Deze samenvatting is gebaseerd op het oefenmateriaal van Lindenhaeghe. Alle benodigde stof voor het examen staat in deze samenvatting! Door deze samenvatting heb je het eventuele boek niet meer nodig. De samenvatting bevat 24 hoofdstukken!
Het stelsel van toekomstvoorzieningen wordt vaak vergeleken met een gebouw, rustend op een drietal pijlers.
1.1 De drie pijlers van vermogensopbouw
Het gebouw van toekomstvoorzieningen in Nederland bestaat uit de volgende drie pijlers:
Basisvoorzieningen;
Deze worden verzorgd door de overheid. Hierbij bestaat een onderscheid tussen voorzieningen die
voor de gehele bevolking gelden en voorzieningen die slechts voor bepaalde groepen gelden.
Aanvullende pensioenen;
Deze zijn bedoeld voor werknemers en eigen oudedagsvoorzieningen voor zelfstandige ondernemers.
Privévoorzieningen.
Deze treft de cliënt zelf. Denk hierbij aan lijfrenteverzekeringen, kapitaalverzekeringen of ander
vermogen (spaargeld en beleggingen).
In tabel vorm ziet een en ander er als volgt uit:
Pijler 1 Pijler 2 Pijler 3
Overheid Werkgever Privé
Ouderdom AOW OP KV, (T)OL, Beleggingen
Overlijden Anw NP/PP/WZP NBL,ORV
Arbeidsongeschiktheid WULBZ/WIA/ZW AOP/IP AOV
Werkloosheid WW GM WLV
1.1.1 Overheidsvoorzieningen
Sociale regelgeving
De overheidsvoorzieningen zijn vormgegeven in de sociale regelgeving. Hierbij geldt een onderscheid tussen
sociale verzekeringen en sociale voorzieningen. De sociale verzekeringen zijn onder te verdelen in
volksverzekeringen en werknemersverzekeringen.
Volksverzekeringen
Volksverzekeringen gelden voor iedereen die in Nederland woont. De belangrijkste volksverzekeringen zijn de
AOW, Anw en Wlz.
Werknemersverzekeringen
Werknemersverzekeringen gelden globaal gesproken alleen voor werknemers. Binnen het kader
toekomstvoorzieningen zijn de WIA en de WW de belangrijkste werknemersverzekeringen.
Sociale voorzieningen
De sociale voorzieningen gelden voor iedereen die in Nederland woont. Sociale voorzieningen zijn een
aanvulling op volksverzekeringen en werknemersverzekeringen. Voorbeelden zijn de Participatiewet en
Toeslagenwet.
Financieringsproblematiek en versobering overheidsvoorzieningen
De overheidsvoorzieningen beogen niet meer dan in een minimale levensbehoefte te voorzien. De overheid
financiert zowel de sociale verzekeringen als de sociale voorzieningen door middel van het omslagstelsel. Bij dit
financieringssysteem worden de premies die in een bepaald jaar door de premieplichtigen zijn betaald,
omgezet in uitkeringen die in hetzelfde jaar plaatsvinden.
1.1.2 Pensioenvoorzieningen
Werknemerspensioen
Werknemers kunnen in de regel deelnemen aan een pensioenregeling van de werkgever. Hierin kan de
werknemer bijvoorbeeld ouderdoms-, nabestaanden- en arbeidsongeschiktheidspensioen opbouwen. De
pensioenovereenkomst houdt rekening met uitkeringen uit de eerste pijler (AOW). Er bestaat overigens geen
pensioenplicht in Nederland.
,Oudedagsvoorziening zelfstandig ondernemers
Zelfstandige ondernemers moeten hun pensioen zelf regelen in de privésfeer. Zij hebben dus geen verplichting.
Een uitzondering hierop zijn bepaalde groepen ondernemers die (hoewel er geen sprake is van dienstverband)
wel verplicht zijn hun pensioen te verzekeren via een beroepspensioenfonds. Een voorbeeld hiervan zijn
huisartsen.
Pensioen werknemer-grootaandeelhouder
Ondanks het feit dat een werknemer-grootaandeelhouder ook een gewone werknemer is, gelden voor het
pensioen van een werknemer-grootaandeelhouder een aantal afwijkende regels. Het belangrijkste verschil met
het pensioen van een gewone werknemer is dat het pensioen van een DGA niet onder de Pensioenwet valt. De
werkgever hoeft daarom het pensioen van de DGA niet onder te brengen bij een professionele verzekeraar,
maar kan dit reserveren in eigen beheer of in een aparte pensioen-BV. Een DGA is volgens de Pensioenwet een
persoon die 10% of meer van de aandelen bezit van een BV waaraan stemrecht in de algemene vergadering is
gekoppeld.
1.1.3 Individuele regelingen
De derde pijler omvat de toekomstvoorzieningen die ene kant al dan niet in aanvulling op de eerste en tweede
pijler in de privésfeer kan treffen. In de privésfeer sluiten cliënten levensverzekeringen en spaar- of
beleggingsrekeningen af die in de toekomst of na overlijden uitkeringen geven. Deze voorzieningen zijn geheel
vrijwillig en hoeven niet direct verband te houden met verrichte arbeid.
2. LEVENSVERZEKERINGEN ALGEMEEN
2.1 Definitie van de levensverzekering
Een levensverzekering is een verzekering die verband houdt met het leven of de dood van de mens, of met de
verzorging van de uitvaart van de mens.
2.1.1 Overeenkomst van verzekering
Een verzekering is een kansovereenkomst. Dit wil zeggen dat het niet zeker is of de verzekering tot uitkering
komt. De verzekering komt alleen tot uitkering als het verzekerde voorval zich voordoet.
2.1.2 Geldelijke uitkering of een uitkering in natura
Een geldelijke uitkering is een uitkering in geld. Maar er kan ook sprake zijn van een uitkering in natura. U moet
hierbij denken aan een verzekering waarbij de verzekeraar de uitvaart regelt.
2.1.3 In verband met leven of dood
Van tevoren spreken de verzekeraar en de verzekeringsnemer af wanneer er een uitkering volgt. Dit kan bij het
in leven zijn op een bepaalde datum van degene die verzekerd is. Maar er kan ook een uitkering volgen als
degene die verzekerd is, overlijdt. Er zijn ook levensverzekeringen die een uitkering geven in beide situaties,
dus zowel bij overlijden als bij het in leven zijn op een bepaalde datum. De uitkering is een van te voren
afgesproken bedrag. Dit is het verzekerd kapitaal. Een levensverzekering is een sommenverzekering.
2.1.4 Een ongevallenverzekering is geen levensverzekering
Volgens de Nederlandse wetgeving is een ongevallenverzekering geen levensverzekering. Hier is over het
algemeen wel een sommenverzekering.
2.2 De bij een verzekering betrokken partijen
Bij de totstandkoming van een levensverzekering spelen verschillende partijen een rol. Elke partij heeft zijn
eigen rechten en plichten. De partijen die een rol spelen bij de levensverzekering zijn:
De verzekeraar;
De verzekeringnemer;
De premieverschuldigde;
, De verzekerde(n);
De begunstigde(n).
2.2.1 Standaard begunstiging
De verzekeringsnemer kan zelf kiezen wie hij aanwijst als begunstigde op een verzekering.
De volgorde in standaardbegunstigde is:
1. De verzekeringsnemer
2. De echtgenoot/ geregistreerde partner
3. Kinderen
4. Overige erfgenamen
De samenwonende partner valt hierdoor buiten de kring met standaardbegunstigden. Dit kan worden opgelost
door de samenwonende partner (mede)verzekeringsnemer te maken op de verzekering of de tweede
begunstigde te wijzigen in de samenwonende partner. De samenwonende partner dient dan wel met naam en
toenaam op de verzekering te worden opgenomen.
2.3 Redenen om een levensverzekering te sluiten
Net als bij iedere andere verzekeringsvorm is het doel van de levensverzekering om dekking te bieden tegen
bepaalde risico’s. het gaat hier om twee risico’s:
Het risico van lang leven;
Het risico van kort leven (overlijden).
Het langlevenrisico houdt in dat een persoon langer leeft dan waarmee hij financieel rekening heeft gehouden.
Hierdoor kan hij in financiële problemen komen, omdat zijn geld opraakt. Het kortlevenrisico is feitelijk het
tegenovergestelde van het langlevenrisico. Wanneer iemand korter leeft dan verwacht, kunnen er financiële
problemen voor de nabestaanden ontstaan.
Afhankelijk van de verzekeringsvorm wordt een uitkering gedaan bij in leven zijn of bij overlijden van de
verzekerde op bepaalde datum. Er zijn vier redenen om een levensverzekering af te sluiten:
Schuldaflossing;
De begunstigde gebruikt de uitkering uit de verzekering dan om op de einddatum van bijvoorbeeld de
hypotheek de schuld in één keer af te lossen.
De verzorging van de nabestaanden;
Bij overlijden ontvangen de nabestaanden dan een periodieke uitkering of een bedrag ineens. Een
periode uitkering kan het inkomen van de overledene geheel of gedeeltelijk vervangen. Met een
uitkering ineens kan een nabestaande bepaalde zaken betalen, zoals de aflossing van een lening of de
uitvaart.
Een inkomen voor de oude dag;
Een levensverzekering kan zorgen voor een periodieke uitkering na het bereiken van een bepaalde
leeftijd. Een voorbeeld hiervan is het pensioen. Een persoon die geen werkgever heeft of buiten de
werkgever om een periodieke uitkering vanaf een bepaalde datum wilt verzekeren, kan een
zogenaamde lijfrenteverzekering afsluiten.
Sparen voor toekomstige lasten.
Een goed voorbeeld hiervan is de studie van kinderen.
3. INHOUD VAN DE LEVENSVERZEKERINGSOVEREENKOMST
3.1 Het afsluiten van een levensverzekering
Voordat een verzekeringsovereenkomst tot stand komt, worden er verschillende stappen doorlopen.
Onderstaande figuur geeft deze stappen aan. Dit noemen we ook wel het proces dat doorlopen moet worden
bij het afsluiten van een levensverzekering.
, Bij aanvang van dit proces komt u de term kandidaat-verzekeringsnemer tegen. Dit is een persoon die een
verzekering wenst af te sluiten.
3.1.1 Offerte
In de offerte geeft de verzekeraar aan tegen welke prijs en op welke condities hij de verzekering tot stand
wenst te brengen.
3.1.2 Aanvraagformulier en eventuele medische waarborgen
Als de kandidaat-verzekeringsnemer akkoord gaat met een offerte, vult hij een aanvraagformulier in. Bij een
aantal levensverzekeringen moet de kandidaat-verzekeringnemer daarnaast medische waarborgen afgeven.
Verzekeraars vragen om medische waarborgen als zij extra risico lopen bij een minder goede gezondheid van
de verzekerde. Dit geldt dus voor verzekeringen die een uitkering geven bij overlijden en
arbeidsongeschiktheid.
Bij een verzekeringen die alleen een uitkering geeft bij in leven zijn op een bepaalde datum, vragen
verzekeraars niet naar gezondheidswaarborgen.
3.1.2.1 Aanvangrisico en verschillende soorten medische waarborgen
Een verzekeraar kan vragen om één of meer van de volgende medische waarborgen:
Gezondheidsverklaring;
Een lijst waarop allerlei vragen staan over de gezondheidstoestand van de verzekeringsnemer.
Huisartsenkeuring;
Als het aanvangsrisico bij overlijden hoger is dan €250.000.
Internistenkeuring.
Als het aanvangsrisico bij overlijden hoger is dan €500.000.
Het aanvangsrisico is de schade die de verzekeraar heeft als gevolg van het overlijden of arbeidsongeschiktheid
worden van de verzekerde direct na het afsluiten van de verzekering. Voor verzekeringen die een uitkering
geven direct na overlijden, is het aanvangsrisico gelijk aan de hoogte van de verzekering bij overlijden.
Vragen omtrent erfelijke aandoeningen
In het verleden vroegen veel verzekeraars naar de ziektegeschiedenis van familieleden. Sinds 2012 is hier een
verandering in gekomen.
Verzekerd bedrag onder de vragengrens:
Als het verzekerd bedrag onder de vragengrens blijft, mogen er geen vragen meer gesteld worden over:
Erfelijke aandoeningen binnen de familie;
Of de aspirant-verzekerde drager is van een erfelijke aandoening.
Als degene al daadwerkelijk ziek is, dan moet hij dit uiteraard wel melden.
Verzekerd bedrag boven de vragengrens:
Als het verzekerde bedrag boven de vragengrens komt, mogen verzekeraars wel vragen stellen over genetische
aandoeningen binnen de familie. Als er een erfelijke aandoening is in de familie aanwezig is, zijn er vervolgens
twee mogelijkheden:
De aspirant-verzekerde heeft zich laten onderzoeken op de aandoening, dan moet hij de uitslag
melden;
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkestoffelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
