Samenvatting uit het VWO 5 boek van Nectar biologie. De samenvatting behandelt alle paragrafen en de bijbehorende belangrijkste begrippen uit het hoofdstuk over waarnemen. Hierbij worden de belangrijkste zintuigen bekenen.
Begrippen of zaken die moeilijk uit te leggen zijn worden ondersteund ...
NEC T A R B IO LO GIE H O O F D TU K 1 5 , WA A R NE M E N
Nectar biologie – samenvatting hoofdstuk 15, waarnemen
Paragraaf 1
In je oren zitten je evenwichtsorganen (2) à bepalen hoe de stand van je hoofd is ten
opzichte van de richting van de zwaartekracht en welke bewegingen je hoofd maakt.
Een evenwichtsorgaan bestaat uit:
• Vestibulum (centraal deel)
- Macula: geven informatie over rechtlijnige bewegingen.
Bevat zintuigharen in een gelei laag met daar bovenop een laag kalksteentjes. Als
je beweegt zorgt de massa van de kalksteentjes ervoor dat de gelei laag een
traagheid (begin van de beweging) ervaart. Ze buigen dan in een bepaalde
richting en die informatie wordt doorgegeven aan de hersenen.
Ze reageren op snelheidsveranderingen. Als je in een vliegtuig constant
1000km/u vliegt, merk je dit niet, maar als je iets opraapt op de grond merk je dit
wel.
• Drie halfcirkelvormige kanalen (Binas 87D)
- Drie kanalen die loodrecht op elkaar staan.
Elk kanaal is er om een bepaalde beweging waar te nemen: ja-knikken
(bovenkanaal), nee-knikken (zijkanaal) en gecombineerd omhoog/opzij
(achterkanaal).
Elk kanaal bevat een knobbel aan het begin waarin zintuigharen zitten. De
zintuigharen zitten in de cupula.
- Cupula: geleiachtige massa waarin zintuigharen zitten die vrij kunnen bewegen.
Bij een beweging bewegen de zintuigcellen en zintuigharen mee. Endolymfe
beweegt niet direct mee. Ook de cupula blijft daarom even staan. De zintuigharen
buigen en de zintuigcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de
hersenstam
Beide onderdelen zijn gevuld met een vloeistof à endolymfe.
Verwerking van informatie uit zintuigen
Alle informatie van zintuigen (ogen, maar ook gewrichten, pezen, spieren en huid) wordt
verwerkt in het evenwichtscentrum in de hersenstam. De kleine hersenen spelen een grote
rol bij het terugkoppelen van de informatie naar de diverse spieren, zodat ze op tijd kunnen
“bijsturen”.
Zintuigcellen
Deze cellen ontvangen prikkels (bijv. druk en beweging, licht, geur en
temperatuurverandering) à receptorcellen: maken de invoer van informatie mogelijk.
• Thermoreceptoren à reageren op een temperatuursverandering
• Mechanoreceptoren à reageren op een mechanische prikkel (beweging)
• Fotoreceptoren à reageren op licht
• Chemoreceptoren à reageren op een geur
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rcjm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
