Samenvatting NVO
1. Ontwikkeling kindertijd
Genen
Mitose = celdeling met als doel groei/herstel: kopie cel 46 chromosomen
Meiose = celdeling voor voortplantingscellen: cel deelt in twee 23 chromosomen
Mutatie = verandering in genotype door omgevingsinvloeden
Modificatie = verandering in fenotype door omgevingsinvloeden
Passieve gen-omgeving interactie = intelligente ouders lezen meer en hebben meer
boeken. Kind wordt blootgesteld aan rijke leeromgeving én
krijgt de genen mee
Evocatieve gen-omgeving interactie = het gedrag van een individu roept reacties van de
omgeving op
Actieve gen-omgeving interactie = op zoek gaan naar activiteiten die passen bij genen
Niche-picking = omgeving opzoeken die goed bij je past
Trisomie-21 = Down Syndroom (3 chromosomen op 21 e cel)
Prenatale ontwikkeling
1. Zygoot - eerste 2 weken
2. Embryo - week 3 t/m 8 belangrijkste periode!
3. Foetus - vanaf week 9
Embryo:
- Week 3: vorming neurale buis – wordt ruggengraat. Hersenen groeien
- Ectoderm - buiten (zs, huid en haar)
- Mesoderm - midden (spieren, botten, bloedsomloop)
- Endoderm - binnen (spijsvertering, longen, vitale organen)
Cephalocaudal = ontwikkeling loopt van boven naar beneden
Proximal-distal = ontwikkeling loopt van binnen naar buiten
Organogenesis = vorming organen gedurende eerste twee maanden
Maand 7 = levensvatbaar
Ontwikkeling brein en zenuwstelsel
18e dag na conceptie = start ontwikkeling zenuwstelsel
Totipotent = cel kan zich tot alle cellen ontwikkelen
Multipotent = cel kan zich alleen binnen specifieke groep cellen
ontwikkelen
1
,Voldragen = 37 t/m 40 weken
Prematuur = 32 t/m 36 weken
Zeer prematuur = 26 t/m 31 weken
Extreem prematuur = < 26 weken
Laag geboortegewicht < 2500 gram
Erg laag geboortegewicht < 1500 gram
Extreem laag geboortegewicht < 1000
Emoties
Evolutionair perspectief : zenuwstelsel is basis voor emotionele intelligentie
Genetisch rijpingsproces : emotie is bijproduct van biologische factoren,
temperament zorgt voor verschil in reactie
Leerperspectief : emotie neemt toe als deze beloond wordt
(behaviorisme)
Functionalisme : emoties helpen een doel te bereiken
Basisemoties van Ekman (7 & 8 later toegevoegd):
1. Woede
2. Angst
3. Blijdschap
4. Verdriet
5. Verbazing
6. Walging
7. Minachting
8. Schaamte
Baby (0-24 maanden)
Primaire emoties woede, angst, vreugde, verbazing, verdriet, interesse
< 6 maanden
Secundaire emoties trots, schaamte, jaloezie, schuld, verlegenheid
> 1,5 jaar
Emotie-expressie Lachen
Reflex smile : 0 – 2 maanden
Social smile : 2 – 7 maanden
Selected social smile : 7 maanden
Duchenne smile : 10 maanden
Angst
Behoedzaam bij nieuwe situaties : 3 maanden
Angst voor vreemden : 7 – 9 maanden
Separatieangst : 14 – 22 maanden
Huilen
Basis huil : ritmisch patroon
Boosheid huil : harder geluid
Pijn huil : lang luide huil gevolgd door adem inhouden
Emotieregulatie en coping De ouder reguleert de emoties voornamelijk
2
, Kruipen zorgt voor betere emotieregulatie omdat kind uit de
situatie kan gaan
Vroege kindertijd (2-6 jaar)
Emotieregulatie Taalontwikkeling: zichzelf beter kunnen uitdrukken zorgt voor
betere emotieregulatie
Secundaire emoties trots, schaamte, jaloezie, schuld, verlegenheid
> 1,5 jaar
Begrijpen van emoties Kind leert: situatie lokt emotie uit
Kind leert: gezichtsuitdrukking is gelinkt aan emotie
Midden en late kindertijd
Coping Probleemgecentreerde coping:
Situatie is onveranderbaar, probleem lokaliseren en beslissen hoe
probleem op te lossen.
Emotiegecentreerde coping:
Als probleemgecentreerde coping niet werkt, is dit te volgende
optie. Stress wordt gecontroleerd als probleem niet opgelost
wordt.
Goede emotieregulatie eerder gevoel van zelfefficiëntie, controle over emotionele ervaringen,
positief zelfbeeld en optimistische levensvisie
Social references : afgaan op gezicht moeder om situatie in te schatten
Joint attention : aandacht voor hetzelfde object
Emotional display rules : welke emotie je laat zien in welke situatie
Effortful control : vermogen om gedragsreactie te remmen (prefrontale cortex
en hulp ouders)
Emotie-coaching : monitoren van emoties kind. Negatieve emotie = kans om te
leren. Emoties labelen en regulatiecoaching.
Emotie-afwijzend : ontkennen, negeren of veranderen van negatieve emoties
Hechting
Evolutionair perspectief
Soort past zich aan de problemen in de omgeving aan met als doel overleven
Polygenetische verandering = over generaties (verandering van ouder op nageslacht)
Ontogenetische vernadering = veranderingen door het leven van individu
Grasping reflex = vinger grijpen (tot 3 maanden)
Moro-reflex = armen en benen strekken bij hard
geluid/onverwachte stimulus (tot 4 maanden)
Swimming reflex = spartelen bij aanraking water (tot 6 maanden)
Babinski reflex = bewegen tenen en voeten bij streling (tot 9
maanden)
Gehechtheidstheorie (Mary Ainsworth)
- De vreemde situatie test (Strange Situation) = observationeel onderzoek naar kwaliteit
gehechtheidsrelatie
- Op grond van gedrag bij hereniging zijn 4 hechtingstypen gedefinieerd
1) Veilig
3
, 2) Vermijdend
3) Ambivalent
4) Gedesograniseerd
Veilig gehecht
- Evenwichtige balans tussen verkennen en hechtingsgedrag.
- Kind kan angstig zijn als moeder weggaat
- Kind zoekt toenadering als moeder terugkomt
- Ouder = consequent sensitief, coöperatief en toegankelijk
Vermijdend gehecht
- Veel verkennend gedrag
- Negeert moeder bij terugkomst
- Matige kwaliteit spel: oppervlakkig en vluchtig
- Ouder = consequent insensitief, afwijzend, geen fysiek contact, snel geïrriteerd
Ambivalent gehecht
- Weinig verkennend gedrag, zoekt constant nabijheid van moeder
- Ambivalentie: klampen vast aan moeder en zijn boos als moeder weg is geweest
- Gehechtheidsgedrag wordt gemaximaliseerd en boosheid = straf voor ouder
- Ouder = inconsequent sensitief, onvoorspelbaar en onbereikbaar wanneer nodig
Gedesorganiseerd gehecht
- Tegenstrijdig en onvoorspelbaar gedrag
- In de war als ouder terugkomt, lijkt stress op te leveren (verhoogd cortisol)
- Trauma, mishandeling
- Ouder = zeer onvoorspelbaar en incoherent
Consequent Inconsequent
Sensitief Veilig Ambivalent
Insensitief Vermijdend Gedesorganiseerd
Ethologische hechtingstheorie (Bowlby)
- Langdurige emotionele connectie met speciaal persoon (ouder-kind)
- Stress nabijheid zoeken
- Hechting is aangeboren
- Doel hechting = overleven
- Interne werkmodellen bij ouders
1) Autonoom kind veilig gehecht
2) Afwijzend kind vermijdend gehecht
3) Overbezorgd kind ambivalent gehecht
4) Onopgelost kind gedesorganiseerd gehecht
- Fasen voor hechting
1) Pre-attachment : tot 6 weken
2) Attachment in the making : 6 weken – 8 maanden
3) Clear-cut : 8 maanden – 1,5/2 jaar
Separatieangst
Objectpermanentie
4) Formatie wederkerige relatie : 1,5 – 2 jaar
Ethologische inprentringtheorie (imprinting theory) - Lorenz
4
