Financial Reporting & Consolidation
Tentamen
Stof: H7 en H16 t/m H22
Samenvatting: Hoorcollege 1 t/m 6
,Inhoud
Hoorcollege 1 ........................................................................................................................................... 3
Introductie en de fiscale balans en fiscale winstbepaling ..................................................................... 3
Goodwill............................................................................................................................................. 3
Voorraden ......................................................................................................................................... 3
Voorzieningen ................................................................................................................................... 4
Informeel kapitaal .............................................................................................................................. 4
Herinvesteringsreserve ..................................................................................................................... 5
Mutaties van het eigen vermogen ..................................................................................................... 5
Hoorcollege 2 ........................................................................................................................................... 7
Het aangiftebiljet vennootschapsbelastingen ....................................................................................... 7
Fiscale faciliteiten .............................................................................................................................. 7
Aangiftebiljet ...................................................................................................................................... 8
Willekeurig afschrijven ...................................................................................................................... 8
Egalisatiereserve............................................................................................................................... 8
Verliesverrekening ............................................................................................................................ 9
Voorlopige aanslag ........................................................................................................................... 9
Hoorcollege 3 ......................................................................................................................................... 10
Latente belastingen ............................................................................................................................ 10
Acute en latente belastingen........................................................................................................... 10
Oorzaken latente belastingen ......................................................................................................... 10
Latente belastingen bepalen ........................................................................................................... 13
Hoorcollege 4 ......................................................................................................................................... 17
De effectieve belastingdruk en reconciliatie ....................................................................................... 17
Belastinglast .................................................................................................................................... 17
Effectieve belastingdruk .................................................................................................................. 17
Reconciliatie .................................................................................................................................... 17
Hoorcollege 5 ......................................................................................................................................... 20
Consolidatie ........................................................................................................................................ 20
De enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening ........................................................................ 20
Groepsmaatschappijen ................................................................................................................... 20
Deelneming ..................................................................................................................................... 20
Consolidatie .................................................................................................................................... 22
Hoorcollege 6 ......................................................................................................................................... 24
Aansluiting eigen vermogen en intercompany transacties ................................................................. 24
Consolidatie .................................................................................................................................... 24
Verschillende soorten journaalposten ............................................................................................. 24
Waardesprong bij deelnemingen die niet geconsolideerd worden ................................................. 24
Deelnemingen die wel geconsolideerd worden .............................................................................. 25
Intercompany transacties ................................................................................................................ 28
Aansluiting tussen enkelvoudig en geconsolideerd ........................................................................ 30
2
,Hoorcollege 1
Introductie en de fiscale balans en fiscale winstbepaling
Er zijn twee soorten jaarrekeningen: commercieel en fiscaal. Commerciële jaarstukken zijn de balans,
de resultatenrekening en het cashflow statement. Fiscale jaarstukken zijn de balans, de
resultatenrekening en het aangiftebiljet voor de vennootschapsbelasting. De fiscale balans heeft
dezelfde indeling als de commerciële balans.
Commercieel moeten op de balans de te betalen belastingen en de latente belastingen en op de
resultatenrekening de belastinglast nog verwerkt worden. Fiscaal hoeft alleen de post te betalen
belastingen op de balans verwerkt te worden.
Posten die commercieel of fiscaal voorkomen:
Commercieel Fiscaal
Goodwill Informeel kapitaal
Herwaarderingsreserve Herinvesteringsreserve
Latente belastingen Egalisatiereserve
Tabel 1
Naast presentatieverschillen doen zich tussen commercieel en fiscaal ook waarderingsverschillen
voor. De balansposten komen dan zowel commercieel als fiscaal voor, maar worden commercieel
anders gewaardeerd dan fiscaal.
Goodwill
Goodwill kan op twee manieren ontstaan:
1. Bedrijfsfusie: bedrijf A neemt de bezittingen en schulden van bedrijf B over. Als bedrijf A daar
meer dan de nominale waarde voor betaalt, is er sprake van goodwill. Deze kan zowel
commercieel als fiscaal worden afgeschreven;
2. Aandelenfusie: bedrijf A neemt het aandelenpakket van bedrijf B over. Fiscaal wordt deze
overname gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Goodwill is onderdeel van de verkrijgingsprijs
en wordt dus fiscaal niet zichtbaar gemaakt op de balans. Als goodwill niet zichtbaar wordt
gemaakt, kan er ook niet op worden afgeschreven. Commercieel wordt de goodwill bij een
aandelenfusie wel zichtbaar gemaakt. Commercieel wordt er dus ook afgeschreven op de
goodwill.
Goodwill bij bedrijfsfusie Goodwill bij aandelenfusie
Commercieel Zichtbaar + afschrijven Zichtbaar + afschrijven
Fiscaal Zichtbaar + afschrijven Niet zichtbaar + niet afschrijven
Tabel 2
Voorraden
Een ijzeren voorraadstelsel lijdt tot een lage waardering van de voorraden. Een lagere
voorraadwaardering impliceert automatisch een hogere kostprijs verkopen (want begin + inkopen –
kostprijs = eind). Door een hogere kostprijs verkopen, wordt de winst lager en hoeft er minder
belasting betaald te worden.
Commercieel kan de voorraad als volgt gewaardeerd worden:
Actuele waarde;
Historische waarde.
Fiscaal kan de voorraad als volgt gewaardeerd worden:
LIFO;
IJzeren voorraad;
Historische waarde.
3
, Bij het ijzeren voorraadstelsel zijn er twee situaties mogelijk:
Surplus: de werkelijke voorraad is hoger dan de basisvoorraad. De basisvoorraad wordt
gewaardeerd tegen de basisprijs en het surplus (=werkelijke voorraad – basisvoorraad)
volgens de minimum-waarderingsregel. Dit houdt in dat het minimum van de actuele
verkoopprijs of de historische inkoopprijs wordt gekozen. De waardering van het surplus tel je
op bij de waardering van de basisvoorraad.
Manco: de werkelijke voorraad is lager dan de basisvoorraad. De basisvoorraad wordt
gewaardeerd tegen de basisprijs en het manco tegen de actuele inkoopprijs. De waardering
van het manco haal je af van de waardering van de basisvoorraad.
Voorraad bij surplus = (basisvoorraad * basisprijs) + (surplus * minimale prijs)
Voorraad bij manco = (basisvoorraad * basisprijs) - (manco * actuele inkoopprijs)
De voorraad onderhanden werk wordt gewaardeerd door de cumulatief werkelijk bestede kosten op te
tellen bij het cumulatieve resultaat. Er kunnen zich twee situaties voordoen:
Winstgevend project: de opbrengsten van het project zijn groter dan de begrote kosten
volgens de laatste begroting. De voorraad onderhanden werk wordt in deze situatie als volgt
gewaardeerd:
Voorraad onderhanden werk = cumulatief bestede kosten + cumulatieve winstneming
Winstneming = werkvoortgang * (project opbrengst – begrote kosten)
Werkvoortgang = cumulatief bestede kosten / totale begrote kosten
Verliesgevend project: de opbrengsten van het project zijn kleiner dan de begrote kosten
volgens de laatste begroting. De voorraad onderhanden werk wordt in deze situatie als volgt
gewaardeerd:
Voorraad onderhanden werk = cumulatief bestede kosten – voorziening
Geschat totale verlies = project opbrengst – begrote kosten
Voorzieningen
Er zijn twee soorten voorzieningen:
Echte voorzieningen: voorzieningen die aan de definitie voldoen. Deze voorzieningen zijn te
vinden op de balans aan de creditzijde.
Niet echte voorzieningen: dit zijn correcties op bezittingen. Deze voorzieningen zijn te vinden
op de balans aan de debetzijde. Ze worden echter afgetrokken van de bezittingen.
Voorbeelden:
- Onderhanden werk: verwacht verlies;
- Voorraad: verwachte incourantheid;
- Vorderingen: verwachte oninbaarheid.
Informeel kapitaal
Op de fiscale balans kan informeel kapitaal zichtbaar gemaakt worden in het eigen vermogen.
Informeel kapitaal is een correctiepost die door de Belastingdienst wordt gedaan. De Belastingdienst
doet dit wanneer er tussen twee partijen ‘onzakelijk’ is gehandeld. Onzakelijk handelen doet zich voor
wanneer er een transactie wordt gedaan die met een derde nooit zo zou zijn gedaan. Een voorbeeld is
de situatie waarin een moedermaatschappij aan een dochtermaatschappij een pand verkoopt tegen
een hele lage prijs. De Belastingdienst maakt dan een correctie. Op de balans van de
dochtermaatschappij ontstaat dan een post ‘Informeel kapitaal’. De tegenhanger van informeel
kapitaal is verkapt dividend. Dit houdt in dat de dochtermaatschappij onzakelijk handelt. De
dochtermaatschappij krijgt hele gunstige voorwaarden van de moeder. Door de correctiepost die de
Belastingdienst dan maakt, ontstaat er op de balans van de moedermaatschappijeen post ‘Ontvangen
dividend’ en op de balans van de dochtermaatschappij een post ‘Informeel dividend’.
Een directeur grootaandeelhouder heeft twee opties:
1. Zichzelf wel salaris toekennen: de loonkosten stijgen en de winst daalt;
2. Zichzelf te weinig salaris toekennen: de loonkosten dalen en de winst stijgt.
4
Tentamen
Stof: H7 en H16 t/m H22
Samenvatting: Hoorcollege 1 t/m 6
,Inhoud
Hoorcollege 1 ........................................................................................................................................... 3
Introductie en de fiscale balans en fiscale winstbepaling ..................................................................... 3
Goodwill............................................................................................................................................. 3
Voorraden ......................................................................................................................................... 3
Voorzieningen ................................................................................................................................... 4
Informeel kapitaal .............................................................................................................................. 4
Herinvesteringsreserve ..................................................................................................................... 5
Mutaties van het eigen vermogen ..................................................................................................... 5
Hoorcollege 2 ........................................................................................................................................... 7
Het aangiftebiljet vennootschapsbelastingen ....................................................................................... 7
Fiscale faciliteiten .............................................................................................................................. 7
Aangiftebiljet ...................................................................................................................................... 8
Willekeurig afschrijven ...................................................................................................................... 8
Egalisatiereserve............................................................................................................................... 8
Verliesverrekening ............................................................................................................................ 9
Voorlopige aanslag ........................................................................................................................... 9
Hoorcollege 3 ......................................................................................................................................... 10
Latente belastingen ............................................................................................................................ 10
Acute en latente belastingen........................................................................................................... 10
Oorzaken latente belastingen ......................................................................................................... 10
Latente belastingen bepalen ........................................................................................................... 13
Hoorcollege 4 ......................................................................................................................................... 17
De effectieve belastingdruk en reconciliatie ....................................................................................... 17
Belastinglast .................................................................................................................................... 17
Effectieve belastingdruk .................................................................................................................. 17
Reconciliatie .................................................................................................................................... 17
Hoorcollege 5 ......................................................................................................................................... 20
Consolidatie ........................................................................................................................................ 20
De enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening ........................................................................ 20
Groepsmaatschappijen ................................................................................................................... 20
Deelneming ..................................................................................................................................... 20
Consolidatie .................................................................................................................................... 22
Hoorcollege 6 ......................................................................................................................................... 24
Aansluiting eigen vermogen en intercompany transacties ................................................................. 24
Consolidatie .................................................................................................................................... 24
Verschillende soorten journaalposten ............................................................................................. 24
Waardesprong bij deelnemingen die niet geconsolideerd worden ................................................. 24
Deelnemingen die wel geconsolideerd worden .............................................................................. 25
Intercompany transacties ................................................................................................................ 28
Aansluiting tussen enkelvoudig en geconsolideerd ........................................................................ 30
2
,Hoorcollege 1
Introductie en de fiscale balans en fiscale winstbepaling
Er zijn twee soorten jaarrekeningen: commercieel en fiscaal. Commerciële jaarstukken zijn de balans,
de resultatenrekening en het cashflow statement. Fiscale jaarstukken zijn de balans, de
resultatenrekening en het aangiftebiljet voor de vennootschapsbelasting. De fiscale balans heeft
dezelfde indeling als de commerciële balans.
Commercieel moeten op de balans de te betalen belastingen en de latente belastingen en op de
resultatenrekening de belastinglast nog verwerkt worden. Fiscaal hoeft alleen de post te betalen
belastingen op de balans verwerkt te worden.
Posten die commercieel of fiscaal voorkomen:
Commercieel Fiscaal
Goodwill Informeel kapitaal
Herwaarderingsreserve Herinvesteringsreserve
Latente belastingen Egalisatiereserve
Tabel 1
Naast presentatieverschillen doen zich tussen commercieel en fiscaal ook waarderingsverschillen
voor. De balansposten komen dan zowel commercieel als fiscaal voor, maar worden commercieel
anders gewaardeerd dan fiscaal.
Goodwill
Goodwill kan op twee manieren ontstaan:
1. Bedrijfsfusie: bedrijf A neemt de bezittingen en schulden van bedrijf B over. Als bedrijf A daar
meer dan de nominale waarde voor betaalt, is er sprake van goodwill. Deze kan zowel
commercieel als fiscaal worden afgeschreven;
2. Aandelenfusie: bedrijf A neemt het aandelenpakket van bedrijf B over. Fiscaal wordt deze
overname gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Goodwill is onderdeel van de verkrijgingsprijs
en wordt dus fiscaal niet zichtbaar gemaakt op de balans. Als goodwill niet zichtbaar wordt
gemaakt, kan er ook niet op worden afgeschreven. Commercieel wordt de goodwill bij een
aandelenfusie wel zichtbaar gemaakt. Commercieel wordt er dus ook afgeschreven op de
goodwill.
Goodwill bij bedrijfsfusie Goodwill bij aandelenfusie
Commercieel Zichtbaar + afschrijven Zichtbaar + afschrijven
Fiscaal Zichtbaar + afschrijven Niet zichtbaar + niet afschrijven
Tabel 2
Voorraden
Een ijzeren voorraadstelsel lijdt tot een lage waardering van de voorraden. Een lagere
voorraadwaardering impliceert automatisch een hogere kostprijs verkopen (want begin + inkopen –
kostprijs = eind). Door een hogere kostprijs verkopen, wordt de winst lager en hoeft er minder
belasting betaald te worden.
Commercieel kan de voorraad als volgt gewaardeerd worden:
Actuele waarde;
Historische waarde.
Fiscaal kan de voorraad als volgt gewaardeerd worden:
LIFO;
IJzeren voorraad;
Historische waarde.
3
, Bij het ijzeren voorraadstelsel zijn er twee situaties mogelijk:
Surplus: de werkelijke voorraad is hoger dan de basisvoorraad. De basisvoorraad wordt
gewaardeerd tegen de basisprijs en het surplus (=werkelijke voorraad – basisvoorraad)
volgens de minimum-waarderingsregel. Dit houdt in dat het minimum van de actuele
verkoopprijs of de historische inkoopprijs wordt gekozen. De waardering van het surplus tel je
op bij de waardering van de basisvoorraad.
Manco: de werkelijke voorraad is lager dan de basisvoorraad. De basisvoorraad wordt
gewaardeerd tegen de basisprijs en het manco tegen de actuele inkoopprijs. De waardering
van het manco haal je af van de waardering van de basisvoorraad.
Voorraad bij surplus = (basisvoorraad * basisprijs) + (surplus * minimale prijs)
Voorraad bij manco = (basisvoorraad * basisprijs) - (manco * actuele inkoopprijs)
De voorraad onderhanden werk wordt gewaardeerd door de cumulatief werkelijk bestede kosten op te
tellen bij het cumulatieve resultaat. Er kunnen zich twee situaties voordoen:
Winstgevend project: de opbrengsten van het project zijn groter dan de begrote kosten
volgens de laatste begroting. De voorraad onderhanden werk wordt in deze situatie als volgt
gewaardeerd:
Voorraad onderhanden werk = cumulatief bestede kosten + cumulatieve winstneming
Winstneming = werkvoortgang * (project opbrengst – begrote kosten)
Werkvoortgang = cumulatief bestede kosten / totale begrote kosten
Verliesgevend project: de opbrengsten van het project zijn kleiner dan de begrote kosten
volgens de laatste begroting. De voorraad onderhanden werk wordt in deze situatie als volgt
gewaardeerd:
Voorraad onderhanden werk = cumulatief bestede kosten – voorziening
Geschat totale verlies = project opbrengst – begrote kosten
Voorzieningen
Er zijn twee soorten voorzieningen:
Echte voorzieningen: voorzieningen die aan de definitie voldoen. Deze voorzieningen zijn te
vinden op de balans aan de creditzijde.
Niet echte voorzieningen: dit zijn correcties op bezittingen. Deze voorzieningen zijn te vinden
op de balans aan de debetzijde. Ze worden echter afgetrokken van de bezittingen.
Voorbeelden:
- Onderhanden werk: verwacht verlies;
- Voorraad: verwachte incourantheid;
- Vorderingen: verwachte oninbaarheid.
Informeel kapitaal
Op de fiscale balans kan informeel kapitaal zichtbaar gemaakt worden in het eigen vermogen.
Informeel kapitaal is een correctiepost die door de Belastingdienst wordt gedaan. De Belastingdienst
doet dit wanneer er tussen twee partijen ‘onzakelijk’ is gehandeld. Onzakelijk handelen doet zich voor
wanneer er een transactie wordt gedaan die met een derde nooit zo zou zijn gedaan. Een voorbeeld is
de situatie waarin een moedermaatschappij aan een dochtermaatschappij een pand verkoopt tegen
een hele lage prijs. De Belastingdienst maakt dan een correctie. Op de balans van de
dochtermaatschappij ontstaat dan een post ‘Informeel kapitaal’. De tegenhanger van informeel
kapitaal is verkapt dividend. Dit houdt in dat de dochtermaatschappij onzakelijk handelt. De
dochtermaatschappij krijgt hele gunstige voorwaarden van de moeder. Door de correctiepost die de
Belastingdienst dan maakt, ontstaat er op de balans van de moedermaatschappijeen post ‘Ontvangen
dividend’ en op de balans van de dochtermaatschappij een post ‘Informeel dividend’.
Een directeur grootaandeelhouder heeft twee opties:
1. Zichzelf wel salaris toekennen: de loonkosten stijgen en de winst daalt;
2. Zichzelf te weinig salaris toekennen: de loonkosten dalen en de winst stijgt.
4
