Samenvatting
Samenvatting MEMO MAX EXAMENKATERN - HC VERLICHTING
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting MEMO MAX EXAMENKATERN - HC VERLICHTING
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
Voorbeeld 1 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Deelcontext 1. DE VERLICHTING (1650-1789)16e en 17e eeuw = start wetenschappelijke revolutie, geleerden ontwikkelden nieuwe manieren om naar de wereld
te kijken. Ze gingen vanaf nu op hun eigen gevoel, observeringen en redeneringen af.
Deze revolutie hing samen met 4 andere ontwikkelingen:
1. De ontdekkingsreizen confronteerden de Europeanen met een nieuwe wereld. Hierdoor leek het oude
wereldbeeld, van de Bijbel, niet meer te kloppen. Geleerden zochten hiervoor verklaringen en probeerden deze
passend te maken in die nieuwe wereld.
2. Er ontstond een hernieuwde interesse voor literatuur en geschiedenis van de oudheid = humanisme. Ze gingen
deze dingen anders interpreteren, en stelden deze kennis ter discussie.
3. Er begon een belangrijk debat over kennis. Rationalisme tegen empirisme, Descartes tegen Locke.
4. Er was sprake van een kruising tussen ambacht en wetenschap.
Begin verlichting = 1950 → Wetenschappelijke methoden moesten worden toegepast op de samenleving, vonden
sommigen.
Newton → zwaartekracht, natuurwetten → oude ideeën over God, natuur en de mens kwamen onder druk te staan.
→ We waren blijkbaar minder afhankelijk van god dankzij deze natuurwetten, hierdoor herkenden velen zich niet
meer in de leer van het Christelijke geloof. Inzicht geloof is persoonlijk, en niet door vorst bepaald.
De rede en het verstand moeten leidend zijn, niet tradities en gezagsverhoudingen. De adel verloor haar macht,
want alle mensen zijn in principe gelijk. Sommigen twijfelden of wel alles met de rede op te lossen was.
Locke & Rousseau = beste manier om burgers te beschermen tegen machtsmisbruik van de staat, uitgaande van
natuurrechten, vastgelegd in een sociaal contract.
➢ Locke = de gemeenschap had een overeenkomst gesloten met de koning. Burgers trouw aan vorst in ruil
voor bescherming. Als de koning zich niet aan de afspraken hield kon de bevolking hem afzetten.
➢ Rousseau = radicaler dan Locke, ging uit van algemene wil → wetten moesten overeenkomen met wat
burgers wilden. De regering moest de directe wil van het volk uitvoeren, dit zou het beste zijn in een
democratie. Positie burgers en armen zou verbeteren, stemming op basis van ratio = in iedereens belang.
➢ Montesquieu = stelde een scheiding der machten voor, de totale macht zou nooit bij 1 persoon liggen.
Wetgevende, uitvoerende, rechtsprekende macht.
➢ Adam Smith = iedereen zou vrij moeten zijn om naar eigen inzicht zijn eigenbelang na te streven.
Gevolg verlichting = ontstaan nieuwe politieke cultuur, publieke debatten in cafe’s en koffiehuizen. Deze publieke
opinie zorgde voor spanningen met autoriteiten.
Verlichting viel samen met het absolutisme → vorsten willen absolute macht, dmv centralisatie. Droit divin = de
gedachte dat god hen had aangesteld om te heersen.
In sommige landen hadden vorsten zelf verlichte ideeën, zonder het absolutisme los te laten = verlicht absolutisme
→ een land kon het best bestuurd worden door een vorst die vanuit verlichte idealen het algemeen belang diende.
Deelcontext 2. REVOLUTIES IN NOORD-AMERIKA EN FRANKRIJK (1776-1813)
Oorzaken amerikaanse revolutie zijn:
● Via boeken en briefwisselingen kwamen verlichtingsideeën terecht in (britse koloniën in) Amerika, dit
zorgde voor de wens naar zelfstandigheid. Britse autoriteiten wilden hier niks van weten.
● Onenigheid over de nieuwe britse belastingen, kolonisten vonden het oneerlijk dat zij wel belasting
betaalden maar geen vertegenwoordigers mochten kiezen voor het britse parlement. De britse koning voerde
de belastingen toch in. Als reactie daarop werden de 13 britse koloniën in juli 1776 onafhankelijk van het
britse moederland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper babetverschuur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen