Historisch context 2 Deelcontext 1: De verlichting 150-1789
In de 17e eeuw: wetenschappelijke revolutie > empirisme(zintuigelijke waarneming) en
rationalisme(logisch en verstandelijk redeneren).
Kritische houding leidde tot verlichting. Verlichte denkers wilde religieuze tolerantie en scheiding van
kerk en staat.
Verlichting: periode waarin denkers allerlei aspecten van de samenleving ter discussie stelden.
3 terreinen waar over na werd gedacht:
- Godsdienst > Spinoza = Het goddelijke wordt alleen geopenbaard in de natuur zelf en dus
niet door het menselijke zoals de bijbel.
> Voltaire = Betwijfelde of ongeletterde mensen wel in staat waren om kritisch te
denken.
- Politiek (absoluut koningschap) > Locke = Burgerrechten in een monarchie gewaarborgd,
sociaal contract, recht op verzet.
> Rousseau = Volkssoevereiniteit.
- Sociale verhoudingen > rol van de vrouw, slavernij.
In de 18e eeuw nieuwe politieke cultuur:
Groeiende groep burgers nam deel aan publieke debat over bestuur > salons en koffiehuizen.
Vorsten steeds meer rekening houden met de publieke opinie.
Voorbeelden gekoppeld aan de kenmerkende aspecten
- Het streven van vorsten naar absolute macht
- Rationeel optimisme en een 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de
samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen. + Wetenschappelijke
revolutie.
Locke en Rousseau over het sociaal contract
Locke = De gemeenschap moet geregeerd worden en daarom moet er een uitvoerende
macht komen die moet toezien dat de wetten worden nageleefd en de individuele rechten
van iedereen worden beschermd. De relatie tussen de gemeenschap en de regering is op
basis van vertrouwen (geen contract), als de regering het vertrouwen beschaamt, kan de
regering afgezet worden.
Rousseau = Een regering is een uitvoerder van de gezamenlijke wil van alle burgers, er is
permanente volkssoevereiniteit. De algemene wil is belangrijk.
Spinoza over de invloed van God op het dagelijks leven
God is de schepping, geen persoon die ingrijp in de wereld op zich openbaart. Het leven van
de mens verloopt zonder vooropgezet doel. Religie is wel belangrijk, want het geeft een
morele richtlijn.
Kant over de definitie van Verlichting en de gevaren van het rationalisme
'Durft te weten! Heb de moed je eigen verstand te gebruiken.'
Een volk leerde langzaam kritisch denken, een revolutie brengt daarom geen vrijheid maar
een nieuwe tirannie. Gehoorzamen is noodzakelijk in een samenleving. We kunnen niet alles
aantonen, zowel empirisch als rationalistisch niet.
- Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur een eigentijdse
verlichte vorm te geven (verlicht absolutisme).
Voltaire over de vrijheid van denken en de rol van de staat
Veel ellende was te wijten aan de onwetendheid, onverdraagzaamheid en bijgeloof. Voltaire
wilde een rechtvaardige staat waarin de regering de vrijheid en welvaart van alle burgers
voorop zou stellen.
Welke ideeën ontstonden tijdens de verlichting over de ideale samenleving, 1650-1789?
Verlichte denkers dachten na over allerlei facetten van de samenleving:
• sociale verhoudingen: belangrijk dat mensen tijdens hun leven op aarde gelukkig waren.
Vrijheid speelt hierbij een belangrijke rol vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ien97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
