Dit is een samenvatting van het vak Sociale Psychologie in semester 1. Het document omvat de nodige informatie uit de PowerPoint slides en het handboek en extra uitleg vanuit de les.
Sociale psychologie = de wetenschappelijke studie van de manier waarop de gedachten, gevoelens
en handelingen van de mensen beïnvloed worden door de feitelijke, voorgestelde of geïmpliceerde
aanwezigheid van andere mensen. (Gordon Allport)
Een wetenschappelijke studie
Drie onderzoeksmethodes:
• Begrijpende methode:
• Gevalstudie
• Systematisch
• Subjectief
• Correlationele methode:
• Samenhang tussen variabelen uitgedrukt in een correlatie
• Toont geen oorzakelijk verband aan
• Experimentele methode:
• Onderzoekt of een bepaalde variabele invloed heeft op een andere
• Afhankelijke en onafhankelijke variabele
• Experimentele en controle groep
• Kan causaal verband aantonen
Innerlijke gedragsaspecten objectief observeerbaar maken:
• Directe weg: feitelijke keuze tussen bepaalde objecten
• Indirecte weg: beoordelen van uitspraken met een cijfer (eens – oneens)
1
,Hoofdstuk 1: Inleiding
De feitelijke, voorgestelde of geïmpliceerde aanwezigheid van anderen
• Feitelijke of directe aanwezigheid:
• Er zijn fysiek mensen aanwezig
• Voorgestelde aanwezigheid:
• Keuzes maken, rekening houdend met mening van personen die niet aanwezig zijn
(kleren kopen)
• Impliciete aanwezigheid:
• Gedrag wordt meegestuurd door onzichtbare instanties (TikTok)
Aanvulling definitie Allport:
• Niet enkel waarop mensen beïnvloed worden door anderen, maar ook hoe ze zelf actief
inspelen op die anderen
• Bewuste (intentionele) of onbewuste beïnvloeding
1.1.2 De eigen invalshoek van de sociale psychologie
Onderscheid met de sociologie
Sociologie = aandacht voor de meer globale groepskenmerken van het gedrag.
Sociaal psychologen:
• Focus gericht op het gedrag van individu
• Gericht op / beïnvloed door gedrag van anderen
1.2 Enkele belangrijke evoluties
1.2.1 kenmerken van bij het ontstaan
Een sterke experimentele traditie
• Op een eenduidige manier aantonen welke factoren invloed hebben
• Storende variabelen kunnen onder controle worden gehouden
Eerste sociaal psychologisch experiment (Norman Triplett, 1898)
Hij vroeg aan kinderen om – apart of per 2 naast elkaar – zo goed mogelijk te presteren bij het
uitvoeren van een eenvoudige taak. Hun prestaties waren beduidend beter in de sociale conditie dan
wanneer ze de taak alleen moesten uitvoeren.
Nauwe band tussen theorie en praktijk
• WO II zorgde voor praktische problemen die moesten worden opgelost door sociaal
psychologen
• Veldtheorie (Kurt Lewin): gedrag van mensen is ook afhankelijk van de omgeving
• Vanaf 1950: explosie aan theorieën
2
,Hoofdstuk 1: Inleiding
1.2.2 Latere aandachtspunten
Ethische aandachtspunten
• Mensen werden soms blootgesteld aan ethisch betwistbare handelingen (electroshoks
toedienen – gevangenisexperiment van Zimbardo)
• Deontologische code: regels waar onderzoekers zich aan moeten houden
• Deelnemer informeren
• Deelname schriftelijk bevestigen
• Na het experiment informeren
Culturele verscheidenheid
• Vaak onderzoek met studenten
• Replicatieonderzoek:
• Wat wordt er precies onderzocht?
• Bij welk soort mensen?
• Hoe concreet te werk gegaan?
• Crossculturele psychologie:
• Doen onderzoek naar de manier waarop bepaalde gedragsaspecten beïnvloed
worden door de cultuur
• Onderscheid culturen (Geert Hofstede):
- Individualistische cultuur: individu staat centraal
- Collectivistische cultuur: gemeenschap staat centraal
Belang van biologische factoren
• Evolutionaire psychologie: evolutie van hersenen
• Sociale neuropsychologie: inzicht krijgen in de neurologische en hormonale factoren
Inschakelen van nieuwe technologieën
• Gebruik van computer voor het creëren van virtuele wereld
• Onderzoek naar Kameleoneffect: onbewuste neiging om het gedrag van anderen
met wie we in interactie zijn, spontaan na te boo
3
, Hoofdstuk 2: Groepsnormen
2 Groepsnormen
2.1 Hoe normen ontstaan
Normen = de verwachtingen of voorschriften die leven binnen een groep over de wijze waarop men
zich t.o.v. een bepaald object dient op te stellen of te gedragen.
• Kunnen verband houden met:
• Handelen
• Denken
• Voelen
• Kunnen expliciet en impliciet zijn
2.1.1 Van bovenaf opgelegde normen
In groepen met een duidelijke hiërarchie (bij de brandweer)
2.1.2 Normen die spontaan ontstaan binnen de groep
Resultaat van overleg en rationele besluitvorming binnen de groep → parlementair systeem
Normen als product van sociale vergelijking
• In situaties waarvan we niet weten hoe we erover moeten denken of gedragen
• Non-verbale dialoog om af te tasten wat de anderen erover denken
• Sociale normering = het geruisloos ontstaan van een gezamenlijke norm.
Experiment met autokinetische effect (Sherif)
De deelnemers werden in een donkere kamer gebracht, waar 30 keer na elkaar gedurende enkele
seconden een lichtpuntje getoond werd. Ze moesten aangeven over welke afstand ze het puntje
hadden zien bewegen. Dit deden ze eerst alleen en daarna in groepjes van 3. Ze moesten om beurten
hun oordeel hardop uitspreken. In het begin bleef iedereen zijn individuele norm volgen, maar na
enkele beurten gingen ze hun oordelen op elkaar afstemmen, zodat het al snel tot de vorming van
een soort groepsnorm kwam.
Voor de verklaring van Sherifs resultaten verwijzen we naar de sociale vergelijkstheorie van Festinger:
Wanneer we in een ambigue (vage) situatie terechtkomen dan richten we ons op elkaar om ons
oordeel te toetsen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SamenvattingenBachelor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
