Naam: Hajar Hanaoui
Klas: 5H5
PO MAW: sociale ongelijkheid
Positieve discriminatie
‘’Not equal but equitable’’ oftewel geen gelijkheid maar rechtvaardigheid. Een quote
dat vaak wordt gebruikt in discussies over positieve discriminatie. Wat dit precies
inhoudt zal later duidelijk worden. Positieve discriminatie is het opzettelijk
bevoordelen van een bevolkingsgroep (die in de minderheid is) bij gelijke
geschiktheid (Ministerie van Algemene Zaken, 2022). Een ander woord hiervoor is
voorkeursbeleid. Deze bevolkingsgroepen kunnen vrouwen, allochtonen of mensen
met een donker huidskleur zijn. Positieve discriminatie is een controversieel
onderwerp, er zijn verschillende meningen hierover. In dit opstel wordt de volgende
stelling besproken: Positieve discriminatie met als doel de sociaaleconomische
achterstand van een groep te verminderen, moet kunnen.
Maar wat is positieve discriminatie? En in welke vormen komt het nou voor in ons
land? Positieve discriminatie is een vorm van discriminatie dat toegestaan is in
Nederland (Ministerie van Algemene Zaken, 2022). Er zijn wel duidelijke regels
aangebonden over wanneer het wel en niet mag. Een werkgever mag voorkeur
geven aan een sollicitant bij de juiste geschiktheid, omdat deze bevolkingsgroep
weinig of niet vertegenwoordigd wordt binnen een bedrijf, dit moet aantoonbaar
kunnen zijn (Positieve discriminatie: dit zijn de regels, z.d.). Zo een bevolkingsgroep
kan bestaan uit vrouwen en of mensen met een migratieachtergrond (Positieve
discriminatie: dit zijn de regels, z.d.). Een voorbeeld voor de duidelijkheid: een
werkgever mag een voorkeur hebben naar een sollicitant omdat deze vrouw is,
omdat er veel mannen werken in het bedrijf.
Discriminatie zorgt voor sociale
ongelijkheid. Dit houdt in dat verschillen
tussen mensen in (niet) aangeboren
kenmerken bijvoorbeeld het zijn van een
vrouw. Consequenties hebben voor hun
maatschappelijke positie, namelijk minder
snel aangenomen of niet aangenomen
worden voor een bepaalde functie, terwijl je
wel geschikt genoeg bent (kernconcept:
sociale ongelijkheid). Positieve
discriminatie kan een oplossing zijn voor
discriminatie. Het kan bevolkingsgroepen
die slachtoffer zijn van discriminatie, een
zetje geven op de achterstand, die ze
hebben gekregen in de maatschappij.
Mensen die tegen positieve discriminatie
zijn vinden dit niet eerlijk (Benthin & Figuur 1: Afbeelding ter illustratie van het verschil tussen gelijkheid en
rechtvaardigheid.
Podium, 2021). Zij denken namelijk dat
dit oneerlijk is tegenover de mensen die niet in aanmerking komen voor positieve
discriminatie, en dat dit sociale ongelijkheid kan veroorzaken. Maar dit is echter niet
het geval. Neem de afbeelding hierboven.
, In het linker plaatje is gelijkheid te zien, iedereen staat op één doos. Maar eerlijk is
het niet, want de kortste persoon kan vanwege zijn lengte de wedstrijd niet zien.
In het rechter plaatje krijgt de kortste persoon twee dozen, de ander één, en de
langste die krijgt niks. De verdeling is niet gelijk, maar wel eerlijk en rechtvaardig.
Want nu kan iedereen de wedstrijd zien. Zo is dat ook in de maatschappij, iemand
met een al dan niet aangeboren kenmerk kan hiervoor consequenties volgen die
effect hebben op zijn/haar positie in de maatschappij. Uit onderzoek van de UvA en
de Universiteit van Utrecht in de periode van 2016 en 2018, blijkt dat mensen met
een migratieachtergrond (vooral mensen met een Turkse, Marokkaanse of
Antilliaanse achtergrond) 40% minder kans hebben, op een reactie als ze
antwoorden op vacatures, dan iemand zonder migratieachtergrond (Van der Schrier,
2020). Uit dit onderzoek blijkt dus dat er sprake is van sociale ongelijkheid. Omdat er
een verschil is tussen mensen met een aangeboren kenmerk, namelijk hun afkomst.
Dat consequenties heeft voor hun maatschappelijke positie, namelijk dat iemand met
een migratieachtergrond minder kans heeft om een baan te krijgen dan iemand
zonder migratieachtergrond. Positieve discriminatie kan deze mensen helpen om de
sociale ongelijkheid kleiner te maken. Door hen een voorkeur te geven bij
bijvoorbeeld sollicitaties kan de werkloosheid onder mensen met een
migratieachtergrond verminderen. In 2021 was de werkloosheid onder mensen met
een niet-westers migratieachtergrond 8,6% (Centraal Bureau voor de Statistiek,
2022). Van de mensen zonder migratieachtergrond was 3,3% werkloos. Dit blijkt uit
het onderzoek van het CBS.
Mensen die tegen positieve discriminatie zijn gebruiken vaak als argument dat
positieve discriminatie ook gewoon discriminatie is (Benthin & Podium, 2021). En
aangezien discriminatie iets negatiefs is, kan je het niet ‘’positief’’ maken. En zeggen
ze dat; positieve discriminatie, negatieve discriminatie is naar de mensen die niet in
aanmerking komen voor positieve discriminatie. Positieve discriminatie is inderdaad
een vorm van discriminatie, maar in tegenstelling tot discriminatie geeft positieve
discriminatie kansen aan mensen die ze eerste niet of weinig hadden. Terwijl
discriminatie juist die kansen van mensen afneemt of verkleind. Hierdoor blijven
mensen vast, ze kunnen niet groeien op de maatschappelijke ladder, of zakken juist.
Omdat ze door (niet) aangeboren kenmerken moeilijk aan een baan, stage en of
opleiding komen. Positieve discriminatie kan juist de ongelijkheid die door
discriminatie veroorzaakt is verkleinen, en de verschillen die ontstaan zijn tussen
mensen rechttrekken. Zoals te zien is in afbeelding 1, krijgen mensen met positieve
discriminatie niet een voorsprong op de rest van de maatschappij, maar worden de
kansen eerlijk en gelijk.
In 2003 wou de liberale partij: de VVD, van positieve discriminatie af (ANP, 2003).
Een liberale partij is vaak van mening; dat iedereen individuele rechten en individuele
vrijheid heeft, met de waarde als eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid
(Seneca, MAW blz.73). Dit sluit aan op de ideologie liberalisme. Liberale partijen
vinden dan ook dat positieve discriminatie tegen deze waarden ingaan (ANP, 2003).
De VVD beweert dat positieve discriminatie groepen in het verleden geholpen zou
hebben bij het wegwerken van achterstanden. Maar zeggen ze: bepaalde groepen
hebben geen positieve discriminatie meer nodig. Hiermee bedoelen ze onder andere
vrouwen en mensen met een etnische achtergrond. Dit klopt echter niet, tot de dag
van vandaag verdienen vrouwen zo een 13% minder dan mannen voor dezelfde
baan en functie (Goudsmit, 2022). Ze krijgen €2,- euro minder betaalt per uur dan
