Chronologie
Préhistorie: tot 3500 v.C.
- (geen geschreven bronnen)
Oudheid: 3500 v.C. - 474
- Egypte (schrift)
- Griekenland (Democratie, filosofie, individualisme)
- Rome (institutionalisme, imperialisme)
Middeleeuwen: 476 - 1500
- Val WRR, Renaissance, humanisme, protestantisme, ontdekking Amerika, val ORR
Nieuwe tijd: 1500 – 1789
- Franse Revolutie
Nieuwste tijd of hedendaagse geschiedenis: 1789 - …
- De lange 19de eeuw en de waanzinnige 20e eeuw
- 1945 wordt wel eens als sluitstuk van deze periode beschouwd
1
Historische inzichten
,1) De lange 19e eeuw
1789-1914 Nieuwste tijd
1.1) LIBERALISME
Rond 1800 veel vernieuwingen in samenleving die zorgen voor nieuwe maatschappij
= liberale burgermaatschappij
Vloeit voort uit de Verlichting = gedachtengoed van 18 e eeuw
Nauw verbonden met Franse Revolutie (1789) motor van verspreiding volkssoevereiniteit
Industriële omwenteling zorgde voor stijging van de levenstandaard, verstedelijking,
fabriekswezen snellere technische en wetenschappelijke vooruitgang
Liberalisme 19e eeuw gedachtengoed bourgeoisie vrijheid & vooruitgang voor het individu
Economie: vrijheid voor bedrijfsleven (geen inmenging van staat)
The Dual Revolution
Europa 1870 resultaat van “The Dual Revolution”: 2 krachten die op elkaar inspeelden:
Franse Revolutie heeft het liberalisme en nationalisme verspreid
Industriële Revolutie - ontstaan dankzij economisch liberalisme (kapitalisme) – zorgde voor
spectaculaire economische groei
1.1.1) De Verlichting
Cultuurbeweging/ideologie (18e eeuw)
Belangrijke grondslagen:
Rede (=verstand)
- Bevordering van wetenschap Encyclopedie van Diderot = overzicht van alle
wetenschappen en kennis van Franse geleerden v18 de eeuw
- Kennis i.p.v. geloof
Optimisme
- Mens kan wereld en maatschappij veranderen
- Geloof in vooruitgang
Vrijheid
- Tegen vorstelijk absolutisme & dogmatisme
Individualiteit
- Vrij van rang & stand
- Individu moet zich kunnen ontplooien door zijn eigen rede
- Waardering van arbeid
Natuurlijke goedheid
- De mens wordt goed geboren
- Kwaad = onwetendheid
- Kennis = deugd
Politieke denkbeelden:
Het vorstelijk absolutisme wordt niet langer meer aanvaard streven naar medezelfzeggenschap
De (hoge) burgerij wil politieke macht
Franse revolutie 1789 - 1815
- Ancien Régime = politieke & maatschappelijke organisatie van Franse koninkrijk
2
Historische inzichten
, (Late Middeleeuwen – Franse Revolutie)
- Bestorming van de Bastille op 14/07/1789 = einde AR, aanzet FR
Sanculotte = “mensen zonder kniebroek” mensen met minder rijkdom
- Geen standenmaatschappij meer (scheiding der machten + verlichte monarchie door
Montesquieu)
- Moderne vrijheden worden opgenomen in: ‘Déclaration des droits de l’homme et du
citoyen’ (26/08/1789)
Moderne vrijheden worden erkend
Politieke gelijkheid van alle burgers
Volkssoevereiniteit = macht komt van volk en moet door vertegenwoordigers van het volk
(parlement) worden uitgeoefend
Godsdienstvrijheid (maar in praktijk is kerk onderworpen aan staatscontrole)
Wet Le Chapelier: afschaffing van alle vormen van corporaties van burgers van eenzelfde stand
of beroep
°cijnskiesrecht = belastingen betalen indien men wil stemmen (Voltaire)
Secularisatie = scheiding kerk en staat (vooral onderwijs moet losgemaakt worden van kerk)
Tegenstand vanuit conservatisme:
- Conservatieve groepen verzetten zich tegen de liberale ideeën (vooral platteland)
- De Boerenkrijg 1798 “Voor Outer en Heerd” (= voor kerk en huisgezin)
Hoe de Verlichting herkennen in hedendaags leven?
Rationele indeling van het land in 9 departementen provincies
Invoering van het metriek stelsel
Invoering van de burgerlijke stand en de familienaam
Nieuwe godsdienstpolitiek
Concordaat van 1801 religieuze hervorming na Franse Revolutie
= compromis tussen paus Pius VII en Napoleon
Vroegere bisschoppen nemen afstand, Napoleon benoemt nieuwe bisschoppen
Verbannen priesters keren terug
Kerkelijk leven komt weer in openbaarheid
Code civil codificatie van rechtsregels i.v.m. huwelijk, erfenissen afstamming, aansprakelijkheid
Economische denkbeelden:
Invoering van het kapitalisme:
- Verlichte denkers veroordelen het mercantilistisch systeem
- Adam Smith = grondlegger vrije markteconomie betekende veel voor economisch
liberalisme
- Legt nadruk op productieve arbeid & nastreven van persoonlijk eigenbelang
- Volledige vrijheid
- Rol van staat is beperkt
- Vrije loonarbeid is essentieel in economisch liberaal systeem
- Arbeidsspecialisatie verhoogt de welvaart
1.1.2) Nationalisme
= Onderdeel van liberalisme, verbonden door zelfde ideeën (vrijheid, gelijkheid)
Romantiek = reactie op de Verlichting
3
Historische inzichten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loesvandoninck. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.