Oude Grieken
Pangenesis: gemulles met specifieke info van bepaald lichaamsdeel
bewegen door lichaam in reproductieve organen en wordt bij
conceptie doorgegeven
‘overerving van verworven karakteristieken’ – Mamarckisme
Aristoteles
Zowel man als vrouw dragen bij tot karakteristieken nakomeling
Strijd tussen mannelijke en vrouwelijke
Preformationisme
Binnenin eicel/spermacel leeft homunculus
Alle kenmerken overgeerfd van slechts 1 van beide ouders
‘Versmelting van kenmerken’
Eigenschappen nakomeling = versmelting eigenschappen ouders
Genetische materiaal van beide ouders versmelt
Genetische materiaal nadien niet meer uit elkaar te houden
1.2 Algemene begrippen van erfelijkheidsleer of genetica
‘Tak van biologie die overerving en variatie van specifieke kenmerken
bestudeert en tracht te verklaren’ – Bateson
Definitie: variatie en overerving
Genetica
Verklaren hoe kenmerken van generatie op generatie overgedragen
worden
Verklaren hoe varianten binnen die kenmerken ontstaan en worden
overgeerfd
Opdelingen
Kwalitatieve genetica Discontinue variatie binnen bepaalde
populatie
, Monogenisch kenmerk: oiv 1 enkel gen
Polygenisch kenmerk: oiv aantal genen
Geen/min invloed vanuit milieu
Kwantitatieve genetica Continue variatie binnen bepaalde populatie
Multifactorieel kenmerk: oiv meerdere genen
en milieu
Subdisciplines
Transmissiegenetica Klassieke / algemene genetica
Basisprincipes van erfelijkheid
Beschrijving en verklaring voor doorgeven
kenmerken van ene op andere generatie
Moleculaire genetica Chemische natuur van gen zelf
Cellulaire processen van vermeerderen en
vertalen genetische info
Populatiegenetica Genetische samenstelling en veranderingen i
ndie samenstelling van groepen individuen
van zelfde soort irm tijd en plaats
Verdere opdeling
Immunogenetica Erfelijke aspecten immuunsysteem
Farmacogenetica In hoeverre genetische achtergrond indiviidu
invloed heeft op werking geneesmiddel
Nutrigenomics Voedingsstoffen bijgenomen
1.3 De grondslagen van de genetica
1.3.1 De wetten van Mendel
Mendel voerde kruisingsexperimenten uit met erwten (pisum sativum)
Waarom die erwten?
Veel uniforme fokzuivere varieteiten beschikbaar (zelfbestuiving)
Gemakkelijk te kweken
Korte generatieduur
Gemakkelijke inkruising van rassen onderling
Kruisingsproducten fertiel
Veel nakomelingen
Eerste wet van Mendel
In eerste reeks experimenten: monohybridisme – erwtenrassen die voor 1
kenmerk van elkaar verschilden
Bevindingen
Kruising van ouderplanten: bij F1 slechts 1 van beide ouderlijke
kenmerken terug te vinden
Onderlinge kruising (zelfbestuiving) van F1: beide kenmerken in F2
In hybriden zijn R en D factor naast elkaar aanwezig – bij vorming
gameten opnieuw van elkaar gescheiden
F2 generatie: verhouding D/R is 3/1
,1ste wet = afzonderingswet
Erfelijke eigenschappen gecontroleerd door afzonderlijke en
onsplitsbare eenheden
Als beide factoren aanwezig zijn, komt alleen D tot uiting
Bij hogere organismen komen erfelijke factoren in tweevoud voor –
1 factor van vader, 1 van moeder
Bij vorming gameten factoren gescheiden in enkelvoudige vorm
Bij versmelting gameten dubbele toestand hersteld
Termen
1) Fenotype = waarneembare veruiterlijking van kenmerk tgv inwerking
allelenpaard = totaliteit vna alle tot uiting gebrachte kenmerken waarbij
naast genetische samenstelling ook beinvloeding vanuit milieu kan
optreden
2) Genotype = genetische samenstelling van organisme = allelenpaar van
bep gen aanwezig in somatische cel
Indien geen invloed van milieu G = F
3) Allel = variante vormen van gen = afkorting van originele allelomorf
4) Homozygoot = individu/cel met 2 identieke allelen voor bepaald gen
Genotype = DD of rr
5) Heterozygoot = individu/cel met 2 verschillende allelen voor bepaald
gen
Genotype = Dr
6) Hemizygoot = individu/cel met 1 ipv 2 allelen voor bepaald gen
Normale / abnormale toestand
Genotype = Dx of rx x = bepaald chromosoom
Genotype = D0 of r0 0 = ontbrekend allel
!als 2de aanwezige allel geen verschil maakt voor F, G weergegeven als D !
Tweede wet van Mendel
Tweede proefkruising: dihybridisme – twee kenmerken verschillen
Doel: nagaan of dit soort kenmerken smaen onafhankelijk overerfden
Resultaat: verhouding 9/3/3/1 kenmerken overerven los van elkaar
2de wet = afzonderlijke segregatie
Als overerving van meerdere kenmerken gezamenlijk wordt gevolgd,
kunnen deze als volkomen onafhankelijk van elkaar worden beschouwd
Allelen van ene gen ssegereren tijdens vorming gameten volledig los van
allelen van ander gen
1.3.2 De chromosoomtheorie van de erfelijkheid
1.3.2.1 De celcyclus
Celcyclus bestaat uit
Interfase: groei en synthesefase
, Mitose: einde van cyclus – 2 nieuwe dochtercellen gevormd
Interfase: G1, S en G2 (23-24h)
G1: metabolische activiteiten, cel groeit, voorbereidingen,
controlepunt
G0: cellen groeien niet
S: chromosomale materiaal verdubbeld (replicatie), chromosoom
met centromeer tot zusterchromatiden
G2: aanmaak producten nodig voor celdeling, controle of erfelijk
materiaal exact verdubbeld is
Evenwicht nodig tss activators & inhibitoren cyclines en CDKs
Ontregeling cyclus
DNA beschadiging G1 fase detectie G0 of apoptose
Tumorcel (S en M-fase)
1.3.2.2 De mitose
Zusterchromatiden losgemaakt
Eigenlijke celdeling
Homotypische celdeling
2 identieke dochtercellen ontstaan (zelfde genetische info)
Verschillende functies agv verschillen in regulatie genexpressie
Cruciale: losmaken en evenredige verdeling over dochtercellen
Opgedeeld in 5 fasen
1.3.2.3 De meiose
Geslachtelijke voortplanting
Meiose: gameten met helft van chromosomen van somatische cellen
gevormd
Bevruchting: 2 gameten versmelten – chromosomenaantal hersteld
Diploid = cellen met van elk chromosoom 2 kopijen
Haploid = cellen met van elk chromosoom slechts 1 kopij
Gevolg meiose: gametne met variabele genetische inhoud gevormd
Meiose: interfase, eerste meiotishe deling (reductiedeling), evenredige
deling
1.3.2.4 De chromosoomtheorie van de erfelijkheid
Genen op chromosomen gelegen – wetten te verklaren obv gedrag
chromosomen tijdens meiose en bevruchting chromosoomtheorie van
erfelijkheid
Theorie bewijzen – voorwaarden
Gen met 2 makkelijk te onderscheiden allelen moet verbonden zijn
met gemakkelijk van overige te onderscheiden chromosoom
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nien1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.