Samenvatting
Samenvatting Grondslag van de Criminologie - problemen + colleges
Dit document bevat een samenvatting van de verplichte literatuur voor de problemen en van de hoorcolleges, gegeven door Marc Schuilenburg.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
SAMENVATTING GRONDSLAGEN VAN DE CRIMINOLOGIECriminalisering voor de natiestaat
Voormoderniteit
- Tot zeventiende / achttiende eeuw;
- Geen nationale staat geen wetboek / OM / rechter, geen regering en leger.
Geloofsdwang in Katholieke Kerk
- Onfeilbaar leergezag Kerk
o Christus = waarheid. Het woord van god is de waarheid en wordt
doorgegeven aan de apostelen. In naam van de waarheid mag absolute
gehoorzaamheid worden geëist.
- Waarheid kerk is bindend
o Interpretatie Bijbel is dwingend. Voor het eerst in de geschiedenis kan dit
worden afgedwongen. Er is geen scheiding meer tussen privé en publiek.
o Buiten de kerk is geen heil mogelijk.
o Juridisering van de oorspronkelijke geloofsgemeenschap tot hiërarchisch
gestructureerde ordening die dwingend recht voortbrengt.
o Epidemieën waren een straf van god, waardoor het een religieuze ziekte
werd.
- Dwang en geweld
o ss (binnen de kerk) en geloofsafvalligen (apostaten).
o Twee tegenstrijdige opvattingen binnen de traditie van de kerk:
Dwang is uitgesloten inzake geloof;
‘Dwing hen binnen te treden opdat mijn huis vol zou raken’ - Luk. 14,
16-24.
1252 Paus Innocentius IV Bul Ad Extirpenda
Hoe moet je omgaan met ketterij en handelen naar ketterij?
Je ziet hier de grondslag van veel huidige artikelen in het Wetboek van Strafrecht.
Ketters werden gelijk gesteld aan rovers en moordenaars.
De namen van de ketters werden publiekelijk gedeeld. Zij werden uitgesloten van publieke
functies.
Vervolging ketters
Gedurende het West-Romeinse Rijk: ketters werden volgens de kerkelijke wetten
veroordeeld. De hoogste straf was excommunicatie. Het doel was het uitroeien van de
ketterij en de bestendiging van de machtspositie van de (katholieke) Kerk.
Vanaf het midden van de 11e eeuw kwam het steeds vaker voor dat bestraffing van door de
kerk veroordeelde ketters aan de wereldlijke overheid werd overgelaten. De zwaardere
straffen en het zelfstandig optreden door de overheid nemen toe in de tweede helft van de
12e eeuw.
1220: Het wereldlijk gezag betuigde steun aan de kerkelijke strijd tegen ketters en bepaalde
dat geen enkele wereldlijke vorst de ketters zelfstandig (buiten de kerk om) zou kunnen
vervolgen. Ze namen uitspraken aan zonder onderzoek.
Middeleeuwen Paus Innocentius VIII voerde in dat de kerk ook iemand kon bestraffen op
getuigenis van een aanbrenger (per denuntiationem). Ketters konden later ook door de
wereldlijke overheid worden gestraft, wat de mogelijkheden van de kerk ter bestrijding van de
ketterij vergrootte.
,In de 17e eeuw kreeg de inquisitie steeds minder te stellen met ketterse opvattingen in de
theologie, maar steeds meer met non-conformistische denkers in de wetenschap en de
filosofie. In de 18e eeuw leidde onterecht bewijs tot vrijspraak.
Ketters werden vervolgd middels de inquisitierechtspraak. Het initiatief lag bij de rechter zelf,
ipv van door buitenaf. De schuldige moest trachten zijn onschuld te bewijzen. Meestal
werden ze gemarteld totdat ze toegaven. Volgens de inquisiteurs hadden zij hun onbeperkte
volmachten rechtstreeks aan God ontleend. Beroep tegen de uitspraken van de
inquisitierechtbanken was in feite niet mogelijk. De paus vormde immers het hoogste gezag.
De straffen waren in overeenstemming met de zwaarte van het vergrijp. Bij kleine
overtredingen was spijtbetuiging en daarna rehabilitatie nodig. De doodstraf werd
uitgesproken in gevallen van zeer duidelijke en verstokte ketterij of wanneer een verdachte
herhaalde malen van ketterij was beschuldigd, ook als hij zijn opvattingen had herroepen.
Het bestaande arsenaal van lichtere straffen was zeer gevarieerd en het vonnis hing vaak
ook van de persoonlijke normen van de rechter af.
Als een verdachte zijn schuld niet afdoende kon bewijzen, moest hij in elk geval zijn
dwalingen afzweren en een geldboete betalen. Door de bekentenis van de verdachte moest
het sluitende bewijs worden geleverd.
De verdachte mochten geen vragen worden gesteld die hij met een eenvoudig ja of nee kon
beantwoorden, omdat men redelijkerwijs kon aannemen dat hij tot iedere bekentenis bereid
zou zijn om aan verdere kwellingen te ontkomen. De inquisiteur moest tijdens het verhoor de
verdachte slechts voortdurend aansporen om de waarheid te spreken. De beslissing tot het
folteren moest door het gehele tribunaal worden genomen. De verdachte moest daarna een
protocol van zijn verklaringen ondertekenen.
Procesvoering
Arrestatie en sekwestratie (inname bezittingen) opstarten van het proces gevangenis
verhoren beschuldiging foltering vonnis het auto-da-fe (daad van geloof).
- De advocaat werd door de inquisitie gekozen, maar mocht wel worden afgewezen
door de verdachte. De verdachte mocht tot zes getuigen oproepen, maar het was een
doolhof wie dit daadwerkelijk mocht zijn, waardoor de verdachte eigenlijk alleen op
zichzelf kon rekenen.
- De foltermethoden waren er 3. Allereerst de touwen die strak om de armen, benen en
dijen werden gebonden en met een staaf werden aangedraaid. Dan de waterproef,
vaak in combinatie met de touwen. Ten slotte was er nog de palei (hangding). Het
slachtoffer moest echter wel zonder permanente schade kunnen vertrekken, wat niet
altijd het geval was.
- Het vonnis werd opgesteld en goedgekeurd door een commissie (Consulta de fe).
- Iedereen die een goede dienaar van de kerk was, nam deel aan de autos.
Hekserij
Heksenhamer (1487) (Malleus maleficarum) door Heinrich Kramer en Jacob Sprenger.
- Het boek was erg populair tijdens de late middeleeuwen. Het bestaat uit 3 delen,
waarin de schrijvers het bestaan van hekserij aantonen en de juridische stappen
hiertegen opsommen. Het boek werd korte periodes populair, maar over het
algemeen geloofde men niet in heksen.
- Pact met de duivel (vrouwen) hekserij
Personen werden als waanzinnig en/of hysterici gekenmerkt.
Door stigmatisering waren het met name vrouwen die als heksen werden aangemerkt. Deze
stigmatisering komt al uit de tijd van de Grieken en Romeinen hysterikos = de baarmoeder
betreffend. Wanneer een vrouw hysterisch werd, dan zat haar baarmoeder niet meer op de
juiste plek.
Bestrijding hysterie in Middeleeuwen: geloof in de duivel en bewegende baarmoeder, dus
vooral bestrijding om dit tegen te gaan.
,Bestrijding hysterie in Verlichting: opkomst van de rede; het is een ziekte. Er komen nieuwe
technieken ter bestrijding opsluiting. Dit hele beeld heeft zijn oorsprong uit de
Heksenhamer.
Freud Oedipus complex
Pas in 1985 valt hysterie niet meer onder ‘ziekte’. Het verdwijnt uit het DSM.
De meeste gevallen van hekserij werden behandeld volgens de extraordinaire
strafprocedure. Deze procedure werd over het algemeen gebruikt voor alle zware misdrijven.
Indien de rechters vonden dat de strafzaak te ingewikkeld was, werd overgeschakeld op de
ordinaire strafprocedure. Hier vond niet alleen gerechtelijk onderzoek en ondervraging
plaats, maar ook een schriftelijk debat. In dit debat kon de verdachte zich door een advocaat
laten verdedigen.
De bekentenissen die tijdens de tortuur werden afgelegd, hadden geen enkele bewijskracht.
Alleen wanneer ze de volgende dag buiten de folterkamer werden herhaald, golden zij als
een volledig bewijs en was een veroordeling tot een doodstraf gewettigd. De vonnissen
werden opgesteld en neergeschreven door een griffier, waarna de burgemeesters en
schepenen het goedkeurden. Een hoger beroep in strafzaken was toen niet bekend.
Informatie, examen, scherp examen, sententie.
Volledige vrijspraak, vrijlaten onder eed, ondervraging onder tortuur of onmiddellijke
veroordeling.
Conclusie Wie stelt en wat is strafbaar vóór de natiestaat?
- Geloofsdwang (waarheid = kerk)
- Vervolging afvalligen (straf / inquisiteur)
- Hysterici - pact met de duivel (Heksenhamer)
Oorlog en Absolutisme
Godsdienstoorlogen: 16e eeuw in Europa
Niet langer natuurrecht, omdat katholieken en protestanten het niet meer eens zijn over de
inhoud en de implicaties van het ‘hogere recht’. Er dient een nieuwe grondslag te komen
voor het wetgevende gezag van de overheid en voor haar recht wetsovertreders te straffen.
Thomas Hobbes (1588-1679)
Hij vlucht eind 1640 naar Frankrijk uit angst voor politieke tegenstanders. Hij was destijds
huisleraar in Engeland, nadat hij filosofie had gestudeerd. Hij leefde ten tijde van de
burgeroorlogen en de Reformatie.
Boeken: Elements of Law, Natural and Politic, De Cive (over de burger) & Leviathan
Leviathan (1651)
1. Sterkste hartstocht mens: ‘macht’ verlangen, begeerte, haat, vreugde, verdriet.
2. Soorten macht: natuurlijke macht (DNA) en instrumentele macht (verkregen door
anderen, bijvoorbeeld rijke ouders of netwerk).
De mens denkt dat hij nooit genoeg macht heeft.
Natuurtoestand
Te kort aan macht? we slachten elkaar af.
Het idee waaruit Leviathan vertrekt, noemt Hobbes een natuurtoestand. In deze toestand
heeft de mens altijd geleefd en geldt het recht van de sterkste.
1. Natuurtoestand = iets tegenfeitelijks (fictief);
a. In feite is dit niet fictief indianenstammen op de Amazone.
2. Er zijn geen wetten, geen politie, geen leger en geen rechters;
3. Permanent tekort en een constant machtsverlangen.
Voortdurende competitie, daardoor voortdurend schaarste.
, Volgens Hobbes:
1. Natuurtoestand = oorlogstoestand = anarchie;
2. ‘oorlog van allen tegen allen’;
3. Oprichting Leviathan: geweldsmonopolie om veiligheid af te dwingen.
Vier oorzaken conflict natuurtoestand: competitie, heerszucht, eerzucht en wantrouwen.
Voortdurende competitie, trots en een voortdurend wantrouwen.
De natuurtoestand is een toestand van volledige vrijheid. Mensen worden die toestand zo
zat, dat je een gedeelte van je vrijheid afstaat aan die Leviathan om in ruil daarvoor
veiligheid terug te krijgen. law of nature: mens geeft diens rechten aan een centrale
macht.
Oorspronkelijk komt Leviathan uit de Bijbel en is hij een soort zeeslang. Het staat symbool
voor een enorme natuurkracht die in gevecht gaat met Jaweh en uiteindelijk wordt verslagen
met hulp van God. De soeverein moet volgens Hobbes net zo krachtig zijn als het dier uit de
Bijbel om die veiligheid te kunnen waarborgen voor zijn onderdanen.
Vrede is volgens hem alleen mogelijk wanneer mensen in een politieke orde leven die geleid
wordt door een soeverein met absolute macht. De soeverein beschikt over het
beslissingsmonopolie en het geweldsmonopolie. De drie rechten van het
beslissingsmonopolie zijn wetgeving, rechtspraak en het benoemen van beambten. Volgens
Hobbes is een scheiding der machten geen goed idee, want dit zou tot conflict leiden.
Geweldsmonopolie is onmisbaar om naleving van de beslissingen van de soeverein te
kunnen garanderen.
Morele overtuigingsplicht Burgers dienen er van overtuigd te zijn dat ze moreel verplicht
zijn de soeverein te gehoorzamen. Zij gehoorzamen, omdat alleen de absolute soeverein
bestaanszekerheid kan garanderen. De soeverein is zelf niet gebonden.
Er moet iemand zijn die bepaalt welke activiteiten verboden zijn, en die overtredingen van
deze wetten straft. Diegene moet geschillen beslechten, zodat individuen hun conflicten niet
langer middels eigenrichting beslechten. De politieke orde kan alleen tot stand komen
wanneer individuen overeenkomen om een recht of bevoegdheid te creëren om beslissingen
te nemen en naleving daarvan af te dwingen, en om dat recht aan de soeverein te verlenen.
Het is het resultaat van een sociaal verdrag.
3 kenmerken:
- Geweld gebruiken door soeverein;
- Burgers kunnen zich verzetten tegen soeverein;
- Burgers moeten hulp verlenen aan de soeverein.
Onverenigbaarheidsthese:
- Onvervreemdbare rechten: vrijheid van de burger om tegen de soeverein te verzetten
en recht op levensbehoud (je mag jezelf en naasten verdedigen). Mag niet worden
afgenomen eigendomsrechten.
- Vervreemdbare rechten vermogensrechten: mag overgedragen worden.
- Kritiek: men moet soeverein assisteren, want de soeverein heeft gewelds- en
beslissingsmonopolie.
- Gaat echter prima naast elkaar samen.
Volgens sc mag je soeverein niet tegenspreken. Alleen als jezelf of een ander in gevaar is,
heb je verzetsrecht.
Foro interno = verplicht natuurwetten na te leven. Je mag denken wat je wilt. Gedachten
kunnen niet bestraft worden.
Foro externo = verplicht natuurwetten na te leven als dat veilig is. Denken is niet strafbaar,
maar het uitvoeren ervan wel. Uitvoering = externo.
Straf is opzettelijk leed dat wordt toegevoegd door de soeverein. Leed mag alleen worden
toegevoegd aan hen die schuldig zijn bevonden van een misdaad. Deze schuld dient tijdens
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LatishaHC. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen