Dit zijn de aantekeningen van het vak Filosofie. Hierin staan de grote richtlijnen met zo nu en dan wat details over de filosofen. Het is een goed document ter voorbereiding op de lessen en voor het tentamen als je geen boek hebt.
Filosofie
Les 1 – woensdag 8 februari 2017
Begrippen:
- Filosofie: wijsbegeerte
- Mythos:
- Logos:
- Rede:
- Socrates:
- Socratisch gesprek (t.o.v. de dialoog en het debat):
- Disciplines:
- Ontologie:
- Epistemologie:
- Logica:
- Ethiek:
- Esthetiek:
- Politieke en sociale filosofie:
- Philos: Begeren, liefhebben
- Sophie: Wijsheid
Wijsheid versus kennis
Filosofie cultiveert een houding van verwondering, ‘’out of the box’’ denken en scepticisme. Wat
noodzakelijk is om te ontdekken waar jezelf staat in het geheel teneinde deugdzaam te kunnen leven
(arete) (de levensles van Socrates).
Versus
Alles herleiden tot het bekende: vanzelfsprekendheid lijkt het einddoel en boogde product van
onderwijs.
Methodiek leren: protocollen, procedures, resultaatafspraken, stappenplan, methodieken die een
doel in zichzelf zijn.
Wat zijn de kenmerken van filosofie?
- De natuurfilosofen gingen als eerste van mythos (irrationaliteit) over in logos (rationaliteit).
- Het stellen van diepe vragen.
- Het houdt zich bezig met de algemene aard der verschijnselen (Waarom sneeuwt het?)
- Houdt zich bezig met theorieën die samenhang brengen in de menselijke ervaring (i.p.v.
dissociatie).
Het draai om vragen stellen, niet om de antwoorden
Verwondering: Wat is er eigenlijk aan de hand? Waarom is het? Twijfel (scepticisme).
Wat is het belang van filosofie?
De menselijke tekortkoming in het denken doorgronden, want mensen zijn behept met.
Maggee (1974)
‘’Niemand kan ons een grotere dienst bewijzen dan ons te tonen wat er mankeert aan wat we
denken.’’
Socrates
Rede: redelijk denken en logisch denken
Rationalisme: kennis door redeneren (ratio: rede).
,De horzel van Athene
Socrates werd zo genoemd omdat hij pijnlijke vragen stelde. Het ging hem om de waarheid.
Socrates gesprek (Communiceren met kinderen):
- Geen discussie
- Samen hardop nadenken
- Een spreker aan het woord
- Niet aanvallen
- Vragen stellen
- Time out
- Verhelderen
Socratische methode
Filosoferen is niet…discussiëren: Het is waarheid zoeken versus gelijk krijgen door drogredenen.
Maar..wat is eigenlijk een filosofische vraag?
- Iets wat je tot nadenken zet, waardoor je dieper gaat nadenken.
- Het is nooit feitelijk, dus: Regent het buiten?, is feitelijk.
- Je antwoord moet gebaseerd zijn op verstand en logica.
- Wat is vrijheid?, is een voorbeeld van een filosofische vraag (beredeneren).
Wetenschappelijk vragen (hoe vragen)
Causaliteit: oorzaak gevolg relatie.
Aantrekkelijk: want als ik weet hoe het werkt kan ik het beheersen.
- Dergelijke vragen liggen aan de basis van de wetenschap..die neiging alles te willen
controleren!
, Les 2 – woensdag 15 februari 2017
Hoe kom ik tot ware kennis?
Waarheidsvinding is in de eerst plaats een sociaaleconomisch (en dus een historisch en politiek)
proces.
De menselijke geest is in staat om in alles te geloven.
Epistemologie – Hoe kunnen we waarheid kennen?
Rationalisme
- Waarheid is niet aangeboren, maar wordt verkregen via ervaring.
- De mens is een ongeschreven blad – Tabula Rasa.
- Er bestaat geen hogere, abstracte wekelijkheid, maar slechts afzonderlijke dingen in de
wereld.
- Kennis komt van de zintuigen.
- Leidde uiteindelijk tot het behaviorisme (het negeren van de innerlijke ervaring).
Aristoteles (384 – 322 v.Chr)
- Leerling van Plato
- Wees de bovenwereld van Platoonse ideeën af.
- De Vormen (de essenties) waren er desondanks wel-maar dn in de echte wereld:
Teleologisch wereldbeeld – in de zin dat elk voorwerp een essentie zou hebben (de
neiging om zichzelf te vervolmaken).
Bijvoorbeeld: Een zaadje dat de neiging uit te groeien tot een boom.
John Locke (1632 – 1704)
- Geldt als de eerste moderne empirist.
- Volgens Locke zagen de rationalisten ‘abstracte algemene ideeën’ ten onrechte aan voor echte
dingen.
- John Locke’s epistemologie gaat ervan uit dat er ‘buiten’ een echte wereld bestaat. De geest
maakt daar vervolgens een mentale voorstelling van. Representatie-realisme.
- Maar de vraag is of de deze mentale voorstelling niet een illusie of droom is dat er echt iets
wezenlijks (een substantie) is in de buitenwereld.
De empiristen in problemen
Locke’s Indirect Realism
- The ‘Veil of perception’ problem: how can we know whether there is a real material object?
George Berkeley (1685 – 1753)
- Filosoof en bisschop
- Gebruikt de scheermes van Ockham om John Lockes empirische ideeën te verbeteren.
- Esse is percipi (‘zijn’ is waargenomen worden): videolink zie dia.
- Kennis via zintuigen door herkenning van structuren en taal (in plaats van aangeboren
ideeën).
David Hume (1711 – 1776)
- Bibliothecaris aan de Universiteit van Edinburgh.
- Radicale scepticus die twijfelde aan God, causaliteit en het Zelf.
- Alleen dat kan worden waargenomen (synthetische bewering) of anderszins wiskundig waar
is (analytische bewering) – zijn geldig.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper edgl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
