Samenvatting module 2
Williams obstetrics
Maternal-fetal stress
Stress; een conditie of ongunstige omstandigheden die de normale
fysiologie of de normale fysiologische functies van een individu verstoort
(bv. Obesitas, infectie, diabetes, maar ook psychologisch zoals depressie,
discriminatie etc.)
Overeenkomst tussen stress bij de moeder en geboorte uitkomsten bij de
foetus (vroeggeboorte, stilgeboorte, abnormale foetale ontwikkeling).
Dit komt door de activatie van de placentaire adrenale endocriene as. Dit
komt door de verhoging van cortisol bij de moeder. Dit zorgt ervoor dat er een
verhoging komt van CRH afgegeven door de placenta in het serum van de
moeder (zorgt voor verhoging van de productie van steroïde hormonen bij de
moeder en bij de foetus).
Ook een verhoging van cel veroudering kan leiden tot een vroeggeboorte.
Veroudering van foetale en deciduale cellen zorgt voor vrijkomen van
uterus signalen voor uterus activiteit. Het kan ook leiden tot het vroeg
breken van de vliezen (PPROM).
Figuur 21-5
Fase 1; baarmoeder in rust en cervicale verzachting
Prostacycline, NO, hCG, CRH, Caspase 3, progesteron, PGDH (vooral nog voor de
cervix)
Fase 2; voorbereiding voor de bevalling
Uterine stretch, gap junctions receptoren, foetale signalen, prostaglandine,
cortisol, progesteron, oestrogenen, relaxine (vooral voor de cervix)
Fase 3; bevalling
Prostaglandinen, oxytocine, CRH, inflammatory cel activatie, oestrogenen,
relaxine (vooral nog voor de cervix)
Fase 4; kraamperiode
Oxytocine, inflammatory cell activatie (vooral bij de cervix)
Illustrated paediatrics
Congenital adrenal hyperplasia (CAH)
CAH is de meest voorkomende niet medische reden van onvoldoende cortisol en
mineraalcorticoïden (progesteron en aldosteron) secretie.
Defect in het enzym 21-hydroxylase, wat nodig is voor de synthese van
cortisol. Ook onvoldoende productie van aldosteron (wat leidt tot een
zoutverlies)
In de foetus leidt een tekort van cortisol tot overproductie van ACTH in de
hypofyse wat zorgt voor overproductie van androgenen in de bijnier. CAH kan
worden opgemerkt door:
- Vermannelijking van de externe geslachtsorganen bij vrouwelijke
zuigelingen met clitorale hypertrofie (weefselgroei) en fusie van de
schaamlippen.
- Bij een jongen kan de penis vergroot zijn en het scrotum gepigmenteerd.
, - Een zoutverlies crisis bij mannen (die last hebben van zoutverlies). Dit
gebeurt 1 tot 3 weken na de geboorte gecombineerd met spugen,
gewichtsverlies, slappe baby.
- Een lang gestalte (bij niet zoutverlies); komen sneller in de puberteit en
ontwikkelen daar spieren, schaamhaar, acne etc.
Overproductie van testosteron.
Doordat de hypofyse ACTH blijft afgeven worden de bijnieren de hele tijd
opnieuw gestimuleerd om toch hormoon aan te maken. Dit wordt
hyperplasie genoemd.
Diagnose
Dit kan gevonden worden door in het bloed de hoeveelheid van 17a-hydroxy-
progesteron te meten. De abnormaalheden zijn:
- Laag plasma natrium
- Hoog plasma kalium
- Metabole acidose (verzuring)
- Hypoglykemie
-
Management
Vrouwen krijgen soms een operatie voor de externe geslachtsorganen binnen
een jaar. Meestal wordt het uitgesteld tot late puberteit voor seksuele interactie.
Kinderen met een salt-losing crisis krijgen natriumchloride, glucose en
hydrocortison in de vaten.
- Levenslang glucocorticoïden om ACTH te onderdrukken
- Mineraalcorticoïden als er een zout verlies is
- Monitoren van de groei, skelet verandering en plasma androgenen
- Hormonen om ziekte te onderdrukken
Er is een klassieke vorm (met zoutverlies) en een niet klassieke vorm (zonder
zoutverlies). Klassieke vorm wordt opgespoord met de hielprik en de niet
klassieke vorm komt pas ter openbaring op latere leeftijd.
Schildklierstoornissen
Gaat maar een klein beetje thyroxine van de moeder naar de foetus. De
schildklier van de foetus produceert:
- Reverse T3
Een derivaat van T3, die inactief is.
Na de geboorte een snelle stijging van TSH wat zorgt voor een snelle stijging van
T3 en T4. De TSH hoeveelheid gaat terug naar een normale volwassen
hoeveelheid binnen een week.
Vanders human psychiology
Homeostase: een bepalend kenmerk van de fysiologie
Een staat waarin alle waarden in een stabiele balans zijn tussen fysiologie
variabelen.
Dynamisch proces (wisselt tussen verschillende waarden en komt dan
weer terug bij normaal) dus niet statisch. Kan in een korte periode veel
veranderen maar is op de lange termijn constant.
Het kan veranderen en bewegen in een bepaalde tijd maar binnen een
voorspelbare en normale range.
,Het kan ook zo zijn dat een persoon voor een bepaalde variabele dynamisch
constant is maar voor een andere variabele niet. Meestal is het zo dat wanneer 1
variabele uit balans raakt, de andere variabelen als consequentie ook niet meer
homeostatisch zijn.
Karakteristieken van de homeostase
Het homeostase controlesysteem zorgt voor compensatie mechanismes. Deze
reageren op veranderingen in het lichaam. Hierdoor is het lichaam in een stabiele
toestand (een systeem waarin een variabele niet verandert maar waarbij wel
energie toegevoegd moet worden). Het is dus niet hetzelfde als een evenwicht
(dan moet er namelijk geen energie toegevoegd worden).
Feedback systemen
Negatieve feedback
Een verhoging op een verlaging van een bepaalde variabele zorgt ervoor dat er
een proces op gang komt om de oorspronkelijke variabele opnieuw te herstellen.
Het brengt de variabele in de tegengestelde richting (negatief).
Kan op orgaan, cellulair of molecuul level.
Positieve feedback
Het versnelt een proces, wat leidt tot ‘een explosie’. Het heeft geen stop moment
(bijvoorbeeld het vormen van een bloedprop).
Feedforward regulatie
Veranderingen in een gereguleerde variabelen worden verwacht en voorbereid
voordat ze daadwerkelijk zullen plaatsvinden.
Componenten van homeostase controlesystemen
Reflexen
Een specifieke, onvrijwillige reactie op een stimulatie. De meeste reflexen
gebeuren zonder gewaarwording (intern).
Er zijn aangeleerde en gekregen reflexen.
De weg van een reflex (de reflexboog)
Een stimulus (verandering in het interne of externe milieu). Vervolgens merkt de
receptor deze verandering op. Deze produceert een signaal dat naar het
integrerende centrum gaat. Dit heet het afferente traject. De uitkomst van het
integrerende centrum wordt dan weer gestuurd naar de effector om de activiteit
te veranderen. Dit heet het efferente traject.
Bijna alle cellen kunnen optreden als effectoren in homeostatische
reflexen. Spieren en klieren het meest.
Hormoon kan ook een reflex zijn.
Er is ook nog een andere groep van biologische antwoorden. Lokale
homeostase reacties. Deze worden geactiveerd door een verandering in het
externe of interne milieu waardoor er een verandering in de cel wordt
veroorzaakt. Vervolgens ontstaat er een lokale reflex. Het verschil is dat de
gehele reflex plaats vindt in het gebied van de stimulus.
De rol van intracellulaire chemische boodschappers
Er zijn vier categorieën: hormonen, neurotransmitters, paracriene en autocriene.
Hormonen
Hormonen werken op target cellen. Hormonen worden geproduceerd en
uitgescheiden door endocriene klieren. Ze hebben belangrijke functies in alle
fysiologische processen zoals groei, reproductie, metabolisme etc.
, Neurotransmitters
Worden geproduceerd door het uiteinde van neuronen die dan naar andere
neuronen, spiercellen of klieren gaan. Ze zitten niet in het bloed maar alleen in
de weefselvloeistof. Ze vormen de basis voor veel reflexen. Ook in lokale
reacties.
Paracrien
Lokale communicatie tussen cellen. Ze worden gemaakt door cellen en
afgegeven in extracellulaire vloeistof. Vervolgens gaan ze naar cellen in de
omgeving.
Autocrien
Het chemische stofje wat een cel heeft geproduceerd, werkt weer opnieuw op cel
zelf terug. Het werkt niet tussen cellen.
Er zijn ook nog twee andere mogelijkheden waarbij samenwerking tussen cellen
plaatsvindt. Deze samenwerking verloopt niet via een chemische messenger: gap
junctions en chemische messenger in het plasmamembraan.
- Gap junctions
Verbinden het cytosol tussen twee cellen. Moleculen kunnen dan direct van de
ene cel zo de andere cel in.
- Plasmamembraan
De chemische messenger wordt niet echt door de cel zelf gemaakt maar zit al
vast in het plasmamembraan van die cel.
Gerelateerde processen aan homeostase
Adaptatie
Zorgt voor overleving in bepaalde omgevingen.
Acclimatisatie
Lange blootstelling aan een bepaald milieu zorgt voor een aanpassing aan dat
milieu. Ze zijn meestal omkeerbaar.
Biologische ritmes
Belangrijkste ritme is het circadiaanse ritme (elke 24 uur).
Ritmes voegen een feedforward systeem toe aan de homeostase.
Free-running ritme is een ritme waarbij er geen aanwezigheid is van het
milieu (het licht en donker worden)
Phase-shift ritme is een ritme waarbij de interne klok wordt verzet.
Entrainement
De uren van een bepaald ritme vaststellen. Hiervoor is het milieu belangrijk
(timing cues).
De hypothalamus zit de klok voor het circadiaanse ritme. Deze ontvangt
informatie van de ogen en andere delen van het zenuwstelsel en stuurt een
signaal naar andere delen van het brein. Zo gaat er bijvoorbeeld een sein naar de
pijnappelklier waardoor de klier melatonine gaat uitgescheiden tijdens het donker
zijn.
Balans van substanties in het lichaam
The pool (de pot)
Vormt een belangrijke positie voor het in balans houden. Het is de beschikbare
hoeveelheid van een bepaalde substantie.
Een stof kan door het maagdarmkanaal of door de longen het lichaam
binnen zijn gekomen.
Een substantie kan het lichaam verlaten via urine, feces, lucht,
menstruatie.
