De term ‘jodendom’ is problematisch, want:
1. Er is geen equivalent van dit woord in de joodse traditie
2. –ism geeft een ideologisch systeem weer, met dogma’s en doctrines. Dat is met de vele
verschillende stromingen niet van toepassing op het jodendom.
3. Juda- is er door christenen opgeplakt die Israël ook claimen om onderscheid te maken.
Verschillende namen voor joden en het jodendom zijn:
- Hebreeërs (beschrijft de mensen uit de tijd van de patriarchen; Abraham, Isaac, Jacob)
- Israël (gebruiken joden zelf, naam voor Jacob, zijn de afstammelingen van Jacob)
- Judeaan (enige stam die nog bestaat, uit Judea, eerst waren ‘joden’ maar een deel van Israel)
- Semieten (mensen en talen uit het Midden-Oosten, ‘nettere’ term voor Jodenhaat)
Hoofdstuk 1. Het Bijbelse nalatenschap: Hebreeuwse geschriften en hun betekenis
Geschriften zijn in het Hebreeuws, een paar secties in het Aramees. Het corpus van de geschriften
heet Mikra (that which is read aloud) en het is samengesteld in verschillende eeuwen, op
verschillende locaties. Het heeft 24 delen, verdeeld in drie secties (TaNaKh/Tenach):
1. Torah (5 boeken)
“Teaching”, ook wel de 5 boeken van Mozes genoemd hoewel hij waarschijnlijk niet de
auteur was. Vanuit het Grieks als Pentateuch, de christenen noemden het (met een negatieve
lading) ‘wet’. Bestaat uit wetten (heilige geboden) en vertellingen over de geschiedenis van
de wereld, de mens en ten slotte over een specifieke natie. Heeft de huidige vorm gekregen
tijdens het Babylonische ballingschap (>5e eeuw), of volgens de joden zo samengesteld door
God en aan Mozes overhandigd op de Sinai.
2. Nevi’im (8 boeken)
“Divinely revealed works” of “Prophets”. Bevat twee literaire genres, namelijk historisch en
transcripten van profeten. Gaan vaak over hoe Israël niet slaagt haar religieuze en morele
verplichtingen de voldoen, maar ook sociale kritiek over ongelijkheid etc. Als mensen niet
verbeteren zullen ze geteisterd worden door honger, droogte e.d. Desondanks is de relatie
tussen God en Israël voor eeuwig, dus ze zullen hersteld worden onder de goddelijke gunst.
3. Ketuvim (11 boeken)
Heilige geschriften die zijn toegevoegd toen de andere twee delen al af waren, maar wel in het
tijdperk van openbaring (vóór de bouw van de 2e tempel, dus tijdens of voor B. ballingschap).
Wat is de inhoud van de Hebreeuwse Bijbel?
Het begint met de schepping van de wereld en Sabbath. Dan de diffusie van mensen in naties, die
gestraft worden voor hun zonden (vloed, toren van Babylon). Dan richt het zich op een individu;
Abram en Sarai, die van God Mesopotamië moesten verlaten voor Kanaän. God sluit een verbond
(covenant) met hem dat hij superveel nageslacht krijgt, die het eerst kut hebben, maar uiteindelijk een
eigen land krijgen. Seal the deal door Abraham te besnijden. De familiegeschiedenis volgt:
Abraham + Sarah Isaac + Rebecca Jacob met allemaal chicks, twaalf zoons en 1 dochter
Joseph verkocht aan Egyptenaren = Patriarchale tijdperk / Genesis.
In Exodus zijn ze slaven, onderworpen aan de farao. Mozes vluchtte naar de berg Horeb, waar God
hem de opdracht gaf de joden uit Egypte te leiden met Aaron. 10 plagen, daarna met z’n allen naar
Sinaï (zelfde als Horeb) waar God de Torah overdroeg (dus niet alleen de 10 geboden). Israël behoudt
het verbond met God door deze wetten na te leven.
Vanaf halverwege Exodus, door Leviticus, Numeri en Deuteronomium wordt het verhaal van Israël
(40 jaar door de woestijn naar het beloofde land) afgewisseld met honderden leefregels en verboden.
Uiteindelijk mag zelfs Mozes het beloofde land niet in en de Torah eindigt met zijn dood en zijn
opvolger Joshua die de mensen Israël in leidt.