HC Aantekeningen Leren en Geheugen –
Week 1
https://quizlet.com/Annabel2703/folders/leren-en-geheugen/sets
Inhoud
College 1: Fundamentele thema's in de psychologie (1-11-2021) .................................................................................. 2
College 2: Het leren en geheugen van zich herhalende stimuli, gebeurtenissen en ervaringen (2-11-2021)............... 9
College 3: Het leren van en geheugen voor vaardigheden (5-11-2021) ....................................................................... 15
,College 1: Fundamentele thema's in de psychologie (1-11-2021)
Intro
❖ Long term potentiation = neurale connectiviteit verandert bij leren en geheugen
❖ mediale temporale cortex (MTL), hippocampus
❖ onderscheid tussen verschillende soorten geheugen, bv. declaratief/niet declaratief
geheugen
❖ Geheugen is het oudste maar een zeer actueel thema in de Cognitieve
Neurowetenschappen!
o Oud: Plato, Aristoteles
▪ Aristoteles: “Er is geen herinnering aan het heden, omdat het heden enkel perceptueel
is, en de toekomst is verwachting; het enige object van het geheugen is het verleden.
Geheugen impliceert een verloop van tijd; daarom hebben alleen dieren die tijd ervaren
een geheugen, en het orgaan waarmee zij tijd waarnemen is ook het orgaan waarmee zij
herinneren”
o Actueel: PTSS, Alzheimers, Nobelprijs 2014
voor hippocampus als archetypisch neuraal
systeem, Kunstmatige herinneringen (kunnen
we die implanteren, verwijderen, etc?),
‘Slimmer’ studeren?, lerende artificiele
netwerken / computationele modellen
Wat is wat
❖ Leren: het proces waarbij ervaring / interactie met de
omgeving resulteert in verandering in gedrag
❖ Geheugen: totale pakket aan ervaringen dat is opgeslagen in ons brein
o expressie van leren
o met intentie iets doen
❖ Geheugen is niet maar 1 ding…
o niet alleen herineringen over eigen leven
o voorbeeld indeling:
▪ sensorisch geheugen (ultra kort,
onder 1 s, korte
geluidsfragmenten, beelden)
▪ werkgeheugen (onder 1 min),
info latere tijd online houden om
iets mee te doen, beperkte
capaciteit (ong 7 items)
▪ langetermijn geheugen, vanaf
werkgeheugen naar levenslang,
• daar valt nu het korte
termijn geheugen onder?
o Langetermijn geheugen kun je opdelen
▪ bewust: mental time travel, je
kunt het bewust ophalen
• autobiografisch: eigen leven
• semantisch: feiten, concepten
▪ onbewust: beinvloeden je wel maar het is lastig om erover te rapporteren
• naam noemen (priming)
• procedureel geheugen, hoe je iets doet, assocaties?(ratten die op een pedaal
drukken en eten krijgen), vaardigheden, gewoontes, fietsen
, o 3 stappen in de verwerking van informaite
▪ info in de butienwereld, je hebt een ervaring, komt
binnen via sensoren,
▪ Eerste stadium waarin dat binnenkomt in het brein
en het voor een eerst een geheugenspoor wordt:
Encoding (opnemen, acquisitie)
▪ Daadwerkelijk vastleggen (deel van de info):
Consolidation (verankeren)
▪ Ophalen (om er iets mee te kunnen doen): Retrieval (herinneren)
▪ Retention: alle tijd die er verstrijkt tussen het moment dat de info binnenkomt en dat je
het je herinnert
❖ Het geheugen is kwetsbaar
o bijvoorbeeld door onvoldoende cues, niet voldoende stimuli om je geheugen te activeren
(stimuli voor retrieval komen niet genoeg overeen met stimuli voor consolidatie?)
o of er gaat iets is bij het aanmaken van een unieke herinnering, teveel overlap tussen
herinneringen. teveel ophalen, je weet niet meer wat je ermee moet doen. andere
herinneringen overschrijven? herinneringen versmelten (Bourne Identity film).
o Inflexibel gedrag:
▪ OCD
▪ Verslaving
o Problemen bij retrieval:
▪ Onvoldoende cues
▪ Overlap tussen herinneringen
▪ Pathologisch
• Retrograde amnesie
• Alzheimer
o Problemen bij consolidatie:
▪ anterograde amnesie
▪ onbetrouwbare ‘flashbulbs’/’flits’ herinneringen
▪ Vals geheugen (denken dat je ergens bij was terwijl dat eigenlijk niet zo was)
▪ Reconsolidatie (bruikbaar voor PTSD), opnieuw labiel maken, op d at moment
aanpassen en opnieuw laten consolideren. Hoe werkt reconsoliatie op het niveau van
cellen?
▪ Baseball leren zou je kunnen zien als reconsolidatie?
❖ Wat is een volmaakt geheugen?
o Je zou denken dat je echt alles van een ervaring zou willen opslaan
o Maar een geheugenspoor is geen identieke kopie van de ervaring!
▪ emoties, eigen persoonlijkheid, je geheugen wordt gekleurd ten opzichte
van wat er feitelijk is gebeurd.
o Vergeten is noodzakelijk en kan helpen bij (beslissings)gedrag
▪ details gaan verloren
▪ teveel informatie is niet praktisch
❖ Verschillende disciplines
o Neurobiologie, cellulair niveau
▪ veel uitgezocht, toch erg levendig, er komen steeds nieuwe inzichten bij
▪ Vrij veel details bekend over mechanismen: neurotransmitters, synapsen, plasticiteit,
ontwikkeling
o Cognitieve psychologie, gedragsniveau
▪ meer uitgezoomd
▪ Veel experimentele resultaten en modellen van gedrag / cognitie
o Cognitieve neurowetenschappen, brein – gedrag
▪ brug maken tussen cel- en gedragsniveau
▪ Deze cursus
