Uitdagingen van Beleidsadvisering
Hoorcollege 1
Wat is beleidsadvisering → beleidsmakers raad geven over problemen en oplossingen.
Beleidsadviseurs zijn dus zelf geen beleidsmakers.
Beleidsadvisering Systeem (Policy advisory system, PAS) → Arenas of supply and
demand for policy advice as a system of interdependent and competing actors
and organizations. (vraag en aanbod van beleidsadviezen als een systeem van
onderling afhankelijke en concurrerende actoren en organisaties.)
Kortom → vraag en aanbod van beleidsadvies door actoren van een bepaald
(beleids)gebied.
Verschil intern en extern adviseurs
Intern → een interne beleidsadviseur levert advies binnen de organisatie zelf
Extern→ een externe beleidsadviseur wordt ingevlogen van buiten uit de
organisatie
Typen beleidsadviseurs
- Beleidsambtenaar (intern)
Ambtenaar met beleidstaken die soms ook adviseren.
Dit type adviseurs voeren vaak diverse werkzaamheden uit, bijvoorbeeld:
Adviseren over beleidsopties
Beleidsevaluaties met aanbevelingen opstellen
Beleid implementeren
Beleidsproblemen analyseren
Stakeholders raadplegen
kenmerken:
Vaak hoog opgeleide generalisten (dus met brede kennis)
Vrij divers (in de zin van man-vrouw verhouding)
- Medewerkers onderzoeksafdelingen (intern)
Ambtenaren uit organisatiedelen die beleidskwesties bestuderen en op basis daarvan
adviseren.
De aanbevelingen die uit de onderzoeken voortvloeien zijn dus de adviezen die zij geven.
Doordat de onderzoeksafdelingen een onafhankelijke status hebben binnen de ministeries
zijn zij in staat kritischer te kijken en schrijven over beleid en beleidsadviezen.
Taken:
Beleidsopties bestuderen inclusief een advies
Bestaand beleid evalueren inclusief de aanbevelingen
Op basis van dit alles onafhankelijke kritiek uiten
1
,Kenmerken:
Vaak academisch opgeleid
Verder vrij divers ( in de zin van man-vrouw verhouding)
- Politiek adviseurs (intern)
Directe hulp voor politici
Komen vooral voor op landelijk niveau (en dus niet tot zelden bij de provincie en de
gemeente).
Taken (dit verschilt wel per land en per politicus)
Adviseren over nieuw beleid
Adviseren over politieke prioriteiten en risico’s (dit kan leiden tot keuzes die niet
overeenkomen met ambtelijke adviezen omdat politiek adviseurs andere belangen hebben
dan beleidsadviseurs)
Checken of ambtelijke ambitie past in het regeerakkoord
Politieke wensen communiceren naar ambtenaren
Speeches schrijven
Contacten in de politiek (met ministers, parlementariërs etc.)
Contacten buiten de politiek (media, belangengroepen etc.)
Kenmerken:
Hoog opgeleide generalisten
Relatief jonge mannen
Voor of na deze functie actief als ambtenaar of consultant
Deelt de ideologie en is actief voor dezelfde partij (in nederland is, in het buitenland kan het
ook zo zijn dat de adviseur (nog) niet actief is bij de partij) als de politicus
Veelal een oude bekende van de politicus
- Grensorganisaties (extern maar binnen de overheid)
Wettelijk onafhankelijke organisaties in de publieke sector die adviseren op basis van
academische kennis
Functie grensorganisaties → onafhankelijk de overheid van kritisch advies
voorzien.
Enkele voorbeelden zijn: vaste adviescolleges zoals de ser, planbureaus (CPB, PBL etc.)
en de vaste hoge colleges van Staat → Raad van State, Algemene rekenkamer en
Nationale ombudsman. → wat hen bijzonder maakt is dat deze zijn ingesteld door
middel van de grondwet en dus een vaste functie kennen in de ambtelijke en
politieke omgeving. Echter is het zo dat in de grondwet de vaste colleges van
staat zijn ingesteld maar per ‘normale’ wet wordt verder verteld welke dit zijn.
- Beleidsconsultants (extern)
Private partijen die adviseren (over overheidsbeleid)
Taken:
2
, Adviseren over nieuw beleid
Beleidsevaluatie, inclusief aanbevelingen, opstellen
Adviseren over beleidsimplementatie
Adviseren over beleidsprocessen
Trends
1. Politisering
De trend dat beleidsadvies steeds politieker wordt, want:
- politisering via rekrutering → er is een groeiend aantal politieke adviseurs,
In de jaren 2000-2010, neemt het aantal politiek adviseurs absoluut toe.
- functionele politisering → adviseurs doen of schrijven steeds vaker wat politici
willen. Vanuit oudsher is het ambtelijk apparaat neutraal, dit verandert dus
steeds meer.
NCCHPP → ambtenaren handelen vaak met politieke motieven. Enige neutraliteit
is doordat de adviseurs betaald krijgen vanuit de staat en niet vanuit de partij
zelf.
Verklaringen van politisering:
- in sommige landen zijn er grotere regeringscoalities
Door de groei van het aantal partijen in systemen groeit ook het aantal adviseurs. De
invoering van evenredige kiesstelsels en de versnippering van het electoraat liggen ten
grondslag aan het toenemend aantal partijen.
Nadelen politisering
NCCHPP
- Neutraal ambtelijk advies bereikt de beleidsmaker minder als een politiek adviseur
het advies kan blokkeren (gate keeping)
- Instructies van politieke adviseurs veroorzaken soms miscommunicatie en/
of conflict met ambtenaren → het belang van een politiek adviseur is
anders dan het belang van beleidsmakers/adviseurs, dit kan leiden tot
deze miscommunicatie en/of conflicten.
- Adviseurs zijn gekoppeld aan een minister en niet aan de hele regering wat de
coherentie van de regering kan schaden
2. Externalisering
→ Meer inhuring van beleidsconsultants
Gevolg hiervan is dat ambtenaren het monopolie op advies geven verliezen.
Verklaringen:
1 te beperkte beleidscapaciteit, er zijn te weinig ambtelijke middelen om beleidstaken goed
te vervullen.
onderliggende oorzaken:
Uitbesteding van taken door New Public management
Inhuren van meer generalisten en minder specialisten binnen de overheid
Opkomst nieuwe wicked problems, de kennis ontbreekt dan vanuit de ambtenaren zelf dus
wordt de kennis van buiten gehaald
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottevanderlaan3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.