1 Ze kozen de beste zaden van het ene jaar en gebruikten die het volgende jaar,
waardoor ze steeds betere zaden kregen.
2 Het is niet zeker of de bewoners van Abu Hureyra wel echt de allereerste boeren
waren. De mogelijkheid bestaat dat de boeren van Abu Hureyra bij een nieuwe
opgraving ‘voorbij worden gestreefd’ door nog vroegere boeren.
3 Jagers-verzamelaars hoefden de wilde planten en dieren die hun voedsel vormden,
niet te onderhouden. Een boer moet zijn dieren verzorgen, zijn grond omploegen,
zaaien, onkruid wieden, oogsten, zijn gewassen beschermen tegen dieren enzovoort.
Jagers-verzamelaars en boeren
4 Homo sapiens.
5 1 Jagers-verzamelaars leefden van de jacht en het verzamelen van voedsel, boeren
verbouwden hun voedsel.
2 Jagers-verzamelaars waren meestal nomaden, boeren woonden op een vaste plek.
3 Jagers-verzamelaars leefden in kleine groepen, boeren konden ook grotere
gemeenschappen vormen.
4 Binnen een groep jagers-verzamelaars bestonden nauwelijks sociale verschillen,
binnen een groep boeren waren die verschillen er wel.
6 De middelen van bestaan veranderden volledig: mensen waren niet langer
afhankelijk van wat de natuur toevallig aan voedsel opleverde, maar namen de
productie ervan in eigen hand.
7 Lager: voor vroege boeren was de kans op hongersnood groter, doordat hele oogsten
konden mislukken.
8 Rijke graven tussen eenvoudige graven uit dezelfde tijd wijzen op sociale
verschillen. Die verschillen ontstonden pas in de tijd van boeren. De graven
stammen dus ook uit die periode.
Malmberg 2016 Antwoorden leeropdrachtenboek Memo bovenbouw havo 5
, Het ontstaan van steden en het schrift
9 In Soemerië en Egypte stroomden grote rivieren die door hun slibafzetting de grond
heel vruchtbaar maakten. Toen de boeren daarbij ook nog aan kunstmatige irrigatie
gingen doen, konden zij voedseloverschotten produceren. Daardoor groeide de
bevolking en konden mensen verschillende beroepen gaan uitoefenen en gaan
samenwonen in steden.
10 Nee, er waren hier rond 3300 v.C. geen koningen. In die periode ontstonden in het
Midden-Oosten de eerste steden, maar in de rest van de wereld waren die er nog
niet. Pas later kwamen er steden in de gebieden die nu behoren tot China, India,
Mexico, Peru en (pas véél later) Nederland. De opkomst van koningen is een gevolg
van het ontstaan van stedelijke samenlevingen.
11 In zijn algemeenheid is de stelling onjuist. Het einde van de prehistorie verschilt van
gebied tot gebied. In 3300 v.C. kwam wel een einde aan de prehistorie in Soemerië.
Maar elders was dat nog niet het geval en duurde het meestal nog erg lang voordat
mensen er het schrift gingen gebruiken.
12 Dankzij het schrift wisten bestuurders voortaan precies wie belasting had
afgedragen, welke arbeiders loon hadden ontvangen en hoeveel soldaten er waren.
Dat maakte het gemakkelijker om een gebied te besturen.
Historisch denken
13 a De eerste mensen die aan landbouw gingen doen, hadden soms al een tijd lang
een sedentaire levensstijl; dit was dus geen overgang van de ene op de andere dag.
In andere gevallen, zoals in de Nederlandse bronstijd, leidde de komst van de
landbouw bovendien nog niet tot definitieve permanente bewoning: zodra de grond
uitgeput raakte, trokken boeren verder naar een andere plek.
b Abu Hureyra werd al 400 jaar bewoond voordat de bevolking op landbouw
overging.
14 a De eerste boeren jaagden nog steeds om aan vlees te komen. Ze gebruikten
hiervoor hetzelfde wapen als de jagers-verzamelaars. Ze gingen nog steeds gekleed
in huiden. Ze gebruikten dierlijke producten nog steeds om gereedschap van te
maken. Ze verzamelden nog steeds voedsel (fruit).
b Omdat ze aan veeteelt en akkerbouw deden, waren de boeren niet meer
afhankelijk van het jagen en verzamelen. De boeren moesten hun vee beschermen,
de jagers-verzamelaars hoefden geen dieren te verzorgen.
Malmberg 2016 Antwoorden leeropdrachtenboek Memo bovenbouw havo 6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.