4 colleges Karwan Fatah-Black
o Voornamelijk vanaf Columbus
• 2 colleges Gert Oostindie
o Etniciteit en ontwikkeling van etniciteiten (en specifiek Caraïbisch
invloed)
• Tussentoets 14 maart 14:45 Lipsius 005
o Hoorcolleges 1-6 + handboek Higman + artikelen
• 2 colleges Gert Oostindie
• 4 colleges Peter Meel
o 20e eeuwse politieke geschiedenis en politiek leiderschap
• Eindtoets
Tentamenstof: Boek Higman, artikelen, hoorcolleges
Van Columbus (colleges Fatah-Black)
1. Eerste ontmoeting
a. Met welk idee de eerste ontdekkers (Spanjaarden) aankwamen op de
Cariben en wat ze ervan dachten
2. Noord-Europese aanwezigheid
a. Hoe Noord-Europeanen Cariben veranderen
3. Plantage samenleving
a. Wat voor samenlevingen, economieën dit creëerde
4. Marronage
a. Vrij uniek en vormend voor Cariben. Slaaf gemaakte Afrikanen kwamen in
verzet en vluchtten weg van de plantages. Vestigden zich in
standhoudende samenlevingen, die later weer deel worden van de nieuw
gevormde staat. Wat was het en wat is de nawerking?
Afbakening Caraïbisch gebied
Veel verschillende definities om Cariben te beschrijven
Geen topografische tentamenvraag, maar het is wel belangrijk om te weten waar welk
eiland ligt
Meest compacte definitie van Cariben is van Higman (sluit heel veel uit): Cariben zijn de
eilanden (Bahama’s liggen erbuiten). Daar is iets voor te zeggen: zijn een heel specifieke
3
, Van Columbus tot Castro
Diede Beckers
soort van keten, liggen bijna in elkaars zicht maar wel met een grote afstand waardoor
natuurlijk contact met het vasteland lastig is. Tot aan de Grote Antillen (Cuba etc.)
Dit is niet een heel erg goede definitie, omdat er genoeg samenlevingen zijn die er ook
onder zouden kunnen vallen
Pre-Columbiaanse definitie: gebied waar de Caraïben wonen, een inheemse stam, die
ongeveer een taal spraken. Relevant tot ongeveer 1500.
Geologisch, geografisch, cultureel, politiek, economische definitie is steeds anders
Caraïbische invloed is nog steeds terug te zien als je kijkt naar namen van plaatsen.
Namen die lijken op –bo of –ibo zijn Caraïbisch.
Historische definitie, die eigenlijk ook te ruim wordt: als je zegt dat Cariben het gebied
zijn waar plantages en slavenarbeid zijn geweest en waar suiker geproduceerd, is dat
best een goede definitie.
Higman + Guiana’s
Verwarring over hoe we de Caraïbische gebieden noemen
Bovenwindse eilanden: St. Eustasius, etc.
Benedenwindse eilanden: Aruba, Curaçao en Bonaire
Grote Antillen / Greater Antilles: Cuba, Jamaica, Haïti/Dominicaanse Republiek, Porto
Rico
Leeward islands: Tussen Martinique en Dominica ligt een grens. Boven Leeward
Windward islands: beneden grens is Windward
Windward Antilles: Boven Venezuela
De wereld die Columbus verliet
De Cariben zijn een contactplaats en ontmoetingsgebied geworden. Daar past de term
nieuwe wereld heel erg goed. Er wordt een nieuwe wereld gecreëerd, maar ook een
oude wereld meegenomen.
• Reconquista
o Terugverovering van Moorse Spanje door christenen. Einde 1492
§ Uitdrijven van islamitische vorsten uit Spanje à beeld dat 19e
eeuwse historici geven
o Einde 1492 met val van Grenada, jaar dat Columbus voet aan land zet in
Amerikas
o Strijd begint in 8e eeuw, en wordt niet gevoerd langs islamitische vs
christelijke lijn. Ze sloten allianties, vochten onderling net zoveel als met
elkaar. Moslims werden helemaal niet gezien als dreiging voor
christendom. Islamitische vorstendommen zijn niet zo streng andere
monotheïsten aan het verdrijven of uitroeien. Er is veel meer contact en
uitwisseling, zeker in de beginperiode. Het duurt lang voordat men oorlog
gaat voeren langs lijnen christendom/islam. Op het moment dat dat
gebeurt, wordt het een belangrijk punt, tegen het einde van de
Reconquista. Ook beïnvloed door kruistochten, het moment dat gelovige
vorstendommen vinden dat ze solidair moeten zijn naar gelijkgelovenden.
4
